DİYABETİ TANIYIN VE HASTALIĞINIZI KENDİNİZ YÖNETİN !

Diyabeti Tanıyın Ve Hastalığınızı Kendiniz Yönetin !

-Şeker hastalığı (diyabetes mellitus) nedir?

Diyabet , kan şekerini düzenleyen insülin  hormonunun eksik olmasına veya yeterli olduğu halde  hedef organlarda etki gösterememesine bağlı olarak kan şekerinin yükselmesi ile karakterize,  ömür boyu devam eden kronik  ve ilerleyici bir hastalıktır.  Diyabette vücut  karbonhidrat, yağ ve proteinlerden  yeterince faydalanamaz ve eğer hastalığın  takip ve tedavisi düzenli yapılmaz ise ilerleyen dönemlerde göz, böbrek, sinirler , kalp-damar sistemi başta olmak üzere nerdeyse tüm vücut  etkilenir,    kalıcı sekeller  ve hatta  ölüme bile neden olur.

Diyabetik hastalarda görülen belirtiler nelerdir?

 Çok su içme, sık idrara çıkma, çok yemek yeme ve buna rağmen kilo kaybı, iyileşmeyen yaralar, halsizlik, ağız kuruluğu  diyabette en sık görülen belirtilerdir. 

Diyabetin kaç tipi vardır?

Diyabetin başlıca  iki tipi  vardır. Birincisi tip 1 diyabet olarak bilinir. Bunda pankreastan  insülin salınımı azalmış veya kalmamıştır. Bu diyabet şekli genellikle çocuklarda ve gençlerde ortaya çıkar.

 İkincisi ise tip 2 diyabet olarak bilinir bunda insülin vardır ama  insülin etki gösterememektedir. Şişmanlık ve yanlış beslenme sonucu ileri yaşlarda ortaya çıkar. Hastalar genellikle 40 yaş üzerindedir ve bu hastaların ailelerinde de diyabet hastalığı vardır.

Ayrıca gebelikte ortaya çıkan gebelik diyabeti vardır.

 Bir kişinin şeker hastası olduğu nasıl anlaşılır?

Diyabetin erken ve doğru tanısı, tipinin belirlenmesi  hastalığın gidişatı açısından çok önemlidir.  Şeker hastalığı yukarıdaki belirtilerden şüphelenerek veya tesadüfen yapılan kan tahlilinde şeker düzeyi yüksek bulunursa  tespit edilebilir . Ayrıca idrar tahlilinde de idrarda şeker bulunduğu tespit edilirse yine bizi şeker hastalığına yönlendirir.

 Diyabet tanısı için ilk etapta  yapılacak kan testleri şunlardır:

1)      Açlık Kan Şekeri Ölçümü :  En az sekiz saatlik açlıktan sonra alınan kanda bakılan kan şekeri değeridir.

2)   Tokluk Kan Şekeri : Herhangi bir zamanda ölçülen kan şekeridir.

3)  Glukoz yükleme testleri : Kişiye ağızdan glukoz içirilerek  belli aralıklar ile kan şekerinin ölçülmesidir.   Açlık kan şekeri ve diğer testlerle aşikar diyabet tespit edilmiş ise yükleme testlerine gerek kalmayabilir.

4)      HbA1c testi:  Hem tanı koyduran  hem de tedavi ve diyetin takibinde kullanılan bir testtir. HbA1C aracılığı ile son 2-3  aylık  ortalama glukoz değeri tahmin edilebilir. Bu test  gün içindeki, günler arasındaki şeker artış ve azalışlarından , yapılan egzersiz ve yenilen yemek miktarından etkilenmeden objektif   ortalama bir değer verir.

Kan şekeri ne kadar ise diyabet  tanısı konulur?

Normalde kan şeker düzeyinin kişi aç iken 100 mg/dl altında olması gerekir. Sekiz saatlik açlıktan sonra yapılan kan tahlilinde kan şeker düzeyi 126 üstünde ise veya  günün herhangi bir saatinde alınan kanda ölçülen  kan şeker düzeyi 200 mg/dl üzerinde ise bu kişi şeker hastasıdır  denilir.

Gizli şeker ne demektir?

Gizli şeker denilen durumda hastanın açlık kan şekeri normalden yüksektir ama kesin diyabet  hastası değildir. Kan şeker düzeyinin 100’den yüksek 126’dan düşüktür. Yapılan çalışmalarda  bu kişilerin yüzde 11’ inde 10 yıl içinde diyabet geliştiği saptanmıştır. Yani gizli diyabet için diyabet öncesi dönem tabirini kullanabiliriz.  Tıp dilinde bu durum için bozulmuş kan glukozu terimi kullanılır. Bu kişilere açlık kan şekeri tahlili yanında şeker yükleme testleri de yapılmalıdır.

 Diyabet tanısı konulan hastalar takip için hangi testleri yaptırmalıdır?

Bu hastalar doktorlarının önerdiği sıklıkta kendi şeker ölçüm cihazları ile ve kimi zamanda hastane laboratuvarlarında kan şekerlerini ölçmeli ve kayıt altına almalıdırlar. 3 ayda bir  ise HBA1c testi yaptırmalıdırlar .

Ayrıca hastalığın organları, damarları, sinirleri  etkileyip etkilemediğini gösteren kan testleri vardır. Yine doktor yönlendirmesi ile bu testler yapılmalıdır. Diyabette bu testlere ilaveten kan basıncı  ölçümü ve kolesterol testleri de elzemdir. 

Diyabetim Kontrol Altında !!

Tedavide  hastalığın tipine ve dönemine göre insülin veya ağızdan alınan diyabet ilaçları kullanılır.

Diyabet bir hastalık değil bir yaşam tarzıdır.  Doktorunuzun  önerdiği tedavi ilkelerine, diyet ve yaşam tarzı önerilerine  uyup ; takip için gerekli testleri yaptırdığınız taktirde diyabette  tüm kontrol sizin elinizde olacaktır. 

'14 Kasım Dünya Diyabet Günü' vesilesi ile hemen her hastanede, tıp merkezlerinde ücretsiz kan şekeri ölçüm kampanyaları planlanmıştır. Bugün bu testi yaptırarak var ise hastalığınızı ya da eğiliminizi öğrenebilirsiniz.