Devlete neden haciz yapılamaz?

Devletin vatandaşın hizmetindeki birey odaklı devlete doğru dönüşüm konusunda kamu oyunda mutabakat sağlandığı görülmektedir. Bu konu aydınlar tarafından sıkça ve yüksek sesle konuşulurken, siyasi otorite de bu yönde bazı adımlar atmaya çalışmaktadır. Bireyin hizmetindeki Devlet; bireyin haklarını savunan ve bireyin hakkını ona teslim eden devlet de olmak zorundadır. 

Devlet; nedense kendine yapılan haciz karşılığında hala devlet odaklı devlet olarak devam etmeyi ve bireye borcunu ödeme konusunda güçlük çıkarmayı sürdürmektedir. Başka bir deyimle; devletten alacaklı olan birey haciz yoluyla neden alacağını tahsil edemez. Siyasi otorite neden bu konuya önem vermez ? 

Kimler devletten alacaklı olabilir? Kamuya iş yapmış kişiler, kamuda çalıştığı halde maaşını alamayan ve dava yoluyla bu hakkı tescil ettiren kişiler, Gayrimenkulü kamu yararına haczedilenler, kamunun görevini yerine getirmemesi nedeniyle hukuk yoluyla hak kazananlar. Halk arasında “Devlet alacağına şahin, borcuna serçedir” deyimi bulunmaktadır. Vergi borcunuzu ödemeyiniz, anında hacizle karşı karşıya kalırsınız, ama bir şekilde kamudan alacaklı olursanız işiniz çok zor. 

Neden Kamu Tüzel Kişi Mallarının Haczi Kabil Değildir? Devlet mallarının haciz edilemeyeceğine dair kanun hükmü şu gerekçelerle izaha çalışılmıştır.

1- Devletin borçlarını rızası ile ödeyeceği farz olunur.

2- Alacaklının şahsi menfaati için devlet mallarını haczi hususi menfaatin umumi menfaata tercih edilmesi demek olacağından caiz görülemez.

3- Devlet kendi kudretini kendisine karşı kullanamaz.

Bu genel kural; Devletin hizmetlerinin devamının sağlanması açısından siyasi otoriteler tarafından Kamu yararına alınmış kararlardan biridir. Devletin kamuya açtığı alanlar herhangi bir tüzel kişi davası sebebiyle haczedilemez Kamu malları devredilmez olduğuna göre, devir sonucu doğuran haciz işleminin yapılması da mümkün değildir. Çünkü bir kamu malının haczi, tahsis edildiği görevde aksamalara yol açar.Türkiye’de kamu mallarının haczedilememesi, sınırlı bir şekilde uygulanmaktadır.Çünkü İcra İflas Kanunu, sadece devlet malları ile mahsus kanunlarda haczi caiz olmadığı gösterilen malların haczini yasaklamıştır. Bu konuda alınmış Anayasa Mahkemesi kararı da bulunmaktadır. Kamu malları haczedilemeyeceği kesin olup ancak bir kısım kamu kuruluşlarının ise kamuya tahsisli olmayan malları haczedilebilir, örneğin akar gelirleri, kira gelirleri vs gibi 

Netice Olarak; Hukukun zamanın ruhunu da yakalanması gerektiğini, alacağına şahin, borcuna serçe olan devletin bireye olan borcunu ödeme yollarını açmayı sağlamak için kamuya da haciz işlemi yapılabilmesinin gerektiği düşüncesindeyim. Birey için çalışan Devlet için, kamu mallarına da haciz konulabilmesinin sağlanması gerektiği ve siyasi otoritenin bu konuda düzenleme yapması gerektiği düşüncesindeyim. Şu an bir şekilde kamudan alacağınız olamayabilir, ama devletin bu yolu kapayarak alacaklıları güç durumda bırakmasını bir hakkın elde edilmesine engel saymak ve bu tutuma da direnmek gerekmez mi?