Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

29 Ekim '10

 
Kategori
Tarih
 

Cumhuriyet Bayramı

Cumhuriyet Bayramı
 

29 Ekim Cumhuriyetin ilan edildiği gündür. Her yıl 29 Ekim’ de cumhuriyet bayramını törenlerle kutluyoruz Osmanlı devleti padişahlıkla yönetiliyordu. Padişahın aynı zamanda halifelik unvanı vardı. Son padişah Vahdettin'di. İtilaf devletleri kendi aralarında hazırladıkları “Sevr anlaşmasını” Osmanlı devletine kabul ettirdiler. Bu anlaşma Türk devletinin parçalanmasının öngörüyordu.  

Önce İstanbul’u işgal ettiler. Mustafa Kemal itilaf devletlerinin istanbul'u işgal etmelerine Osmanlı devletinin bu duruma seyirci kalmasına tepki gösterdi. Devlet erkanıyla görüşerek kendisine görev verilmesini istedi. 9 ordu müfettişi olarak 19 Mayıs 1919 da Samsuna çıktı. Mustafa Kemal Samsun’a geniş yetkilerle gelmişti. Milli mücadeleyi başlatmak için gerekli çalışmalar ve hazırlıklar yapıldı.  

Mustafa Kemal Erzurum kongresinden önce hükümet şeklinin Cumhuriyet olacağını söylemişti. “Erzurum kongresinin hazırlık günlerinde Mazhar Müfit Kansu Mustafa kemal’e; “Başarı sağlandığında hükümet şekli ne olacaktır? diye sormuştur. Mustafa Kemal ise bu soruya açıkça şöyle cevap vermiştir. “Muhakkak ki mevcut hükümet şekli, bu memleketin refah, mutluluk ve ilerlemesine yetmeyecektir. Başka bir hükümet biçimi arayıp bulmamız lazım geldiği kanaatindeyim. Açıkça söyleyeyim, hükümet şekli zamanı geldiğinde cumhuriyet olacaktır.”  

23 Nisan 1920 den sonra ülkemizi yöneten Türkiye Büyük Millet Meclisi milli egemenlik esasına dayanıyordu. TBBM’si üyelerini halk seçiyordu... 20 0cak 1921 tarihli anayasada açıkça belirtildiği gibi Egemenlik kayıtsız şartsız milletindi. Türkiye büyük millet meclisi gücünü halktan alıyordu. Egemenliğin sahibi milletti. Kurtuluş savaşı zaferle sonuçlandıktan sonra birinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim kararı aldı. İkinci dönem TBMM ‘si tarafından Lozan antlaşması onaylandı. 23 nisan 1920 de TBMM’ si açıldığında yeni Türk devletinin adı konmamıştı. 25 Ekim 1923 de hükümetin istifasıyla, hükümet bunalımı ortaya çıktı.  

Mustafa Kemal 28 ekim akşamı Çankaya köşkünde arkadaşlarına “Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz” dedi. O gece yakın arkadaşı ve devlet adamı İsmet paşayla birlikte anayasada değişiklik öngören bir kanun teklifi hazırladı. “Yemek sırasında “Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz” dedim. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim. O gece birlikte olduğumuz arkadaşlar erkenden ayrıldılar. Yalnız İsmet paşa Çankaya’da misafirdi. Onunla yalnız kaldıktan sonra bir kanun tasarısı hazırladık. 20 0cak 1921 tarihli Anayasanın devlet şeklini tespit eden maddelerini şu şekilde değiştirdim. Birinci maddenin sonuna ”Türkiye devletinin hükümet şekli cumhuriyettir.” Cümlesini ekledim. Üçüncü maddeyi, şu biçimde değiştirdim; Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından yönetilir. Türkiye Cumhurbaşkanı devletin başkanıdır.” Ertesi gün 29 ekim 1923 de “Türkiye Devletinin Yönetim şekli Cumhuriyettir.” maddesi Mecliste “Yaşasın Cumhuriyet!...”sesleri arasında kabul edildi.  

Cumhuriyetin ilan edildiği gün; başta Ankara olmak üzere bütün yurtta sevinç gösterileri yapıldı. Osmanlı devleti yüzyıllardır padişahla yönetilmişti. Padişahlık ise; tek kişinin devleti istediği şekilde yönetmesidir. Meşrutiyet döneminde meclis açıldı, ancak meclisten çıkan yasa ve öneri padişah kabul ederse kanunlaşırdı.  

Cumhuriyetin ilanı ile birlikte egemenlik millete geçti. Millet; milletvekillerini, temsilcilerini kendi oylarıyla seçeceklerdi. İstedikleri zaman yönetenleri değiştirebileceklerdi. Yasalar önünde herkes eşitti ve eşit haklara sahipti. Herkesin seçme ve seçilme hakkı vardı.  

Cumhuriyet özgürlüktür!..  

Cumhuriyet eşitlik ve adalettir!...  

Cumhuriyet bağımsızlıktır!...  

Cumhuriyet millet egemenliğidir!.  

Türk milleti Cumhuriyete bağlıdır.  

Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk ”Cumhuriyeti biz kurduk. Onu yükseltecek ve devam ettirecek olan sizlersiniz!...” diyerek Cumhuriyeti Türk gençliğine emanet etmiştir.  

Cumhuriyetin değerini bilmeliyiz ve yaşatmalıyız!...  

Ahmet DEMİR- Salihli  

 

Kaynaklar: 1- Mahzar Müfit Kansu Erzurum’ dan Ölümüne Kadar Atatürk'l e beraber. c. 1, .s 74  

2- Mustafa Kemal Atatürk Nutuk s. 543  

 
Toplam blog
: 58
: 809
Kayıt tarihi
: 09.10.10
 
 

Şiir ve makaleler yazıyorum. Yazılarım Salihli Sektör Gazetesinde yayınlanıyor. ..