Donnie Darko ve gerçekliğin ötesindeki Tavşan

Donnie ve hayali arkadaşı olan ve sürekli tavşan kostümü giyen Frank ile geçen bu konuşma aslında Donnie Darko'nun küçük bir özeti. Kimiz biz? Göründüğümüz kişiler miyiz hepimiz? Çoğunluğun kabul ettiği doğrular ne kadar doğru? Genel-geçer doğrular sorgulanmadan direk kabul mü edilmeli? Devinimsel zaman döngüsü geçmişimizi, dolayısıyla geleceğimizi değiştirebiliri? Vs. vs.
Hayal ile gerçeğin çatıştığı noktada bulunan bir genç...
Kafası karışık, normal olmadığını düşünüyor, sanrılar görüyor...
On altı yaşındaki herhangi bir gencin sorunlarından daha büyük sorunlar yaşıyor...
İnandığı, gerçekliği sorgulanmaya açık olgulara körü körüne bağlı ... 

Donnie Darko 'dan söz ediyoruz. Richard Kelly'nin yönetmenliğini yapıtığı bu film genelde "Abi filmi anlamak cidden zekâ gerektiriyor." " Donnie Darko'yu izle , anlarsan adam değilim." tarzı genellemelerle anılıyor. Katılmıyorum ben bu laflara.
Film cidden karmaşık. Şizofren bir çocuğun sürekli kostüm giymiş bir tavşan sanrısı görmesi, onun direktifleri çerçevesinde hareket etmesi ve gerçeklikten git gide uzaklaşmasının yanında "Zaman Yolculuğunun Felsefesi" ni de işleyen bir film. Çapraşık olaylar etrafında dönüyor olmasından dolayı insanların "Bu film anlaşılmaz ki yeaa." şeklinde yorumları bir derece kabul edilebilir, pekala ben de ettim! Ama bu filmin özelliği "Anlaşılamaması " değil, insanlara bir şeyleri sorgulatmak istediği. Yüzeysel görünüşteki dünyamızın, zaman döngüsünün ne derece kabul edilebilir olduğu filmdeki belli başlı konu aslında. Hani derler ya; "Aslında hiçbir şey göründüğü gibi değildir." Ayyyynen öyle diyor bu film işte.
Hadi bakalım bir alıntı yapayım filmden: Darko, hoşlandığı kız olan Gretchen ile konuşma fırsatı bulmuştur. Adını ve soyadını söyledikten sonra kızın tepkisi : Gretchen: Ne? Donnie Darko mu? Bir süper kahraman ismine benziyor. Donnie: Öyle olmadığımı nereden biliyorsun?
Donnie, kendi zihninin süper kahramanı. Ancak acı çekiyor. Bu çektiği acı iki türlü; fiziksel ve bedensel... Bu nedenle de tavşan kostümü giyen "zihinsel" arkadaşı Frank 'e inanılmaz bir bağlılık sergiliyor.
İnsanın belli sorunlarının olması için illaki kötü bir ortamda, sorunlu bir çevrede yetişmiş olmasına gerek yoktur. Bu olgu filmde de kendisini gösteriyor. Donnie'nin ailesi oğullarıyla oldukça ilgili. Tüm çocuklarını çok seviyorlar ve onlara gereken ilgiyi göstermeye çalışıyorlar. Kötü şartlarda yetişmemiş. Orta halli bir Amerikan ailesinin bir mensubu. Her şey ne kadar da normal değil mi dışarıdan bakınca? Ya insanların içlerinde kopan fırtınalar? Kendi çatışmaları? Bunun için illaki boşanmış, dağılmış ailelerin çocuğu olmak vs. gerekmiyor. Ancak evet, kötü olaylar tüm bu sorunlara bir temel hazırlıyor diyebiliriz. 

Filmde ki ikinci en önemli kavram ise "Zaman Döngüsü." Filmin sonunda da anlaşıldığı üzre olan olayların aslında hiç yaşanmadığı düşüncesine kapılıyor insan. Ancak bütün olaylar birbirine bağlı. Bu nedenle de kafası karışıyor. Bu karışıklığı gidermek için bu konuda biraz bilgiye sahip olmak yeterli.
Zamanla ilgili bir çok kavram ve teori var günümüzde ancak en yaygınları "Doğrusal Zaman" ve "Döngüsel Zaman" dır. Döngüsel zamanın diğer adları; çembersel, dairesel, sarmal zamandır.
Doğrusal Zaman: Bir olay yaşanır ve biter. Ötesi yoktur. Tekrarlanamaz ve asla bir daha yaşanamaz. Geçen an uzay boşluğunda sonsuzluğa doğru kaybolur. Günümüzde kabul edilen zaman anlayışı budur. Dünya üzerindeki bütün canlılar anı bir daha asla yaşamayacaklarmış gibi yaşarlar. İnsanlar tarafından oluşturulmuş evrensel yasalar buna göre şekillenir.
Döngüsel Zaman: Zamansal olayların sürekli devinim içerisinde olduğunu iddia eden olgudur. Yani yaşadığımız an sürekli ve sonsuz kere tekrarlanır. Geri dönüşü ve değiştirilmesi olanaklıdır. Herhangi bir makine ile geri dönülebilir, zamanda ileri gidilebilir.
Ancak henüz zaman yolculuğu gerçekleşememiş olduğundan dolayı bu iki olgunun dayandığı sağlam temeller yoktur. Yıllarca Nietzche, Einstein gibi önemli insanların incelediği, Donnie Darko, Kelebek Etkisi, Harry Potter gibi filmlerin konu temelini oluşturan "Zamanda Yolculuk" olayı hâlen bir bilinmez olarak öylece akılların bir köşesinde duruyor ve bizim onu sorgulamaya başlayacağımız dönemi bekliyor. Donnie Darko gibi filmler de bizim bu "Sorgulama Eksikliği " olan beyinlerimizde soru işaretleri bırakıyor ve bu nedenle de uyanan boşluk hissiyatından dolayı insanlarda "Çok kral film bu yaa." İbaresi uyanıyor.
Donnie Darko; bu döngüsel zamanda, geçmişin değiştirilebileceğini öngören bir film. Tüm film bu felsefenin / anlayışın tabanında çekilmiş desek yanlış olmaz.
Çizgi Dışı olmanın dışlanmaya sebebiyet verdiği de işleniyor filmin yan temasında. Öğretmen-öğrenci ilişkisi, idarenin (gücün) insanlar üzerindeki etkisi yeniden sorgulanmaya itiliyor. 

Öğretmenlerin, kitlelerce insanın takdir ettiği bir adamın, bir yaşam koçunun aslında pedofili olduğunu ortaya çıkması da "yüzeysel görünümlerin", "sosyal maskelerin" eleştirisi adeta.
Donnie Darko, üzerinde çok daha fazla konuşulması gereken bir film. İnsan yaşamının bütün dönemlerinde farklı izler bırakabilir. Farklı bakış açılarıyla , birden fazla kez izlendiğinde daha iyi sindirilebileceği şahsi kanaatimdir (: