- Kategori
- Dil Eğitimi
Dil Eğitimi
Kartal, Kitap Fuarı, Ekim 2014, Yüksel Yazıcı ile birlikteyiz
TÜMCE ÇÖZÜMLEME
1. Küçük çocuklar bu oyuna katılamaz.
a. Küçük çocuklar bu oyuna katılamaz.
......................... ............... ...............
ööb dtöb y
b. Küçükler bu oyuna katılamaz.
............. .......... ................
ö dtöb y
küçük çocuklar / küçükler : adlaşmış önad, bu oyun
......... ................. ..... .......
öna aöna öna a
...............
önatam
Önad tamlamasında önad görevinde olan
“küçük”
sözcüğü “b” örneğinde adın düşmesiyle adlaşmış.
Adlaşan
“küçük”
sözcüğü ad öğesinin sonunda bulunan
çoğul eki
“-ler” alarak
“küçük çocuklar / küçükler”
dönüşümüne uğramıştır.
2. Çocuğunun küçüğünü yuvaya bıraktı.
o / gö
a. Çocuğunun küçüğünü yuvaya bıraktı.
.................................. ............ ...........
blinöb dt y
o / gö
b. Küçüğünü yuvaya bıraktı.
................ ........... ...........
blin dt y
çocuğu-n-un küçüğ-ü / küçüğünü : belirteni düşmüş
.................... ........... ..............
bten blen blen
................................ ..............
bliatam eksiltili ad tamlaması (eatam)
çocuk - u - n - un
.......... ...... ... .....
1 2 3 4
1 . ad kökü 2. iyelik eki 3. kaynaştırma harfi 4. belirten eki
Örnek tümcelerin “b” örneğinde
“ belirten ” görevinde olan
" çocuğunun ”
sözcüğünün düştüğünü görmekteyiz.
Tümcede,
“ küçüğünü ”
sözcüğü belirtili nesne görevini üstlenmiştir.
küçük - ü - n - ü
......... ..... ..... ....
1 2 3 4
1. ad 2. iyelik eki 3. kaynaştırma harfi 4. belirten eki
..................................................................................................
3. Dilde yücelmez ya da dilimizi başka dillerin boyunduruğuna
verirsek onurumuz örselenirdi, bize böyle belletilmişti.
biz / gö (1, 2)
btöb (3)
------------------------------------------
dt y blin
------ ------------ 1 --------
Dilde yücelmez / ya da dilimizi
.................................................
sööb
btöb (3) ö y
---------------------------------------------- ----------- ----------
dtöb y
------------------------------------- ---------- 2 3
başka dillerin boyunduruğuna verirsek / onurumuz örselenirdi , //
...................................................................................................
sööb
bize böyle belletilmişti.
...... ........ ...................
dt bt y
Örnek tümcemiz yapıca
“...... örselenirdi” , ”....... belletilmişti”
bağımsız tümcelerinden oluşmaktadır.
Birinci bağımsız tümce kendi içinde
bileşik tümcedir,
yan tümceler iki tane olup üstten çizilerek çözümlenmiştir.
1. ve 2. yan tümce birinci bağımsız tümcenin belirteç tümleci görevindedir.
İkinci bağımsız tümcenin yüklemi
“belle-t-il-miş-ti”
eylemi
“-il”
edilgenlik ekini aldığından öznesi
sözde özne.
"....onurumuz örselenirdi.”
Bunun sözde özne olarak gösterilmesi eylemin edilgen çatı olmasından kaynaklanıyor.
Kısaltmalar:
ö : özne
y : yüklem
öna : önad
aöna : adlaşmış önad
önatam : önad tamlaması
gö : gizli özne
blinöb : belirtili nesne öbeği
blin : belirtili nesne
bten : belirten
blen : belirtilen
eatam : eksiltili ad tamlaması
bliatam : belirtili ad tamlaması
btöb : belirteç tümleci öbeği
sööb : sözde özne öbeği,
dtöb : dolaylı tümleç öbeği,
gö : gizli özne,
dt : dolaylı tümleç,
dtöb : dolaylı tümleç öbeği
bt : belirteç tümleci,
- Toplam blog
- : 1064
- : 732
- Kayıt tarihi
- : 24.03.12
Türkay KORKMAZ, umuda yolculuğu ertelemez. Mermeri delenin damlanın sürekliliği olduğunu bilir. Y..