Deniz analarının istilası

Geçenlerde televizyonda Okan’la N24’de bir belgesel izledik. Konu: “ Deniz analarının istilası”.

Deniz Anaları dünya’nın en yaşlı yaratıkları arasında yer alıyor. Evleri okyanuslar ve denizler. Mucizevi yaşam tarzlarıyla 670 milyon senelik evrim sürecinde var olmayı başarmışlar. En küçük deniz anasının çapı bir milimetre iken, en büyükleri bir kaç metreyi aşabiliyor. Bilinen 2500 çeşit deniz anası var.

Deniz anaları, Cnidaria Scyphozoa takımına ait canlılardır! Latince de: Scypus=kadehe benzer Zoa= hayvan. Yani kadehe benzeyen canlılar!

Bu omurgasız canlılar, Yunanlılar tarafından “kızınca sokan”olarak adlandırılır. Gövdeleri yalnızca kadehe değil kase, bozaran, kubbe, tabak, küp ve diske benzeyen deniz anası türlerinide görmek mümkün. Disk kısmı bu canlıların hareketini sağlamakla görevlidir. Bunun altındaki “ağız kısmı” tentakül denen çok sayıdaki dokunaçları içerir. Dokunaçlar avlama görevini üstlenir. Deniz analarının kalpleri, beyinleri, kemikleri, pulları ve gerçek gözleri yoktur.Beyinleri olmadığı halde mükemmel avcılardır, tehlikeyi tentakülleriyle sezebiliyorlar. Sinir sistemleri, sinir ağı biçiminde şekillenmiştir. Deniz analarının vüdütlarının %95 ini su, %4’dü tuz ve %1’i proteinlerden oluşur.

Ahtapotlarda da olduğu gibi onların da kollarında zehir saçan mikro üvendireleri var. Tehlike çanları çalınca milyonlarca zehiri birden etrafa saçıyorlar. Biologların tespit ettiklerine göre, deriye temas eden zehircikler, tıpkı ısırgan otunun yaktığı gibi yakmasıdır. Deniz anaları iki büyük gruplara ayrılıyor. Disk ve Şemsiyeliler zararsız olanlarıdır, bir de küp şeklinde kiler zehirliler

Okyanusların ve denizlerin en tehlikeli ve zehirli canlıların başında yer alıyoryar. Zehirleri bir akrepten, bir siyah mambadan daha etkili ve öldürücü olan bu tür deniz analarının besinleri plankton ve balıktan oluştuğu halde neden bu kadar zehirli oldukları sorusu akla geliyor.

Nedeni: Deniz canlılarının çoğunun o zehre karşı duyarsız oluşudur. Disk görünümünü taşıyan deniz anaları plankton yiyenlerdir ve çok zehirli değildirler. Küp deniz anaları ise balık yıyenlerdir ve çok zehirlidirler.

Çoğalmaları yumurta ve sperm yoluyla oluyor ama eşeysiz olarak da üreyebiliyorlar. Eşeysiz üreme, bölünerek çoğalma anlamına gelir. Genç deniz anaları suyun hareketiyle etrafa dağılırlar. Kendi kendine beslenir, düşmanlarına yem olmazlarsa büyüyerek yetişkin bir deniz anası olurlar. Bazı bilim adamlarına göre deniz analarının tehlike anında iç güdüsel olarak yumurta ve sperm bıraktığı söylenmektedir. Yaşam alanlarının tehlikeye girdiğini sezinlemeliri anında milyonlarca yumurtaladıkları gözlenmektedir. Bu durum da dünya denizlerinin git gide kirletilmesinden dolayı kendilerini sürekli tehlike altında gören bu canlıların çoğalmaları durdurulamamaktadır.

Deniz analarının besin olarak tüketen yalnızca deniz kaplumbağaları, deniz kuşları, balıklar, salyangozlar, sümüklü böcekler, balinalar değil insanlarda deniz analarını yiyorlar.

Böyle devam etmesi halinde, insanlar serinlemek için denizlere yada okyanuslara giremeyecek. Daha önemlisi okyanuslarda yaşayan diğer canlıların da yaşam alanlarını git gide azaltıyorlar.

Son yıllarda, ülkece çok önemli gelir kaynağı olan Japonya’nın balıkçılık sektöründe sıkıntıları çok büyük.

Balık avına çıkan Japonlar, Korealılar ve Çinliler balıktan ziyade deniz analarını ağlarında buluyorlar. Çok sayıda yakalanan deniz analarının çoğunu parçalayıp, balık yemi olarak okyanuslara geri atıyorlar. Bu vahşi davranış ile deniz analarının, yine daha fazla üremesine sebep oluyorlar.

Bu zehirli deniz analarına bir çok küçük denizlerde de rastlanmaya başlanmıştır. Kuzey Afrika kıyılarında görülen zehirli deniz analarına Türkiye denizlerinde de rastlanması sadece zaman meselesidir. Avusturalya’nın bazı kıyılarında koruyucu ağlar olmadan suya girmek imkânsız bir hal almıştır.

Denizanası deyip geçmemeli. Tabiyat insanı elindeki tüm olasılıklarla ikaz ediyor!!!