Çocuklarda göbek fıtığı (umbilikal herni)

Yenidoğan bebeklerde daha sık olmak üzere, göbeğin olduğu yerde, çocuğun ağlaması, ıkınması ya da gülmesi ile bir şişlik halinde kendini gösteren göbek fıtığı (umbilikal herni) doğumsal bir anormalliktir. Anne karnında 10. haftaya dek açık olan karın duvarı; yukarıdan, aşağıdan ve yanlardan gelen katmanlar ile göbek hizasında kapanır. Karnın gerginlik ve sağlamlığını sağlayan katman olan fasyanın göbek bölgesinde henüz oluşmamış olması göbek fıtığının nedenidir.

Tüm fıtıklarda olduğu gibi göbek fıtığının bulgusu da şişliktir. Özellikle bebeklerde, şişlik kimi zaman fıtığın çapına göre çok fazla olabilir. Bebek ağladığında artan karın içi basıncı, göbekten dışarı doğru beklenenden çok daha fazla bir şişliğin oluşmasına neden olur. Bu durum anne ve babayı ürkütür. Oysa ki, şişlik üzerine parmakla bastırıldığında, çoğu kez karın duvarındaki açıklığın çapının 1 cm. bile olmadığı görülür.

Çocukların % 90’ında, göbek fıtığına yol açan karın duvarındaki açıklığın çapı 1 cm ve altındadır. 4 cm.ye kadar olan çap göbek fıtığı, bunun üzerindekiler ise umbilikal kord hernisi olarak isimlendirlir. Çocuklarda açıklığın çapı küçük olduğundan, göbek fıtığı içine erişkinlerde olduğundan farklı olarak herhangi bir karın içi oluşum girmez. Şişlik sadece derinin dışa doğru kabarıklaşması şeklindedir.  

Kimi zaman göbek bölgesindeki dokular zayıf olmasına karşın fıtık ortaya çıkmayabilir. Karaciğer ve böbrek hastalıkları ile beyin kanallarındaki büyüme (hidrosefali) nedeniyle karın içine şant yerleştirilmesi gibi nedenlere bağlı olarak karın içinde sıvı birikmesi ya da tümör gibi nedenlerle karın içi basıncının artması, gizli olan fıtıkların ortaya çıkmasına neden olur.

1 cm. altındaki fıtıkların hemen tamamı, 2 cm. altındakilerin ise yaklaşık olarak dörtte üçü, 3-4 yaşına dek kendiliğinden kaybolur. Bu nedenle, göbek fıtığı olan çocuklarda cerrahi tedavi için bu yaşa dek beklenmesi doğru bir yaklaşımdır. Eğer fıtık kaybolmazsa, o zaman cerrahi yöntem ile onarılmalıdır.

Karın duvarında, göbek dışında da fıtık olabilir. Her ne kadar kasıkta da olsa, kasık fıtığı da bir tür karın duvarı fıtığıdır. Karın duvarı, karın kaslarının birleşim yerlerinde zayıftır. Ortada bulunan kaslar, karnın orta hattında birleşir. Kimi bebeklerde, doğrulmaya çalıştıklarında göbek üzerinde orta hatta iğ şeklinde bir şişlik görülür. Disatasis recti olarak tanımlanan bu durum, henüz kaslar arasında orta hatta bulunan fasya dokusunun tam olarak oluşmamasına bağlıdır. Zaman içerisinde kaybolur.

Göbeğin hemen üzerinde orta hatta görülen şişlik de epigastrik herni olarak tanımlanır. Eğer şişlik göbeğin hemen yanında olursa paraumbilikal herni olarak adlandırılır. Bu fıtıklar genellikle büyük çocuklarda saptanır. Anneleri tarafından giydirilirken ya da banyo sırasında, karında deri altında nohut tanesi gibi bir şişlik şeklinde ele gelir. İçlerinde genellikle yağ dokusu vardır. Kendiliğinden kaybolma şansı az olduğundan bu tip fıtıkların cerrahi yöntemle onarılmaları gerekir.

(Çocuklarda göbekte saptanan diğer sorunlar için tıklayınız)

Sağlıklı günler dileklerimle.

Prof. Dr. İrfan Serdar ARDA

Çocuk Cerrahisi Uzmanı

driserdararda@gmail.com

http://driserdararda.com

https://www.facebook.com/ArdaCocukCerrahisiSayfasi

https://twitter.com/drserdararda

https://tr.linkedin.com/in/isarda