Deja Vu

"Deja vu" kelimesini Fransızca'dan, "daha önceden görmek" anlamında çevirebiliriz. Araştırmalar gösteriyor ki insanların en az yüzde ellisi, hayatları boyunca en az bir kere deja vu durumu yaşamaktalar. Hatta bazılarımız var ki bunu sık sık yaşıyoruz. Bir olayla karşılaştığımızda, bir söz duyduğumuzda, bir nesneyi gördüğümüzde, kokladığımızda, hissettiğimizde yaşadığımız o anı daha önceden de yaşadığımız hissine kapılıyoruz. Ben bunu görmüştüm, duymuştum, biliyordum diyoruz kendi kendimize.

Aslında bu durum psikoloji biliminin bir konusu ve çok normal bir şey de değil. Beynin, hafızanın aşırı yorgun ve yoğun olduğu dönemlerde daha fazla yaşanıyor. Bir diğer nörolojik açıklama da beynin sağ ve sol lobları arasındaki, algılama sürelerinden kaynaklanan çok kısa zaman farkının bu durumu yarattığı argümanı. Çok aşırı yaşanması noktasında ise durum, artık bir psikolojik rahatsızlık niteliği kazanıyor.

Deja vu, aynı adı taşıyan ve birkaç hafta önce vizyona giren bir Tony Scott filmi ile gündemimizi çokça meşgul etti, etmekte. Denzel Washington'un gerçekten de çok ciddi bir performans sergilediği Hoolywood yapımında gerçek dışı ve fantastik ögeler her ne kadar, zaman zaman izleyiciyi konsantrasyonundan etse de genel olarak başarılı bir yapım.

Zaman dilimleri arasında yaşanan gel-git’ler, Amerikan Federal Haber Alma bürosunun ilgili birimlerinde gerçekleştirilen -ve mevcut şartlarımız dahilinde- gerçek üstü çalışmalar, insanların evlerinin içine dahi girip, banyolarında aldıkları duşa kadar seyirci ve takipçi olabilme teknik yeteneğini kazanmaları ve biraz daha da abartarak insanların zaman dilimi değiştirebilmeleri. Benim gibi, fantastik ve bilim-kurgu unsurlara uzak duranlar için, filmin havasından uzaklaşma riski taşıyor şüphesiz. Ancak müthiş çekimleri, işitsel ve görsel efektleri ile Tony Scott izleyicisini hiç de dışarı bırakmaya niyetli görünmüyor.

Sinemacıların, hayal güçlerini kullanarak yaptıkları çalışmaların, yıllar sonra gün gibi gerçeğimiz halini alması durumunu defalarca yaşadık. O gün sadece bir hayal ürünü olmaktan öteye gidemeyen kurgu-bilim unsurların gün gelip de son derece sıradan gelişmeler olabildiğini gördük. İşte, Deja Vu’da yaşananlar da belki bir süre sonra güle oynaya yapabildiğimiz çok normal şeyler halini alabilecek, kim bilir?

Küçük bir ayrıntı: Filmi, bu yazıyı okuduktan sonra seyredecekler için özellikle bir tavsiyem var. Filmin daha ilk dakikalarında yaşanan bir patlama olayı var. Bir arabalı yolcu vapuru, şehrin meşhur köprüsünün hemen yakınında bir yerde havaya uçuruluyor. Efendim, bu sahneye lütfen dikkat ediniz. Böyle bir dehşet sahnesi, ancak bu kadar gerçek ve ancak bu kadar ayrıntılı çekilebilir diye düşünmeden edemiyor insan. DVD ya da VCD'de seyredip, bu sahneyi defalarca izlemeyi düşünüyorum. Bence gelmiş geçmiş en iyi dehşet sahnesi çekimi, en gerçekçi patlama mizanseni.