Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

09 Ekim '07

 
Kategori
Koleksiyon
 

Damgasız pullarımızı nasıl korumalı ve saklamalıyız?

Damgasız pullarımızı nasıl korumalı ve saklamalıyız?
 

Pulları üç kategoride değerlendirmek gerekir: Damgasız, damgalı ve zamksız (yıkanmış).

Damgasız pul: Posta işlemlerinde kullanılmamış diğer bir deyişle damga yememiş; posta idaresinin pulu tedavül ettiği şekilde koleksiyona katılmak suretiyle korunup saklanmış birinci şua pullara damgasız pul adı verilir.

Damgalı pul: Postada işlem görmüş ve zarfın suda yıkanması suretiyle yapışık olduğu zarftan ayrılmış, üzerinde posta damgası taşıyan pullara damgalı pul adı verilir. Bazı istisnaî pullar haricinde damgasız pullar damgalı olanlardan daha kıymetlidir.

Zamksız (yıkanmış) pul: Postada işlem görmemiş fakat zamkı kirlenmiş, bozulmuş veya lekelenmiş olan pullar bu kusurlarının giderilmesi için temizlenmek amacıyla yıkanırlar. Bu pulların değeri damgalı pulun dahi altındadır. Çünkü pul özelliğinden çok şey kaybetmiştir. Ne zamklıdır ne de postada işlem görmüştür. Kataloglarda bu tip pullara istisnaî haller dışında değer biçilmez.

Damgasız olarak adlandırılan birinci kalite pulların özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz
1- Posta işlemlerinde kullanılmamış olmalı (posta damgası vurulmamış olmalı)
2- Pulun arkasındaki zamkın bozulmadan korunmuş olması
3- Pulun dış çevresinde yer alan dantellerin eksiksiz ve düzgün olması
4- Pulun kâğıdında ve renklerinde incelme, aşınma, yıpranma, katlanma ve lekenin olmaması

Pullarımız eğer bu özellikleri taşımıyorlarsa, damgasız pul olarak tanımlanmaz.

Son iki özelliğe sahip olmayan pulların ise filatelik değerlerinin ortadan kalkacağını unutmamak gerekir. Bu özellikler damgalı ve zamksız pullar için de geçerlidir.

Özellikle damgasız pullarımızı korumak için şu hususlara dikkat etmeliyiz.

1-Pul severin eli maşasıdır
Pullarımızı asla elle tutmamalıyız, çünkü elimizin teri ve kiri pulların arkasındaki zamkı bozar ve kirli parmak izi ve benzeri lekeler meydana gelmesine yol açar. Zamkı bozulan pul diğer tüm özellikleri ile mükemmel olsa da damgasız statüsünde değerlendirilmez. Bu yüzden pullarımızı pul maşası (cımbız) ile tutmamız gerekir.

Pul maşası alırken ucu ince olanları tercih etmeliyiz. Pulu maşa ile bulunduğu yerden alırken, pulun çevresini saran dantellerin bozulmaması için maşaların uçları mümkün mertebe pulu kolaylıkla kavrayacak türden olmalıdır. Bu da ancak ince uçlu maşalar yoluyla sağlanır.

Pulun temiz kalmasına yönelik hassasiyetimiz çok yüksek olmalıdır. Öylesine ki, pullarımızla ilgilenirken aldığımız nefese dahi dikkat etmek gerekir. Onu kundaktaki bir bebek gibi düşünmeliyiz. Öksürük, aksırık yoluyla ağzımızdan çıkacak bir tükürük zerresinin pulu bozacağını unutmamalıyız.

2-Pulların pul albümlerinde saklanması gerekir
Pulu her türlü dış etkiden korumalıyız. Pullarda meydana gelebilecek bozulmaları önlemenin en sağlıklı yolu bir pul albümü edinip pulları bu albümler içinde saklamak, onları gelişigüzel korumaya çalışmamaktır.

Pul albümü alınırken kalitelisi seçilmelidir. Çeşitli, iyi markalar mevcuttur ama genellikle koleksiyonerlerin tercih ettiği Leuchtturm marka albümlerdir. Kaliteli albümler biraz pahalı olmakla beraber, alınacak 32 yapraklı (64 sayfalı) bir albüm 30-35 yıllık bir döneme ilişkin pulları içinde rahatlıkla barındırabilecek hacme sahiptir. Bir ara büyük postahanelerde bu albümlerin çok uygun fiyatlarla satışı yapılmaktaydı, hâlâ bulunabileceğini sanıyorum. Aksi hâlde büyük kitapevlerinden temin etmek de mümkündür.

Pulları albüme yerleştirirken de çok dikkatli olmalıyız. Pulu sayfa üzerinde barındıran şeffaf şeritlere yerleştirirken özensiz davranır ve zorlarsak pulun dantellerinin kırılmasına veya aşınmasına yol açarız.

Pulların albüme yerleştirilmesi sırasında dikkat edilecek hususlar
Pulu albüme yerleştirirken en sağlıklı yol, şeffaf şeritleri maşa yardımıyla çok hafifçe aralayıp, önceden defterin sayfası üzerinde bıraktığımız pulu kuru elimizle, ön yüzünden (zamk kısmına el değmemeli) fazlaca bastırmadan araladığımız kısma doğru ittirmek ve yine maşa yardımıyla pulu düzeltmektir. Bu düzeltme işlemini yaparken pulu şeridin diplerine doğru çok fazla ilerletmemek gerekir. Aksi hâlde pulun alt kısmındaki dantellerin kırılmasına yol açarız.

3-Pulu rutubetli ortamlardan korumalıyız
Rutubet pulun baş düşmanıdır. Rutubetli ortamlarda bulunan pullarda zaman içinde sandık (lekesine) küfüne benzer sararmalar yaşanır. Bu pulların hiç bir filatelik değeri yoktur. Pulu rutubetten korumanın yolu onun havayla olan temasının kesilmesi ile sağlanır. Pul albümleri veya pul klasörleri eğer gerekli özeni gösterirsek bunu başarmada yeterli olabilir. Ama nemli bir ülkede yaşadığımızı unutmayın.

Pulu rutubetten korumanın en uygun yolu havid kullanmaktır. Kıymetli olduğunu bildiğiniz pullarınızı havid adı verilen ve pul ebatlarına göre hazırlanan özel koruyucu şeffaf poşetler içinde saklayabilirsiniz. Bu küçük poşetler pulun görüntüsünü bozmak bir yana görselliğine daha yüksek keyif bile katabilir. Eğer özen duygusu çok ileri safhalara ulaşırsa bütün koleksiyonun havidlenmesi en uygun yöntemdir. Kaliteli havidlerin pulları koruma ömrü 15 ila 20 yıl arasında değişmektedir. Havidin özelliği albüm kapandığı anda pulun havayla olan temasını kesmesinden kaynaklanır.

Bu tedbirlerin yanı sıra şunlara da mutlaka dikkat edilmelidir: Pul koleksiyonunuzun bulunduğu odalarda çamaşır kurutmayın, ütü yapmayın. Unutmayın nem pulu bozar.

4-Pul albümleri dik durmalıdır
Pulları albüme yerleştirdikten sonra, içindeki pulların bozulmaması için albümlerin dikkatli ve özenli muhafaza edilmesi gerekir. Pul albümlerini mümkünse kapalı (camekânlı vb) kitaplıklarda saklayın, mümkün olduğu ölçüde rutubetin ulaşmayacağı yerlerde bulundurun. En önemlisi pul albümlerini kesinlikle birbirinin üstüne gelecek şekilde sıralamayın, üst üste binen ağırlıklar neticesinde pullar ezilir ve zamklı kısmın albüme yapışma riski çok artar.

Pulları ezilmeden korumak için, albümlere kitaplara gösterdiğimiz özeni göstermeliyiz ve onları raflarda dik duracak şekilde saklamalıyız.

Bunun yanı sıra, pulları ister havid içinde barındıralım ister havidsiz, pul albümlerinin belirli aralıklarla (örn. ayda bir kez) havalandırılması gerekir. Aksi durum pulların veya havidlerin albüme yapışmasına neden olabilir. Albümleri havalandırmak çok basit bir işlemdir. Sayfaları dikkatli bir şekilde teker teker açmak yeterlidir.

Bir tezat gibi görülebilir: Pulların hem havayla olan temasını kesmek hem de havalandırmak.

İşin aslı şu, pulları havadaki rutubetten korumaya çalışıyoruz ve bunun için havayla olan temasını mümkün mertebe kesmemiz ya da azaltmamız şart; ama pulların albüme yapışmasını önlemek için de belirli aralıklarla havalandırılması gerekir.

Pullarımız eğer havid içinde korunuyorsa, pul albümlerini havalandırmak sadece havidlerin albüme yapışmasını önleyici bir etkiye sahip olur; kaldı ki bu da gerekli bir işlemdir.

Öncelikli dikkat edilmesi elzem konular bu saydıklarım. Yukarıdaki hususlarla ilişkili olarak şu ayrıntılara da dikkat:
1-Pul albümünde bir sararma, küçücük bir sarı leke görürsek o albümü hemen terk etmemiz gerekir, aksi hâlde bu sandık lekesi adı verilen küf bütün defteri ve tabiî pulları sarar.
2-Eğer pullarımızın birinde dahi sararma ya da leke varsa önce albüme ardından diğer pullara bulaştırmaması için bu pulun albümden çıkartılması gerekir.
3-Pullar albümde dantelleri birbirlerine temas edecek şekilde çok yakın durmamalıdır, bu durum birbirine sürtünen dantellerin yıpranmasına yol açar. Pulun dantellerinin eksik ya da kırık olmasının pulun filatelik özelliğini ortadan kaldıracağı unutulmamalıdır.
4-Pulların sık sık yerlerinin değiştirilmemesi gerekir, bu durum pulların yıpranmasına yol açar.
5-Damgalı pullar ile damgasız pulları aynı albümde saklamayınız.

Son söz: Damgasız pulun kalitesindeki ölçütünüz, pulun postahaneden alındığı günkü temizliğini koruması olmalıdır.

 
Toplam blog
: 21
: 2056
Kayıt tarihi
: 05.10.07
 
 

İzmir doğumluyum, yaşadığım yer İstanbul olsa da... Burnumda tüter, hasretini çekerim; gidenlerle se..