Dağa kaçtım ~~ Görece Kale yürüyüşü 2

Eski Görece Köyü

Bugün Eski Görece Köyü, Kurtkayası Tepesi’nin hemen altında Bozalan ve Çukurköy’ün ortasına denk gelecek bir konumda bulunmaktadır. Köyün üzerinde 1970 tarihini taşıyan eski cami, Prof. Ersin Döğer’e göre 1965 tarihinde yenilenmiştir. İsmine ilk kez 1487’de Yaya Defterlerinde rastlanan Görece Köyü’nün 1927 yılındaki İzmir Vilayeti Salnamesi’ne göre 70 hanede 264 nüfusa sahip olduğu anlaşılmaktadır. ⁽⁶⁾

 Eski Görece Köyü

 Akropol'den Görece Köyü ve Emiralem Boğazı'na bakış

Bugün köyün evlerinin hemen hemen hepsi yıkılmış durumdadır. Köyün neredeyse ayaktaki tek yapısı çatısı kaldırılmış kitabesiz camisidir. Eski Görece Köyü’nün Mezarlığı da köye ulaşan yolun biraz altında bulunmaktadır.

 Eski Görece Köyü ve Camisi

 Eski Görece'nin eski evleri

Yağmurun izin verdiği ölçüde Görece Kale’yi ve Eski Görece Köyü’nü dolaştık. Çevrede her yerin çamur içinde olması nedeniyle yemeğimizi yiyecek doğru dürüst bir yer bulamadık. Çaresiz Görece Köyü’ne doğru hareket ettik. Yağmur nedeniyle çamura bulanmış tekerlek lastiklerinin dişlerinin etkinliğini kaybetmesinden dolayı kısmen kayarak, kısmen sağa sola yalpalayarak bayırdan aşağıya inebildik. Düzlüğe vardığımızda tarlalar arasında dikkatimizi çeken bir kuyu başındaki konforlu piknik alanı bir şeyler atıştırmak için idealdi. Yağmurun kesildiği bu kısa ana sıkıştırdığımız yemek zamanı, kurumuş bir zeytin ağacının altında ve künklere beton doldurularak yapılmış piknik sandalyeleri üstünde nihayet buldu.

 Görece yakınlarında yemek vakti

Dönüş yolumuzu, Gediz’in suyu kirli de olsa Menemen Ovası’na hala hayat veren kanallarından birini takiben Görece-Süleymanlı-Emiralem Regülatörü ve Emiralem üzerinden yaptık. Süleymanlı Köyü’nde verdiğimiz çay molası günün yağmurla katmerleşen yorgunluğunu hafifleten güzel bir andı. Çaylarımızı içtikten sonra Emirâlem Regülâtörü’nün üstünde yer alan bent-köprüden geçerek Emirâlem sapağına ulaştık.

 Emiralem Boğazı

Eski Emiralem Köyü Camisi

Rotamızı İzmir’e çevirmeden önce, bugünün son uğrağı ve sürprizi Eski Emirâlem Köyü’ndeki eski cami oldu. İlkçağ’ın Yamanlar Dağı üzerindeki küçük Aiol yerleşimi Herakleia’nın bulunduğu Ballıkkaya Tepesi’nin eteklerinde kurulmuş olan köyün tümü yıkılmış kerpiçten evlerinin arasında yakın zamanlarda tamir gördüğü anlaşılan Eski Emirâlem Köyü Camisi, üzerinde yer alan tarihe göre Hicri 1325 tarihinde yapılmıştı. Bu Miladi olarak 1909 yılına ve II. Meşrutiyet Dönemine denk geliyor. Caminin mihrabının iki yanında yer alan ay yıldızlar da bu durumu destekliyor.

 Eski Emiralem Köyü Camisi

Caminin içi ve mihrabı

Cami, İzmir kırsalında yer alan, dikdörtgen formatlı, 4 ahşap sütunla nihayet bulan bir son cemaat yeri ve Özbekistan’da gördüğümüz camiden bağımsız konumda tabandan uca doğru incelen tuğla örgülü minaresi, bahçede yaşlı çam ağaçları altındaki basit şadırvanı ve Rum ustaların elinden çıkmışa benzeyen pencerelerin taş söveleri ile dikkat çekiyor. Cami avlusunda ve son cemaat yerinin basamakları arasında antik Herakleia yerleşiminden getirildiği tahmin edilen yapı taşları yer alıyor. Ayrıca caminin avlusu dışında; bahçe duvarıyla bütünleşmiş ve kısmen yıkık eski bir çeşme var. Caminin mevcut durumundan ibadete açık olmadığı anlaşılıyor.

 Caminin avlusundaki üç ayaklı şadırvan; dördüncüsü ahşaptan...

Caminin mihrabı

Cami avlusunun dışındaki çeşme

Köyün dışından Yamanlar’a doğru ilerleyen asfalt ileride büyük bir hafriyat alanı ve şantiye binalarıyla kesiliyor. Yamanlar’a çıkan eski yol, biraz aşağıdan verilmiş. Akşama yaklaşan bir vakitte yeniden başlayan yağmurla birlikte yönümüzü İzmir’e çeviriyoruz.

Dipnotlar:

(1)     “Temnos’un kuruluş yeri efsanesini aktaran Stephanos Byzantios’a göre kentin kurucusu sayılan Malaos adında bir öncü, kuracağı kentin yeri için kâhinlere danıştığında, “Arabanın dingilinin kırıldığı yerde bir kent kur” yanıtını almış ve arabasının tekerleğinin parçalandığı yerde Temnos’u kurmuştur.” Prof. Ersin Döğer; Menemen yada Tarhaniyat Tarihi; Sergi Yayınevi; Mart 1998; Sayfa: 271

(2)    Kentin tarihçesi ile ilgili bilgiler için; a.g.e. Sayfa 271-274

(3)    Retorik Sanatı ile Strabon’un işaret ettiği Temnos’lu Hermagoras’dır. Hermagoras, İ.Ö. 1.yy.da yaşamış Rodos Okulu’ndan zamanının önemli bir retorik üstadıdır. Roma’da retorik öğretmenliği yapmıştır. Bkz. http://en.wikipedia.org/wiki/Hermagoras_of_Temnos

(4)    Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XIII-XIV); Çev.: Prof.Dr. Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları; 3.Baskı;İstanbul-1993; Sayfa: 127

(5)    Prof. Ersin Döğer; Menemen yada Tarhaniyat Tarihi; Sergi Yayınevi; Mart 1998; Sayfa: 274

(6)    a.g.e; Sayfa: 220; Görece Köyü hakkında.

Yazı ve fotoğrafların daha fazlası için: tıklayınız