Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

04 Mart '17

 
Kategori
Dil Eğitimi
 

De sözcüğü, -de eki

De sözcüğü, -de  eki
 

Eşim ve ben yükseklerden bakarken....


DE  SÖZCÜĞÜ

.Arkadaşım da gelsin . ( Diğerleriyle birlikte bize katılarak ...)

.Sen de haklısın. ( Diğerleri gibi.)

.Evvel sen de yücelerde uçardın ( Şimdikiler gibi .)

Şimdi ingilere indin mi gönül

Karacaoğlan

.Orhan da geldi . ( Öbür gelenler gibi , onlara katılarak...)

.Bunun sonunda ölüm de var . ( Başka tehlikeler olduğu gibi . )

.Bu kitabı da okuyunuz . ( Önce okuduklarınız gibi . )

“De” sözcüğü gibilik, eşitlik, katılma ilgileriyle sözcükleri birbirine bağlıyor. Büyük ünlü uyumuna uyarak “de, da” biçiminde yazılıyor.

. Bu işi Orhan da, Turgut da yapabilir.

 Bu örnekte “de” bağlacı eşit özneleri birbirine bağlıyor.

. Ben onu da, bunu da, ötekini de gördüm.

Bu örnekteyse “de” bağlacı nesneleri birbirine bağlıyor.

. Ben sevmem haksızlığı da, ikiyüzlülüğü de, yalanı da.

Bu örnekte “de” bağlacının yüklemleri bağladığını  görüyoruz.

Olumsuz devrik tümcede “ne” yerine “de” bağlacı  gelebilir .

Örneklersek:

.Ben sevmem ne haksızlığı, ne ikiyüzlülüğü, ne yalanı.

.Ben sevmem haksızlığı da, ikiyüzlülüğü de, yalanı da.

. Bilemediniz ne sen ne o.

. Bilemediniz sen de, o da.

Var olan anlam ilgisine dayanarak sözcükleri, tümceleri bağlayan “de” sözcüğü (bağlaç)  tümceden çıkarıldığında anlamda bir bozulma olmaz.

 

 

-DE EKİ

 

. Bahçende çiçekler açtı.

. Okulda sınav var.

. Beşikte bebek uyuyor.

. Uçakta kimseler yok ki!

Yukarıda sıralanan örneklerde “–de” eki adın kalmalı    durum ekidir. Ünlü ve ünsüzlerin durumuna göre değişikliğe uğrar.

“-De” eki sözcüğe bitişik yazılır. İkinci örnekte büyük ünlü  uyumuna  uyarak “ –da”, üçüncü, dördüncü örneklerde ise ünsüz benzeşmesi nedeniyle “–te, -ta” biçimini almıştır.

 

 

 

 
Toplam blog
: 1064
: 732
Kayıt tarihi
: 24.03.12
 
 

Türkay KORKMAZ, umuda yolculuğu ertelemez. Mermeri delenin damlanın sürekliliği olduğunu bilir. Y..