Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 
 

Prof Dr İrfan Serdar Arda

http://blog.milliyet.com.tr/driserdararda

14 Kasım '13

 
Kategori
Çocuk Sağlığı
 

Çocuklarda yumurtalık kistleri

Çocuklarda yumurtalık kistleri
 

Yumurtalık kisti, kız çocuklarında ergenlik döneminde karın ağrısnın önemli nedenlerinden biridir.


Erişkin yaşta hemen her kadının yaşamında en az bir kez karşılaştığı “yumurtalık (over) kisti”, giderek artan sıklıkta çocukluk çağında da görülmektedir. İleri yaşlarda önemli bir kısırlık (infertilite) nedeni olan yumurtalık kistleri, çocuklarda genellikle kasık ağrısı ve adet düzensizliğine yol açar. Doğumdan sonraki ilk aylar ve ergenlik dönemi, kistlerin en sık olarak görüldüğü yaşlardır.

 

Yumurtalık kisti nedir?

Yumurtalık kisti, yumurtalık içinde oluşan içi sıvı dolu “kistik” yapılardır. Anne karnından başlayarak her yaşta görülebilir. En sık olarak görüldüğü yaş grubu ergenlik dönemidir. Anne karnındayken anneden bebeğe geçen hormonların etkisiyle oluşur. Ergenlik döneminde ise,  olağan koşullarda her ay adet öncesi ve sonrasında oluşup daha sonra kendiliğinden kaybolan kistler vardır. 1-3 cm çapında olan bu kistlerin, başta hormonal dengesizlikler olmak üzere değişik nedenlere bağlı olarak kaybolmaması sonucu yumurtlaık kistleri oluşur. Bulgu veren kistlerin çapı genellikle 4-7 cm.nin üzerindedir.

 

Yumurtalık kistinin bulguları nelerdir?

Günümüzde gebelik sırasında ultrasonografinin yaygın olarak kullanımı ile kistler henüz anne karnındayken saptanabilmektedir. Doğumdan sonra ise genellikle karın incelemesi sırasında bir kitle olarak ele gelir.

 

Ergenlik çağında başlıca iki şekilde bulgu verebilir. Bunlardan  ağrı ve adet düzensizlikleri, uzun süreli yakınmalardır. Hastalar sık sık bu yakınmalarla hekime başvurur. Eğer kistin çapı 5 cm.den büyükse, karında kitle şeklinde saptanabilir.

 

Bazı hastalarda ise, yumurtalık kisti birden gelişen bulgular ile ortaya çıkabilir. Bunun başlıca üç nedeni vardır: 1) Kist kendi içine kanamış ve birden büyümüştür, 2) kist duvarı delinmiş ve içerik karın içine akmıştır ya da 3) kist kendi çevresinde dönmüştür (over torsiyonu-yumurtalık dönmesi). Her üç durumda da, birden başlayan ve kasık bölgesine doğru yayılan şiddetli ve bıçak saplanır gibi bir ağrı oluşur.  Bunların tümünde tedavide cerrahi girişim gerekebilmekle birlikte, en acil olarak tedavi edilmesi gerekeni over torsiyonudur. Eğer girişim için geç kalınacak olursa dolanımın bozulması, yumurtalığın canlılığını yitirmesine neden olabilir.

 

Yumurtalık kistinin tanısı nasıl konur?

En uygun tanı yöntemi ultrasonografidir. Karın ağrısı ve adet düzensizliği olan çocuklarda  karnın alt bölgesini (pelvis) içine alacak şekilde yapılan bir ultrasonografi ile yumurtalıklar kolaylıkla değerlendirilebilir. Özel yöntemler ile (Doppler ultrasonografi) kan akımı da görülerek overlerin iç yapısı, varsa kistlerin sayısı ve çapları belirlenir.

 

Uzun zamandır yumurtalık kisti  olan çocuklarda östrojen, progesteron, testosteron ile bu hormonların salgılanmasını denetleyen ve beyinden salgılanan FSH ve LH hormonlarının düzeyleri bakılmalıdır. Birden fazla yumurtalık kisti bulunan çocuklar, mutlaka olası bir polikistik over sendromu açısından değerlendirilmelidir.

 

Yumurtalık kistinin tedavisi nasıldır?

Hangi yaşta olursa olsun bir yumurtalık kistinin tedavisinde nasıl bir yöntem izleneceğine kistin çapı ve durumuna bakılarak karar verilir. Bebeklik çağında 4 cm, ergenlik çağında ise 5-7 cm.den daha büyük çapta olan kistler cerrahi girişim gerektirir. Daha küçük olan kistler ise izlenmeli, eğer zaman içerisinde kaybolmuyorsa o zaman girişim yapılmalıdır. Bunun dışında, eğer kist içine kanamış ya da enfekte ise çıkarılmalıdır.

 

Anneden geçen hormonların etkisi zaman içerisinde ortadan kalktığından, bebeklik çağında, çapı 4 cm ve altında olan kistlerin kendiliğinden kaybolması olasılığı yüksektir. Bu hastaların periyodik olarak ultrasonografi ile izlenmesi yeterlidir.

 

Ergenlik döneminde, cerrahi girişim sınırlarına ulaşmamış olan kistler de izlenmelidir. İki ya da üç adet döneminden sonra kaybolma olasılığı olduğundan, kist boyutları ultrasonografi ile izlenmelidir.  Erişkinlerde kistlerin küçülmesi için kullanılan bazı hormonal ilaçların çocuklarda çok yararlı olmadığı bilindiğinden, ilaç tedavisi sadece bazı özel durumlarda tercih edilmelidir.

 

Cerrahi tedavide kist boşaltılır ve çıkartılır. Bu sırada yumurtalık dokusu özenle korunmalıdır. Cerrahi yöntem, açık (laparotomi) ya da kapalı (endoskopik-laparoskopi) olarak uygulanabilir. Basit kistler için laparoskopik yöntem; içine kanamış, odacık yapılarına (septa) sahip ya da sert (solid) görünümlü kist ve kitleler içinse açık yöntem daha uygundur.

 

Sağlıklı günler dileklerimle.

 

Prof. Dr. İrfan Serdar ARDA

Çocuk Cerrahisi Uzmanı

 

driserdararda@gmail.com

http://driserdararda.com

https://www.facebook.com/ArdaCocukCerrahisiSayfasi

https://twitter.com/drserdararda

https://tr.linkedin.com/in/isarda

 
 
Toplam blog
: 59
: 16759
Kayıt tarihi
: 02.03.13
 
 

Prof. Dr., Çocuk Cerrahisi Uzmanı...   "Çocuk Cerrahisi", çocuklarda tedavisinde cerrahi yöntem g..