Dünyada bir yer, Türkmenistan

Evet , nerdeyse altı ay oldu blog dünyasına yeni bir katkıda bulunmayalı. Mazeretler yine aynı , iş , güç, havaların soğuk olması! vs.,

Yakın bir zaman önce Türkmenistan’a bi iş ziyaretinde bulunduk, beş gün boyunca ülkenin başkentini gezme , insanlarını yakından görme imkanımız oldu.”Yediğin içtiğin senin olsun , gezip gördüklerini anlat “ derler ya Anadolu da, bizde bu sözden hareketle, gittiğimiz yerde gördüklerimizi yaşadıklarımızı , gördüklerimiz hakkındaki düşündüklerimizi sizinle paylaşmak istedik

Efendim Türkmenistan , İran’ın kuzeyinde , Hazar Denizi’nin güneydoğusunda , Özbekistan ve Kazakistan’ın güneyinde , topraklarının yaklaşık üçte ikisi çölle kaplı;ama dünyanın Rusya’dan sonra en büyük doğalgaz rezervlerine sahip ikinci ülkesi.Devlet başkanları, Saparmurat Niyazov Türkmenbaşı’nın ölümü sonrası Türkiye’de de bi süre gündeme gelen Türkmenistan, bağımsızlığını ilan ettiği 27 Ekim 1991 yılından bu yana Türkiye’yi her zaman samimi anlamda kardeş olarak görmüş ve rahmetli devlet başkanı Türkmenbaşı döneminde de bunu resmi olarak vurgulamış bir ülke.

İstanbul-Aşkabat arası mesafe uçakla yaklaşık 3.5 saat, havaalanına indikten sonra içeri girmek için uzun bir süre dışarıda yürümek zorunda kalıyorsunuz, bizim indiğimiz zamanki gibi sabah ayazına da denk geldiyseniz ciddi anlamda üşüdüğünüzü hissediyorsunuz .Türkmenistan’a gidişte yaşanan en büyük sorun davetiye alabilmek, ülkede faaliyet gösteren bir firma tarafından davet edilmiş olsanız bile bunun vizeye dönüşmesi uzun bi zaman alıyor.Vizeyi ülkeye girdikten sonrada alabiliyorsunuz, davet kağıdını almış olmak kaydıyla tabii.

Türkmenistan’ın en büyük şehri başkent Aşkabat, şehir Kazakistan’ın başkenti Astana gibi yeni baştan inşa ediliyor, ama Aşkabat’ın bi farkı var diğer başkentlerden, çünkü yeni yapılan binaların nerdeyse %90’ı mermer kaplama , uzaktan bakıldığında beyaz bir şehir görünümünde Aşkabat.Mermer, Türkmenbaşı’nın çok sevdiği bir taş olduğundan bütün yeni binalarda bir şekilde kullanılmış.Memurlar için yapılmakta olan lojmanların bile saray gibi mermer kaplama binalardan oluştuğunu düşünün.On katlı onbeş katlı yan yana dizilmiş beyaz mermerden yapılmış gösterişli apartmanlar.

İnşaatların büyük çoğunluğunu Türk şirketleri tarafından yapılmakta , bunun yanında Pakistan ve Fransa kökenli firmaların devam ettirdiği inşaat yatırımları da var.Ülkenin bütün mağazalarında Türkiye menşeili tekstil ve gıda ürünlerine rastlamak mümkün.Bazı engeller nedeniyle parekende alanında yatırım yapmak zor olduğundan Türkiye’den sadece başkent Aşkabat’da faaliyet gösteren Yimpaş alışveriş merkezi var, aradığınız nerdeyse her şeyi bulabileceğiniz büyük bir yer.

Ülkenin Aşkabat dışındaki diğer önemli şehirleri ;Merv, Seydi ve Türkmenbaşı adındaki liman şehri.Merv şehri, manevi özelliğiyle , Seydi şehri , petrol ve doğal gazın çıktığı merkez olmasıyla, Türkmenbaşı şehri de ürünlerin dünyaya pazarlandığı yer olması nedeniyle ön plana çıkmış şehirler.Elektrik su ve doğal gazın bedava olduğu Türkmenistan’da , 1 dolara yaklaşık 55 litre benzin alınabiliyor.Kulağa hoş gelen bu rahatlıkların yanında bazı ilginç durumlarda var bu ülkede , mesela başkentte resim çekmek, özellikle de resmi binaların resmini çekmek yasak , bunun yanında yabancı bir erkek, bir Türkmen kızıyla evlenmek istediğinde –en azından duyduğumuz kadarıyla- devlete 50.000 dolar vermek zorunda , bi nevi başlık parasını devlet alıyor diyebiliriz. Yurt dışından ülkeye para getirme konusunda da büyük kısıtlamalar var, kişi ve tüzel kişilerin ülkeye sokabilecekleri para miktarı belli , bu miktarın üzerine çıkılamıyor.

Yeni başkan Berdimuhammedov döneminde de , yatırımlar ve altyapı çalışmaları hızla devam etmekte.Her ne kadar eski başkan dönemindeki gibi samimi söylemler içeren bir ilişki olmasa da, yeni başkan döneminde de Türkiye-Türkmenistan münasebetleri olumlu bir havada seyrediyor.Tabi burada Rusya ile olan ilişkilerin eskisinden daha iyi olduğunu da eklememiz gerekiyor.

Türkmenistan ziyaretinden aklımızda kalanlar genel olarak bunlardan ibaret , yazılacak daha başka bilgilerde var aslında ama kayda değer olanların bunlar olduğunu söyleyebiliriz.Ülke hakkında daha fazla bilgi almak isteyen veya gitmeyi düşünenlere mesaj göndermeleri halinde cevap vermeye çalışırım

Eksisiyle artısıyla Türkmenistan’da gidilip görülmesi gereken yerlerden biri , gidilmesi kolay olmasa da.