Depozitoda Yeni Dönem

2011 tarihli Türk Borçlar Kanunu’nun kira sözleşmelerine ilişkin bazı maddeleri 1 Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yeni yürürlüğe giren maddeler ticari kira sözleşmelerinde depozitoyu (güvence bedeli) yakından ilgilendirmektedir.

Günlük hayatta kira ilişkilerinde kiraya verene kira başlangıcında depozito verilmesi olağan bir usul iken, Türk Borçlar Kanunu’nun 342 maddesi depozito veriliş usulünü kökten değiştirmektedir.

Öncelikle depozitonun en çok ne kadar verileceği maddede düzenlenmiştir. Depozito depozito miktarı, 3 aylık kira bedelini aşamayacaktır.

İkinci olarak, depozito alışılageldiği gibi, para veya kıymetli evrak (örneğin, çek, senet) olarak verilebilecektir.

Depozito düzenlemesinde en dikkat çekici olan, para olarak verilen depozitonun vadeli bir mevduat hesabına depo edilmesi zorunluluğu ve bu depozito miktarının kira süresi bitmeden çekilemeyeceği hususudur.

Depozito olarak para verilmiş ise bu para vadeli bir tasarruf hesabına yatırılacaktır.

Banka, depozitoyu ancak ve ancak her iki tarafın rızası veya kesinleşmiş icra takibi ya da kesinleşmiş mahkeme kararı gereğince verebilecektir. Bu minvalde, bankanın özel bir özen yükümlülüğünün olduğu aşikardır.

Bu haller dışında, kiraya veren, kira sözleşmesinin sona ermesini izleyen 3 ay içinde kiracıya karşı kira sözleşmesiyle ilgili bir dava açtığını veya icra ya da iflas yoluyla takibe giriştiğini bankaya yazılı olarak bildirmemişse banka, kiracının istemi üzerine depozitoyu geri vermekle yükümlü hale gelmektedir

Yine, depozito, bir kıymetli evrak (örneğin, çek, senet) ise bu belgenin bankaya depo edilmesi zorunludur.

Şunun özellikle altını çizmek gerekiyor, kiracı ve kiraya veren anlaşarak eski usulde depozito yatırılmasını şeklinde mutabakat yapamamaktadır. Kanun maddesi emredici olduğu için kanuna aykırı yapılan bu mutabakat geçersiz kabul edilmektedir.

Depozito düzenlemesi özellikle işyeri kiralarında Temmuz 2020’ye kadar uygulanmıyorken artık yürürlüğe girmesi, kira sözleşmesi görüşmelerini derinden etkileyecektir. Bu doğrultuda kira sözleşmelerinin kanuna uygun hazırlanması ve sözleşme görüşmelerinin de yönde yapılması yerinde olacaktır. Aksi takdirde, kiracı kanuna uygun alınmayan depozitoyu kiraya verenden sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iade alabilecektir.

Av. Oğuz Kara

(kara@oguzkara.av.tr)