Dil ve gönül insanı Hacı Bektaş

Bilgisizlik düşman, diyen / Bilime, akla yer veren
Türk dilini içten seven / Can ışığı Hacı Bektaş.

*

Bizim Köy, köy gerçeklerini yansıtan okunası bir roman. 1960’lı yıllarda öğretmen okullarındaki öğrencilerin elinden düşmedi! Zulüm Makinası, Kalkınma Masalı, Memleketin Sahipleri, Hayal ve Gerçek, gibi onlarca başyapıtın yazarı yetkin eğitimci Sayın Mahmut Makal, telefonla beni aradı ve bir süre görüştük.

Sanattan ve yazından söz ettik. Yazılarımı beğendiğini belirtti! Geçmişteki çileli günler, konu edildi. Sanırım yeri geldi ve taşı gediğine de koydu : “Muhsinciğim, sizin Hacıbektaşlı olmanız bile kıyımlara uğramanıza nedendir!” dedi. Elbette öyle de oldu. Sonrasında bu yazıyı kaleme almak için güdülendim.

Hacıbektaş ilçemizde yılın 16-17-18 Ağustos tarihlerinde değişik etkinliklerin sergilendiği “Hacıbektaş Veli’yi Anma Törenleri ” düzenlenir. Belirlenen zaman diliminde düzenlenen törenler; güzel Türkçemizin eşliğinde folklor, bilim, kültür ve sanat ağırlıklıdır. Yurt içinden ve yurt dışından on binlerce insan katılarak içsel(manevi) mutluluğa erişir. Mevsimin sıcak olmasına karşın katılanları Hacıbektaş serinliği rahatlatır!

13. yüzyılın ilk yarısında Moğol akınlarının etkisiyle ya da öteki nedenlerden olmalı, Horasan’dan Anadolu’ya gelen ve insanlığın aydınlatılmasında önemli çabaları olan, izleyen yıllarda da “Horasan Erenleri” sözcükleriyle anılanlar arasında Hacı Bektaş Veli’nin belirgin yeri vardır.

Hacı Bektaş Veli, sosyal ve siyasal alanda önemli izler bırakan bilge kişi olup Bektaşi tarikatının piridir. O’nun önderliğindeki Alevi-Bektaşi anlayışı, tüm Anadolu’daki gelişmelerle; Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan, Bosna, Kosova, Makedonya, gibi Balkan ülkelerinde ve Macaristan’dan Azerbaycan’a kadar uzanan çizgideki yerleşim birimlerinde benimsenmiştir. Bu amaçla açılmış türbeler, çevresinin aydınlanma merkezi olma görevini başarıyla sürdürmüşlerdir.

Bilge insan Hacı Bektaş Veli’nin ders verici güzel sözleri, bugünlere dek ulaşmış ve çoğu kimseler nasiplenmiştir. İşte sözlerinden kimileri: “Kadınları okutunuz. / İncinsen de incitme./ Murada ermek sabır iledir. / Araştırma, açık bir sınavdır. / Her ne ararsan kendinde ara. / Arifler hem arıdır hem arıtıcı / Marifet ehlinin ilk makamı edeptir. / İnsanın cemali sözünün güzelliğidir. / Nefsine ağır geleni kimseye tatbik etme. / İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır. / Düşünce karanlığına ışık tutanlara ne mutlu! / Düşmanınızın dahi insan olduğunu unutmayınız. / Bir olalım, iri olalım, diri olalım.”

*

Bu güzel özdeyişlerden devinimle(hareketle) aşağıdaki fıkrada o güzel insanların sergiledikleri hoşgörü örneğini ve iletiyi algılamak, özellikle günümüzde oldukça anlamlıdır. Hem de insana ve insanlığa önemli bir ders !...

“Adamın biri olumsuz yoldan para kazanıp bununla bir koyun alır. Neden sonra yaptıklarından pişman olur ve hiç olmazsa iyi bir şey yapmış olmak için bunu aşevi işlevi de gören Hacı Bektaş Veli'nin dergâhına kurban olarak bağışlamak ister. Durumu Hacı Bektaş Veli'ye anlatır.

Hacı Bektaş Veli :

"Helal değildir." Der ve bu kurbanı geri çevirir.

Bunun üzerine adam Mevlevi dergâhına gider, aynı durumu Mevlana'ya anlatır. Mevlana bu hediyeyi kabul eder. Adam aynı şeyi Hacı Bektaş Veli'ye de anlattığını ama onun kabul etmemiş olduğunu, söyler ve Mevlana'ya bunun nedenini sorar.

Mevlana şöyle der :

"Biz bir karga isek Hacı Bektaş Veli bir şahin gibidir. Öyle her leşe konmaz. O yüzden senin bu hediyeni biz kabul ederiz ama o kabul etmeyebilir."

Adam üşenmez, kalkar Hacı Bektaş dergâhına gider ve Hacı Bektaş Veli'ye Mevlana'nın kurbanı kabul ettiğini söyleyip bunun nedenini sorar.

Hacı Bektaş Veli'de şöyle yanıtlar :

"Bizim gönlümüz bir su birikintisi ise Mevlana’nın gönlü okyanus gibidir. Bu yüzden, bir damlayla bizim gönlümüz kirlenebilir ama onun engin gönlü kirlenmez. Bu nedenle o senin hediyeni kabul etmiştir.”

Böylesi alçak gönülcülük ve incelikle birbirlerini ezmek yerine, yüceltebilmeyi başaran toplum ve o toplumun bireyleri olmamız dileklerimle.

*

Hacı Bektaş

Bilgisizlik düşman, diyen
Bilime, akla yer veren
Türk dilini içten seven
Can ışığı Hacı Bektaş.

Onca doğruluk, ilaçtır
Pişmanlık da ihtiyaçtır
Keramete uyan baştır
Şan ışığı Hacı Bektaş.

Tembelliğe ödün vermez
Yalanı, fitneyi sevmez
Adaletsiz toplum görmez
Kan ışığı Hacı Bektaş.

Çalışkanın yanındadır
Aklın, bilmin savındadır
Kültür, erdem yolundadır
Tan ışığı Hacı Bektaş.

Sevgi, saygı, barış bekler
İnsanlığa hizmet ister
Birlik ve kardeşlik diler
Yan ışığı Hacı Bektaş.

Muhsin DURUCAN