- Kategori
- Çocuk Psikolojisi
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu
İnsanın bir olay sırasında neye dikkat edeceğini, ne yapacağını, neyi hatırlayacağını ve seçimini nasıl yapacağını ve yaptığı seçimini yerine getirme süreci çok karmaşık ve dinamik bir süreci içermektedir. Bir öğrenciye okulda ders sırasında öğretmeninden, arkadaşlarından, çevreden bir çok sesli, görsel uyaranlar gelmekte ve bu uyaranlarla baş ederek hedefine ulaşmaya çalışmaktadır. Bu süreçte birey odaklanma, hafıza, planlama, motivasyon, davranış, çalışma belleği işlemlemesi ve bir duruma verilen zihinsel işlemleme süreci gibi bir çok özellikler iç içe değerlendirilmektedir. DEHB bu özelliklerin organizasyonda zorluklarla giden bir bozukluktur. DEHB zihinsel yetersizlik değildir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu dikkatsizlik, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtileri ile karekterize olan süreğen bir gelişimsel bozukluktur. Ülkemizde yapılan çalışmalarda sıklığı %5-12 arasında değişmektedir. Yetişkinlik döneminde %60ile 80 inde DEHB’nun belirtileri devam etmektedir
Genelde ailelerin yakınmalarından örnekler
İstediği durumlarda gayet iyi odaklanıyor, Ders konuşu işine gelmiyor.
Birçok defa ders planı yaptık hiç birini uygulamadı veya çok kısa sürdü.
Ders çalışmaya gelince hiç yapmak istemiyor, bahaneler türetiyor.
Ders sırasında başka şeylerle ilgileniyor ders harici sorular sorup duruyor.
Ders çalışsın diye odasına bırakıyoruz, kontrol ettiğimizde karalama yapmış veya oyuna dalmış görüyoruz.
Derse dikkatli çalışıyoruz evde yapabiliyor ancak okulda yapamıyor unutuyor.
Çok hareketli kıpır kıpır, eli dursa ayağı durmuyor. Söz geçiremiyoruz.
Çok sabırsız, ertelemek nedir bilmiyor.
Çok sakar.
Çok çabuk sıkılıyor
DEHB olan bireyler ilgilerini çeken konularda dikkatlerini uzun süre verebilirken, ilgilerini çekmeyen veya zorlandıkları konularda dikkat vermekte zorlanabilmektedir.
Dikkatini vermekte zorlandığı konuları erteleme, uzun süre zihinsel çaba gereken durumlardan kaçınma, organize etmekte zorlanma, çabuk sıkılma, ayrıntılara dikkat etmeme, eşya unutma, günlük etkinliklerde aşırı unutma belirtileri gözlenebilmektedir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bireylerde ana sorun bir işi doğru yerde ve zamanda başlatabilme ve devam edebilme sorunudur. DEHB olan bireyler hevesli ancak darma dağınık çalışan bir şef aşçı gibidir.
Toplumda yaygın olan hareketli çocuğun zeki olduğu, ilaçların çocukları madde bağımlılığı ve kısırlık yaptığı gibi yanlış inançları vardır.
DEHB olan bireyler aşağıda verilen durumlar bakımında normale göre çok daha fazla risk altındadır.
Düşük Okul Başarısı
Akran İlişkilerinde Zorlanma
Düşük Benlik Saygısı
Düşük Gelirli İş ve Ekonomik Kazanç
Madde ve İnternet Bağımlılığı,
Suç İşleme
Aile ve ilişki Sorunları ve Boşanma
DEHB Sebebleri
DEHB etiyolojisi net bilinmemekle birlikte çevresel, genetik ve biyolojik nedenlere bağlı olabileceği düşünülmektedir. Çalışmalarda beynin bazı bölgelerinde bulunan (prefrontal lop, serebellum, caudate) bölgenin aktivasyonunda veya olgunlaşmasında azalmaya bağlı olduğu gösterilmiştir.
DEHB tanısını koyabilecek bir marker yoktur aile ve öğretmenin verdiği bilgiler ışığında klinisyen tarafından tanı konulabilmektedir.
Dikkat eksikliği
Detaylara dikkat etmez, sürekli hata yapar,
Dikkatini korumada sıkıntı yaşar,
Dinlemez görünür,
Verilen komutları izlemede güçlük çeker,
Organizasyon sorunu yaşar,
Yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz,
Eşyalarını kaybeder,
Dikkati kolayca dağılır,
Günlük işlerini unutur.
Hiperaktif-dürtüsel
Durduğu yerde duramaz; elleri, ayakları kıpır kıpırdır,
Uzun süre oturmada sıkıntı yaşar,
Çocukken koşar ya da tırmanır, yetişkinken yerinde duramaz,
Sessizce bir şeyle meşgul olmada sıkıntı yaşar,
Motor takılmış gibi veya düz duvara tırmanırcasına hareketlidir
Çok konuşur,
Karşıdaki kişi sorusunu bitirmeden cevabı yapıştırır,
Bekleme gerektiren ya da sırayla yapılan işlerde sıkıntı yaşar,
Başkalarının sözünü keser
DSM 5’e göre teşhis konulabilmesi için çocuklarda 6 ya da fazlası, 17 yaş sonrası için en az 5 bulgu olması gerekmektedir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’na Karsı Gelme Karsı Olma Bozukluğu, Depresyon, Anksiyete Bozuklukları sıklıkla eşlik eden ruhsal bozuklulardır.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tedavisinde ilaç tedavileri ve davranışçı tedaviler uygulanmaktadır. Çalışmalarda ilaç tedavileri davranışçı tedavilerde daha etkin olduğu gösterilmiştir, ancak her iki tedavinin beraber kullanılması etkinliği çok arttırmaktadır.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tedavisinde
Metilfenidat,
atomoksetin,
bupropion,
a-2 agonist ilaçlar,
Trisiklik antideprasan etkinliği gösterilen ilaçlardır
Nörofeedback
Duyusal bütünleme
Mental Aritmetik gibi yöntemlerin etkinliği yoktur.
mersinpsikiyatri #mersin #mersinçocukpsikiyari #mersinergenpsikiyatri