Dini İnsandan Korumak

Nedim Bahçekapılı

Bazen Dini İnsandan Korumak Gerekiyor..

Sosyolojik bir gercek olarak ifade etmeliyiz ki, dini metinler insan tarafından yorumlanmakta, diğer bir ifadeyle insan tarafından konuşturulmaktadır. Bu yönuyle din dönüştürdüğü kadar aynı zamanda dönüşmeye açık bir olgudur. Diğer bir ifadeyle din, bir taraftan kendi ilkeleri doğrultusunda toplumları dönüştürürken, diğer taraftan kendisi de toplum eliyle dönüşüme uğrama riskiyle karşı karşıyadır. Çünkü vahiy, ilahi kaynaklı soyut bilgiden ibarettir. Muhatabı-okuyucuyla aktif bir iletişime geçtiğinde somut canlı bir kelama dönüşür. Bir nevi anlamlandırma eylemi de diyebileceğimiz bu süreç çok karmaşık bir yapıdan ibarettir. Psikoloji alanında yapılan araştırmalar kişinin, çocukluğundan itibaren edindiği bilgi ve deneyimlerin yetişkinlikteki karar verme süreçlerini ve düşüncelerini derinden etkilediğini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla anlamlandırma ve yorum sahibinin kültür, tecrübe ve çevrenin etkisi altında olduğunu hatırda tutmamız gerekmektedir. Bizim dinimiz ve yüce Kitabımız bu konuyla ilgili çok değerli iki imtiyaz-ayrıcalığa sahip olmuştur. 1. Kur’an üzerinde ilk anlamlandırma ve yorumlama eylemi bizzat Allah’ın Peygamberi tarafından yapılmış, dinin muhataplarına çok kıymetli prensipler, ilkeler, bilgiler miras bırakılmıştır. Paha biçilmez değerdeki bu Peygamber mirası büyük bir gayretle korunmaya çalışılmıştır. 2. Hz. Peygamber’in vefatından sonra müslüman bilginler ilkesiz, ölçüsüz, liyakatsiz ve keyfi yorunların önüne geçebilmek için, çok erken dönemde bir usul ve metodoloji geliştirdiler. O günün dünyası için çok yeni ve orijinal bir ilim dalı olan bu usulmetodoloji sayesinde dini yorumların bir nevi sağlaması yapıldı. Sağlam olan çürükten ayrıldı. Kimi insanların dinden aldığı referansla bilgelik ve olgunluk yolunda ilerlerken, diğer bazılarının aşırılık, düşmanlık, saldırganlık ya da sömürülerine dini alet etmeleri yukarıdaki ilkelerden uzaklaşmaları nedeniyledir. Bu ilkelerden uzaklaşıldığı durumlarda din, aynı anda farklı motivasyonların kaynağı olabilmektedir. Bu konuda emeği geçen Ebu Hanife, İmam Şafii ve diğer büyük İslam bilginlerini saygıyla yad ediyorum. Mekanları cennet olsun..