Dev fabrikalar alışveriş merkezine dönüşüyor

Türkiye olumlu olumsuz mu bilmem ama her alanda yaşadığı dönüşümü sanayi ve ekonomide de yaşıyor.

Sanayinin lokomotifi konumda olan dev tesisler birer alışveriş merkezine dönüşerek, tarihin derinliklerine gömülüyorlar.

Devasa fabrikaların bu hazin dönüşümünü Adana ve Adanalılar yakından izliyorlar.

Adana, ağalarından sonra ağa emanetlerini de kaybediyor.

İşte Bossa, Paktaş, Milli Mensucat, Akdeniz fabrikaları.

Artık yoklar.

Beyaz atlara binip gittiler.

1951 yılında, Demokrat Parti’nin sanayileşme hamlesinin sembolü olan ve adını dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın koyduğu, Sabancı Ailesinin ilk göz ağrısı olan Bossa’nın yerinde bugün yeller değil yıkımın toz dumanı esmekte.

1951’de 1 milyon lira sermayeyle kurulan ve tam 54 yıl Adana ve Türkiye ekonomisine hizmet veren dünyanın dev tekstil fabrikalarından biri olan Bossa 1’in 139 metrekare üzerinde kurulu tesisini alan Avusturyalı Mel 6 Gayrimenkul yerinde Adana’nın en büyük alışveriş merkezini kurmak için zaman geçirmeden kazma kürek işe koyuldu.

Artık Bossa 1 yok.

Enkazının yerinde Temmuz ayından sonra yeni ve Türkiye’yi açık Pazar gören anlayışın ürün olan dev alışveriş veriş merkezi inşaatı yükselmeye başlayacak. Hemen hemen Bossa 1 ile yaşıt olan Güney Sanayi Fabrikası ve Çukobirlik depoları da dev alışveriş merkezlerine dönüşmek üzere sıralarını bekliyorlar.

Bossa ve Güney Sanayi’yi Adanalılar kadar yolu Adana’ya düşenler ve sanayicisinden tüccarına Türkiye’deki bütün iş çevreleri bilir.

Bir zamanlar devasa bu fabrikaların her birinde binlerce işçi çalışırdı.

Şimdilerin fabrikaları gibi minyatür tesisler değildi.

25, 30 kişini çalıştığı yerler fabrika ve sanayi tesisi denildiğini gönüne alınca binlerce işçiyi istihdam eden ve 3 vardiya durmaksızın çalışan Bossa ve Güney Sanayi’nin büyüklüğünü daha iyi anlayabiliriz.

Ne hazindir ki, ekonomiye yön vermesi gereken örgütlerin başında bulunan bazı “işadamları” ve birtakım yerel yöneticiler dev fabrikaların yıkılıp yerlerine dev alışveriş merkezleri yapılmasını bir yandan ekonominin hareketlenmesi, bir yandan da kentsel dönüşümün gerçekleşmesi Adana’nın güzelleşmesi olarak sunuyorlar.

Bu değerlendirme ve değerlendirmeyi yapanları hayretle izliyorum.

Adana’da yapımına başlanan ve başlanacak onlarca dev alışveriş merkezi Adana ekonomisine ne katacak?

Üretim tesislerini tüketim tesislerine dönüştüren “kentsel dönüşüm” olsa olsa tüketim çılgınlığını körükleyecektir.

Adana’ya, dolayısıyla ülke kalkınmasına akan kaynakları küresel güçlerin kasasına aktaracaktır.

Tabii, çalıştığı fabrikalar kapanmamış, maaşını alan tüketiciler bulabilirlerse.