Dep' me bizi hazır değiliz!... deprem önlemleri

Aslında gecikmiş bir yazı, ama bir yandan da dün akşamdan sonra tam zamanı. Deprem DEP' ti yine. Halbuki ne güzel unutmuştuk, unutmaya uğraşmıştık o kadar!... Önsezilerim kuvvetli, birkaç gündür vakit ayırıp " Panik " ve " Deprem önlemleri " konusunda yazmak istiyordum telaşla. Geç kaldım.

Öncelikle afetler ve acil durumlarda, tüm dünyada, gelişmiş toplumlar da dahil ortaya çıkan önemli bir konuyla başlıyalım... PANİK... Öncelikle altedilmesi gereken ana sorun bu. Çünkü malesef istatistiklere baktığımıza, tüm dünyada özellikle de bizim gibi acil durumlara hazırlıksız toplumlarda, Panik çoğu zaman olayın kendisinden daha fazla zarar veriyor. Örnekler; yaşanılan en ufak sarsıntıda gerçekleşen yaralanma, travma sayıları (çoğu balkonlardan, camdan atlamalar sonucu ), İstanbul da birkaç yıl önce gerçekleşen Sinema'da gala gecesi çıkan yangın sonrası oluşan panik ve yaralı sayısı ( yüzü aşkın ), İzmir Urla'da birkaç yıl önce olan ve sadece 4.4 şiddetindeki depremde, atlamalar sonucu olan 400' ü ( evet dörtyüzü ) aşkın yaralı sayısı. Sinemada yanan insan yok, depremde enkaz altında kalan vb.durum yok. Ama sayılar korkunç. Bu paniklerin de temel sebebi, olabilecek acil durumlara karşı hazırlıksız olmamız. Ve buna çok sıcak ve canlı bir örnekte, malesef bu hafta yaşanılan Başbakan'ın bayılma olayı ve sonrasında olanlar.

Peki " Paniği nasıl önliyeceğiz? " Bunun tek bir yolu var, o da olabildiğince her türlü acil ve kötü duruma karşı hazırlıklı olmak. Nasıl mı ? Depremle başlıyalım. Deprem hasarları üçe ayrılır. 1-Yapısal hasarlar 2-Yapısal olmayan hasarlar 3-Altyapı hasarlar

Öncelikli yapmanız gereken nasıl bir yapıda yaşadığınızı öğrenmek. Bunun tek yolu da, bu konuda uzman kuruluşlardan (Belediyelerin ve Üniversitelerin beton araştırma ve yapı laboratuarları vb ) bunun için talepte bulunmanız. İnanın daire başına çok yüksek olmayan rakamlarla bu işi yaptırabilirsiniz. Eğer sağlam bir binada oturuyorsanız paniğe gerek yok ama işiniz bitmedi. Çünkü bu yapısal hasar riskine önlemdi. Sağlam bir binada da risk içeren, yapısal olmayan hasarlar var. Yani dııştan baktığınızda, sağlam duran bir yapıda, içeriye girdiğinizde bir savaş alanı görüntüsü bulma ihtimali var. Devrilen dolaplar, yıkılan ara bölmeler, devrilen ve kırılan eşyalar, kayıp yer değiştiren büyük eşyalar. İşte bunlarda malasef yapısal hasarlar kadar canlılara zarar verebiliyor. 17 Ağustos Depreminde malasef bu şekilde çok can kaybı ve yaralanma oldu. Dolasıyla evdeki bütün eşyaları sabitlemeye hemen başlayın. Sadece birkaç saatinizi alacak bir iş bu. Dolapları, kombileri, şofbenleri, rafları, kitaplıkları vb. büyük eşyaları duvara sabitleyin. Kayabilecek buzdolabı, çamaşır makinası, televizyon vb.eşyaların,yardımcı aparatlarla kaymasını önleyin. Bunlar için gerekli malzemeleri yapı marketlerden rahatlıkla temin edebilirsiniz. Aydınlatma gereçleri, dolapların üstünde duran ağır eşyalar vb.eşyaları gözden geçirin. Çocuk odalarını mutlaka bu önlemler doğrultusunda düzenleyin. Üç yaş üstü çocuklarınıza depremi basit ve detaylara girmeden anlatın ve panikyapmamasını ve kendini nasıl koruması gerektiğini anlatın. Sarsıntılarda çocuklarınızın yanındaysanız, üstlerine kapaklanmayın. Sarsıntı esnasında, o an bulunduğunuz noktada, sağlam gördüğünüz ilk cismin yanına cenin pozisyonu alarak veya çömelerek, sığının. YAT-TUTUN- KORUN- Çocuklarınıza da bunu öğretin. Ama bunu öğretmeyi ya da uygulamayı lütfen deprem anına bırakmayın. Bu çalışmayı mümkün olan sıklıkta yaşadığınız kişilerle tatbik edin ve refleks haline getirin. Aksi takdirde ilk şokta sadece panik yaşarsınız.

Bulunduğunuz alandan başka alana geçmeye, koşmaya, gitmeye çalışmayın. Yaşanılan sarsıntı büyüklüğü ile bu mümkün de olmayabilir. Merdivenlere, balkonlara, asansörlere gitmeyin, üst katlara çıkmaya çalışmayın. Pencere kenarlarından uzak ama DIŞ DUVARLARA yakın durun. Sarsıntı geçmeden kalkmayın. Başınıza düşebilecek cisimlerden korunun. Binanız sağlamsa masa vb. altına girin ama sağlam değilse yada bilmiyorsanız masa vb. eşyaların altına değil, diğer eşyaların yanına sığının. Betonarme binalarda kolon ve kiriş altına girmeyin, çünkü bina yıkılacak yada hasar görecekse bu kısımlar sorunlu olduğu için görecektir.

Sağlam zemin deprem önlemi olarak yeterli değildir, binanında olması gerekir, yanılmayın. Binayı yapan yada yakınları aynı binada oturuyor diye yada inşaat yapılırken, zemin hep kayaymış bu nedenle korkmamıza gerek yok, geyiklerine kapılmayın. Mutlaka deprem öncesi eylem planı yapın, nerdeysek ne yapacağız, nereye sığınacağız, nasıl buluşacağız vb. İçinde özellikle ilaç ve ilkyardım malzemesi bulunan bir çanta yapın. İçinde önemlievraklarınızın kopyası, ailede hasta olan insanların ilaçları,mevsime göre birkaç giyecek ve az miktarda su bulundurun. Bu çantayı varsa aracınıza koyun, sarsıntı sonrası ulaşmanız daha kolay olabilir. Sarsıntı sonrası güvenli bir şekilde binayı tekedebilirsiniz, elektrik ve gaz vanalarının kapatılmalarını öğrenin ve uygulayın. Yapılardan uzak yerlerde bekleyin, çevrenizde yardım edebileceğiniz insanlar olabilir, yardıım edin. İletişim araçlarını ve ulaşım araçlarını özellikle ilk saatlerde kesinlikle kullanmayın. Çünkü onlar sizlerden çok, kurtarmacılara, sağlık ve güvenlik personeline gereklidir.

Deprem önlemleri vb konuya tekrar ilave bilgiler ışığında devam edeceğim, lütfen görüş, öneri ve sorularınızı iletin. Afetsiz günler ve hepinize sağlıklı, mutlu bayramlar diliyorum.

Yaşar ÖZEN