Döviz kurundaki yükselmenin muhtemel etkileri

<ı>Döviz kurundaki hareketlenmenin enflasyon beklentilerine etkisi

Global krizin ülkemizde, nederece etki edeceği yönünde ortaya konan görüşler etrafında öne çıkan önemlinoktalardan birisi enflasyon beklentisi ve bu beklentinin bütün kesimlerdeoluşturacağı tereddüt ve belirsizlik olacaktır.

Başta mortgage kaynaklı olarak beliren, küresel finansal krizin, Türk finans âleminde etkileri veya yansımaları henüz esaslı düzeyde hissedilmemişken, başta bankacılık olmak üzere, reel sektörün her kesiminden, KOBİ’lere, küçük esnaf ve sanatkârlara ve de tüm vatandaşlar üzerinde etkilerini hissettirmesi halinde yeni önlemlerin alınması kaçınılmaz gibi görülüyor.

Hükümetin alacağı tedbirler arasında ihracatın özendirilmesi için Yeni Türk Lirasının reel değerinin düşürülmesi politikasının para ikamesine yol açacağı ve para ikamesinin önceki hükümetler dönemlerindeki gibi ödemeler dengesinin sağlanmasında önemli bir unsur olarak görüldüğü bilinmektedir.

Bu anlayışın öncesinde, bütçenin finansal kaynakları olarak görülen senyoraj gelirleri de para ikamesinin artması durumunda güncelliğini yitirecektir.

Son yıllarda, Yeni Türk Lirasının değer kazanmasıyla birlikte, likiditenin yapısında, Yeni Türk Lirası lehine, ABD doları aleyhinde meydana gelecek değişme krizin etkileri itibariyle tersine döneceği yönünde beklentilerde tedrici olarak beklenmektedir.

Bu arada, Merkez Bankasının kararsız veya tarafsız kalması durumunda, ABD dolarının yükselişinde çok fazla bir etkisinin olup olmayacağı hususu ayrı bir tartışma konusudur.

Merkez Bankasının en önemli görevi; enflasyonu önleme olduğu gerçeğinden hareketle, ortaya koyacağı her tutum enflasyonu önleme yönündeki başarısında artı puan veya başarısızlık olarak görülecektir.

Diğer taraftan Merkez Bankasının, fiyat istikrarını sağlama, hükümetin tayin ve tespit ettiği ekonomik politikaların uygulanmasında katkıları nedeniyle, yapıcı ve yardımcı unsur olarak ortaya koyacağı performans bağımsız politikalarının bir gereğidir.

Bugün gelinen noktada, bankalara yatırılan paralarla ilgili açılan yabancı para döviz tevdiat hesapları, mevduat hesapları, hazine bonoları, vadeli-vadesiz hesaplar, ters repo işlemleri unutulmuş bir olgu iken krizle birlikte yeniden hayatımızın bir parçası haline geleceği muhakkaktır.

Ülkemiz insanının sosyo-politik etkileşimleri, parasal/finansal enstrümanların nispi getirileri sonucu elde etmiş oldukları kazanç, sonuç itibariyle bilgi düzeyleri oranında, likidite yönetiminde başarılı olduklarını gösterir.

Yeni Türk Lirasının Euro ve ABD doları değer kaybetmesi karşısında, Merkez Bankasından müdahale beklentisi, gerek mevduatların bankalardan kaçışını önlemek, gerekse diğer finansal araçlarla olan rekabetini arttırma anlamına geleceği için, olumlu ve makul birtalep veya görüş olarak değerlendirilmesi mümkündür.

Geç kalmış bir müdahale veya izlenen zayıf politikalar, reel sektörde ve mali alanlarda para talebini arttırıcı etkileri, gelecekteki muhtemel enflasyon düzeyinde önemli ölçüde artışa neden olur.

Vatandaş açısından ise, taleplerin ertelenmesi, enflasyon etkilerine maruz kalması, reel anlamda zararetmesi, gelirinde nominal artışa karşın reel gelirinin azalması, gizli enflasyon vergisiyle gelir yapısının bozulması anlamına gelecektir.