Çocuklarda tikler, takıntılar ve terapi yöntemleri

Tik istemli çalışan çizgili beden kaslarında istem dışı ortaya çıkan aralıklı kasılmalardır. En sık görülenler, göz kırpma, kaşları kaldırma, burun kıvırma ve dudak oynatma gibi yüzdeki tiklerdir. Boyun, gövde ve elektriklenmelerde de görülebilir. Boğaz temizleme yada öksürük şeklinde olanlar vardır. Bir çocukta birden fazla tik görülebilir. Bazen biri bitip, diğeri başlayabilir. Geçici bir süre istemli olarak engellenebilirler. Zaman zaman tiklerin sıklığı ve şiddeti değişebilir. Uykuda kaybolurlar. Stresle artarlar. Bir aydan önce geçerse, “geçici tik” 1 yıldan fazla sürerse “kronik tik” denmektedir. Hemen her zaman çocuklukta ve erken ergenlikte başlar. En fazla görüldüğü yaş 6,7 yaş arasıdır.
Sağlıklı çocukların % 12- 14 ünde tik görülebilmektedir. Erkek çocuklarda kızlardan üç kez daha sıktır. Kimi kez istemsiz kasılmanın ortaya çıktığı bölgeye ya da organa ilişkin uzun süreli fiziksel bir tahriş de tike neden olabilirler. Tiklerin en önemli nedenlerinden biri de taklittir. Tikler kendiliğinden geçebilir, stres karşısında tekrar başlayabilir. Çocukta tik görüldüğünde bir pedagog veya çocuk psikiyatrına başvurmak gerekebilir. Tike sebep olabilecek organik etkenlerin dikkatle ele alınması , varsa bu tür bozuklukların tedavisi yoluna gidilmelidir.

Anne baba çocuğun karşısında yer alarak, sürekli onu davranışları ile eleştirmek yerine çocuğu anlamalıdır. Bu davranışlarının onun elinde olmadan ortaya çıktığını belirterek gerginliğini azaltmalı, çocuğa kaygısı bulaştırmamalıdır. Eğer çocuk tikleri ev dışı ortamlarda sergilemiyor, belirli durumlarda gösteriyorsa; tiklerin ortaya çıktığı durumların değerlendirilmesi gerekecektir. Bu durumlar gerginliğin arttığı, çocuğu huzursuz eden ya da yoğun ilginin gösterildiği durumlar mıdır? Ancak son durumda ilgi çekmek amacıyla yapıldığı düşünülerek çocuğa tümüyle kayıtsız kalmamak gerekmektedir. Burada da anne babanın birlikte geçirilecek kaliteli bir zaman ayırması tik belirtilerini söndürecektir,Tiklerin tedavisine başlamadan önce detaylı bir öykü alınarak tam bir tanı konur, tiklerin sıklığı ve şiddeti değerlendirilir, eşlik eden diğer psikiyatrik sorunlar ayırdedilir. Tiklerin stres dönemlerinde arttığı bilindiği için, tedavide ilk yapılması gereken, bu stres etkenlerinin neler olduğunun ortaya konması, ortadan kaldırılmaya çalışılması veya çocuğun kaygı ile başa çıkma becerisinin arttırılmasıdır (stres yönetimi). Basit tiklerin tedavisinde bazen bu kadarı bile yeterli olabilir. Karmaşık tiklerin varlığında ve çocuğun yaşam kalitesinin bozulduğu noktada ilaç tedavileri, davranışçı tedaviler, ailenin çocuğa olumlu tutumlar sergilemesini hedefleyen aile eğitimi de diğer yaygın tedavi yöntemleridir. Ayrıca transkraniyal manyetik uyarım, bazı beyin bölgelerine odaklı cerrahi operasyonlar da son yıllarda üzerinde durulan alternatif tedavi yöntemleri olarak önem kazanmaktadırÇocuklarda Görülen Tiklerin Özellikleri:
Tikler genellikle 3-4 yaşlarından önce görülmemektedir, ancak nadiren 15 aylık gibi erken bir dönemde de görülebilmektedir. En fazla ortaya çıktığı zamanlar 6-7 yaşlar ve ilk ergenlik (11-13) yaş dönemidir.
* Tikler erkek çocuklarda kız çocuklara oranla daha sık görülmektedir.
* Tikle birlikte sıkça rastlanan belirtiler dikkat ve öğrenme problemleridir.
* Tikler boyunda ve gövde de görülebilir. Ama en sık olarak görülenleri göz kırpma, burun kıvırma, dudak oynatma, kaşları kaldırma gibi yüz tikleridir.
* Huzursuz, engellenmeye karşı toleransı düşük, çabuk öfkelenen, yerinde durmakta zorlanan ve dikkat eksikliği olan çocuklarda daha sık olarak görülür.
* Hareket, konuşma ve düşünmeyi engellediği için tikler çocuğun günlük yaşantısında zorluklarla karşılaşmasına neden olabilir.

Çocuklarda Görülen Tiklerin Nedenleri:

Çocuğun genetik açıdan yatkın oluşu (ailede tiki olan bir bireyin olması),
· Aile ve çevre içinde stres yaratan çeşitli durumlar,
· Aile içinde aşırı baskılı ve otoriter bir eğitim olması,
· Çocuğa gösterilen sevgi ve ilginin yetersizliği ve bu tutumun çocukta yol açtığı olumsuz benlik algısı ve kendine güven eksikliği,
· Çocuğun davranışlarının sıkça eleştirilmesi ve yeteneklerinin üzerinde zorlanması,
· Kardeş kıskançlığı,
· Aile içindeki geçimsizlikler,
· Çocuğun yaşadığı ortamın kaygı verici ve güvensiz olması,
· Ortaya çıktığı bölgenin ya da organın uzun süren rahatsızlığı, SAYILABİLİR. BU KONUDA MUTLAKA BİR UZMANDAN YARDIM ALINMALIDIR.