Dil yanlışları - 10

77) Bana hiç kimse şunu inandıramaz.
(Sabih Kanadoğlu, Haber Türk, 27 Aralık 2010, 21.45)
Doğrusu: Beni hiç kimse şuna inandıramaz.

78) “Çok mail gönderdiniz ama hepsini okuma şansım yok. “
(Haber Türk, 27 Aralık 2010Balçiçek Pamir 21.49)
Açıklama: şans; talih, baht anlamı taşır. Oysa sunucu yukarıdaki cümlede “mümkün olmayan bir durumu” kastediyor.
Doğrusu: Çok mail gönderdiniz ama hepsini okuma imkânım yok.

79) Yardımlar sağlıklı dağıtılıyor mu ?
(ATV, 16.01.2010, sunucu Şebnem, 18.42)
Bir tespit: Cümledeki hata dilin özensiz kullanımına tipik bir örnek. Anlamca birbirine yakın görünse de örnek cümlede “düzenli” yerine “sağlıklı” kelimesi kullanılamaz. Ne demek istendiği anlaşılsa da bu tür bir kullanım söz dağarcığını daraltır.
Doğrusu: Yardımlar düzenli dağıtılıyor mu?

80) Bizim böyle bir çalışmamız bir sene önce start aldı.
(Senarist Bülent Özdener, 13.01.2010 119.12)
Bir tespit: Yabancı dil bilmek elbette önemlidir. Ama unutulmaması gereken bir mesele var burada: Bir insan ana dilini ne kadar iyi kullanabilirse yabancı bir dili de o kadar iyi öğrenir. Dillerin birbirinden kelime alması tabiî olsa da bunun bir dozu olmalı. “Start almak” fiili bize medyanın bir dayatmasıdır.
Hem Allah aşkına, çalışma start alır mı?

Doğrusu: Biz böyle bir çalışmaya bir sene önce başladık.

81) Biz de bir mola talep ediyoruz.
(Haber Türk, 14.01.2010, 13.42, Sunucu Pelin Çift)
Bir not: Özellikle “medya”daki “yeniyetme” sunucular Türkçe’nin inceliklerini hiç mi hiç bilmiyorlar. Ses tonlarına, kıyafetlerine eyvallah, ama o kadar. Gerisi facia! Eskiden olsa bu tipler liseyi bile bitiremezlerdi.

“Talep etmek” istemek anlamına gelse de örnek cümledeki kullanımı doğru değildir. Diyelim bir işte çalışıyorsunuz. Maaş alma hakkınız doğmuş. Gidersiniz muhasebeye, “Maaşımı talep ediyorum. “ dersiniz. Yabancı dil bilenler bilir “talep etmek”, “istemek”, “rica etmek” arasındaki anlam farkını. Meselâ Almanca’da wollen, möchten, verlangen kelimeleri yakın anlamlı görünse de kullanım yerleri birbirinden farklıdır. Hakkınız olan bir şeyi istiyorsanız, “Ich verlange…”; bir şeyi teklifsizce istiyorsanız “Ich will…”; bir şeyi kibarca istiyorsanız, “Ich möchte…” cümlesini kurarsınız.

82) İhâle kendine 100 milyon dolar değer biçmeyi başardı.
(Haber Türk 14.01.2010. 14.31, Sunucu Pelin Çift)
Soru: Başaran kim Allah aşkına? İhâle mi yoksa ihâleye katılanlar mı?
Doğrusu: İhâleye 100 milyon dolar değer biçildi.

83) İhâle çok çabuk nihayetlenecek.
(Haber Türk, 14.01.2010, 14.42, Sunucu Pelin Çift)
Açıklama: Yabancı kelimelere Türkçe yapım eki getirilmez.
Doğrusu: İhâle ….. sona erecek.

84) Pelin Çift stüdyodaki yorumculara:
-İhâle yeniden başladığı için kısa bir virgül koymanızı rica edeceğiz, diyor.
(Haber Türk, 14.01.2010, 14.42)
Eleştiri: Yahu virgülün kısası uzunu olur mu? Hem neye “kısa virgül” koyuyor?
Doğrusu: İhâle yeniden başladığı için yorumlarınıza kısa bir ara vermenizi rica ediyorum.