Domates 9 lira, ‘bulduğumuza şükür’ mü desek?

Bugün, 2 Mayıs… Bahar mevsiminin ortasındayız. Meyvenin, sebzenin bol, fiyatların makul olacağı dönem…

Fakat öyle mi?

Prensip olarak, yazın yaz ürünlerini, kışın kış ürünlerini tüketiyorum. Misal, kışın asla domates yemiyorum. Ama Mayıs ayında tüketmek lâzım, değil mi?

Tüketmek lâzım da yanına yaklaşabiliyor musun?

Şu anda, İzmir Bornova’da, Bayraklı’da domates fiyatları 7 ila 9 lira arasında… Bu, geçen yılkı fiyatların 5-6 katı demek!

Anormal bir fark!

Bu anormallik nereden geliyor?

Arz-talep kanunundan… Talebi karşılayacak kadar üretim yoksa, doğal olarak, fiyatlar yükselir. Üretimin, tüketim ihtiyacını karşılayamadığı çok açık!

Ancak burada bir başka anormallik daha var: Arz yetersiz olsa da fiyatlar bu kadar hızlı, 5 katına çıkacak şekilde yükselmez… O vakit, insanın aklına, “acaba, üretim, talebin beşte biri kadar mı?” suali geliyor.

Üretim bu kadar düşmüş olabilir mi?

Olabilir!

Neden?

“Küresel iklim değişikliği”nden!

Bu konuyu her gün işlemek lâzım… Çünkü yerkürenin en hayatî meselesi, “küresel iklim değişikliği”dir. Bu çözülmeden diğer sorunların çözülmesinin, çocuklarımızın akademik başarılarının pek fazla bir anlamı olmayacak. Zira, çocuklarımıza temiz oksijen, temiz su, temiz toprak bırakamayacağız. Sağlıklı ve yeterli gıda maddesi bulamayacaklar.

Eskişehir Kapalı Pazarı’nda esnaf Kenan Yıldırım, fiyatların artmasının sebebinin tüketimi karşılayacak üretimin olmamasından kaynaklı olduğunu savunduktan sonra, “hava koşullarının da domates fiyatlarının yükselmesinde büyük etkisi olduğunu söyleyerek, ‘Antalya’da seralarda şu an soba yakıyorlar. Bu da fiyatların yükselmesinde etkili oluyor.’ dedi” (Bereket TV)

“Hava koşulları” ve “serada soba”!

Peki, tarla domatesi nerede?

Tarlaları sel bastı, don vurdu…

Seller, aşırı yağışlar, aşırı sıcaklar, zamansız don vurmaları neden bu kadar çoğaldı?

“Küresel iklim değişikliği”nden!

Vatandaş olarak ne yapabiliriz?

Duyarlı olmak zorundayız… Dünyayı daha az ısıtmak, daha az kirletmek, daha az tüketmekle mükellefiz. Suyu, havayı, toprağı neler, kimler kirletiyor bilmek, bilinçli mücadeleye katılmak zorundayız.

Aksi takdirde domatesi, biberi ve daha pek çok bitkiyi, çocuklarımız sadece hatıra resimlerinde görebilirler!

Ben çektirdim, isterseniz siz de çektirin, hatıralarınız arasında kalsın, çocuklarınıza, torunlarınıza bırakabileceğiniz bir “doğa hatırası” olsun!

x   x   x

ÇOK DUYDUĞUMUZ BAZI İKTİSAT TERİMLERİ

Dolarizasyon: Bir ülkenin parasal bağımsızlığını terk ederek başka bir ülke parasını resmî para birimi olarak kullanmasıdır.

Kotasyon: Finans kurumlarının (bankalar gibi) döviz fiyatlarının alış-satış fiyatını belirlemesidir.

Senyoraj: Para basma yetkisini elinde bulunduran kurumun, yani Merkez Bankası’nın, bu yetkisi dolayısıyla elde ettiği gelirdir.

Arbitraj: Döviz kurundaki anlık değişimlerden elde edilen alım-satım kârı.

Forex Piyasa: Spot (nakit) döviz piyasası olup, haftanın 5 günü 24 saat online alış-satış işlemlerinin yapıldığı, dünyanın en büyük tezgâh üstü piyasasıdır.

Swap: İki paranın takası demektir. Döviz swapı;bir yatırımcının dış piyasadan en uygun faiz oranı ile borçlandığı parayı başka bir para birimi ile değiştirmesidir. Faiz swapı ise;elde edilen kredilerin faiz yapısının değiştirilmesidir.

Kaynak: AÜ, Uluslararası İktisat Politikası