Dünyada Yılbaşı Kutlamaları Ve Zihnimizdeki Noel Kavramı

Acı ve tatlı hatıralarıyla bir yılı daha geride bırakmak üzereyiz. Dünyanın hangi köşesine gidilirse gidilsin, yeni yılın karşılanışı birbirine benzer coşkular ve sevinçler içerisinde geniş kitlelerce kutlanmaktadır.

Bazı sevinçler evrenseldir. Farklı uygarlık seviyelerinden toplumları bir bütün olarak aynı sevinç dalgasının içine çeken en önemli olaylar, yeni bir yılın habercisi, müjdeleyicisi olan kutlamalar olmaktadır. Her süslü çam ağacı ve sürpriz bir hediye paketi, eli kulağında yeni bir yılın şevkini, heyecanını taşır.

Ama yılbaşı kutlamaları ile ilgili yanlış düşünce ve önyargılar, günümüzde hâlâ varlığını sürdürmektedir. Yılbaşını kutlama geleneğinin, tıpkı Noel gibi bir Hıristiyan âdeti olduğu düşünülmekte, bu iki farklı gün çoğu zaman birbiriyle karıştırılmaktadır.

Hıristiyan âleminde Hz. İsa'nın doğduğu ve vaftiz edildiği gün olan Noel, tüm Hıristiyanlar tarafından her yılın aralık ayının 24'ünde düzenlenen yemekli partiler ve dinî törenlerle kutlanır. Noel kutlamalarının başlıca sembollerinden biri olan balkabağının, bütün uğursuzlukları ve kötülükleri bir yıl boyunca uzaklaştırdığına inanılır. Süslü ve hediyelerle dolu çam ağaçları ise, Hıristiyan ailelerin bir geleneği halini alan Noel kutlamalarının ayrılmaz bir parçasıdır.

Birçoğumuzun dinî inançları çerçevesinde kutlamaktan uzak durduğu yılbaşıları ise, geçmişten günümüze çeşitli kültürlerde değişik türleriyle kutlanagelmiştir. Batıda bölgeden bölgeye değişiklik gösterse de, yılbaşı yemeğinin hazırlanması ve yeni yıl için kişisel kararlar alınması gelenek olmuştur. Doğu ülkelerinin çoğunda yılbaşı kutlamalarının dinsel yönü ağır basar. Güney Hindistan'da Dravid dillerinin konuşulduğu bölgelerde Tamil yılbaşısı kış gündönümünde üç günlük Pongal şenliğiyle kutlanır. Bu şenlikte hac ziyaretleri yapılır ve törenle yeni pirinç kaynatılır.

Çin'de resmî yılbaşı ocak sonunda ya da şubat başında başlar ve bir ay sürer. Yılbaşından önce cinler kovulur ve çeşitli oyunlar sahnelenir. Ocak ve zenginlik tanrılarıyla atalara adaklar adanır. Tibetlilerde yılbaşı şubat ayında şenlik ve ziyaretlerle kutlanır, ayrıca sıkı manastır kuralları geçici olarak gevşetilir.

Japonya'da 1-3 Ocak tarihleri arasında kutlanan yılbaşı, ülkenin en sevilen şenliğidir. Şenlik bazı kırsal yörelerde Ay-Güneş takvimine göre 20 Ocak-19 Şubat arasındaki bir tarihte kutlanır. Baharın gelişi ve yeniden doğuş zamanı ile ilişkilendirilen bu şenliğe Gancitsu (İlk Gün) ya da Şogatsu (Temel Ay) adı verilir.Yeni yılın ilk birkaç günündeki iyi ya da kötü talihin bütün bir yıl boyunca süreceğine inanılır.

Japonya'da yılbaşı ev temizliği, şenlikler, karşılıklı ziyaretler ve armağanlarla kutlanır. Evin girişine ya da kapısına kötü ruhları kovduğuna inanılan şimenava (pirinç sapından yapılmış kutsal ip) asılır ve talih, zenginlik ve uzun ömür getirmesi için eğreltiotu, turunç ve ıstakozla süslenir. Ayrıca moçi (pirinç unu pastası) ve zoni (sebzeli moçi çorbası) gibi özel yiyecekler hazırlanır. Geleneksel eğlenceler; hagotta denen raketler ve ucu tüylü bir topla oynanan hanetsuki ile 100 şiirin dizelerini eşleştirmeye dayanan iskambil oyunu utagarutadır.

Türkiye'de Müslümanlar arasında Batılılaşmanın etkisiyle başlamış olan yılbaşı kutlamalarının dinsel yanı yoktur, yemekli eğlence biçimindedir.

Türkiye siyasî gündeminde kavgaların, anarşinin hiçbir zaman eksik olmadığı, açılım arayışlarının yitirilen canları geri getirmediği, gözyaşlarını dindirmediği bir yılı en sonunda geride bırakıyor. Makulün öne çıktığı, sağduyu ve hoşgörünün galip geldiği bir 2010 yılı yaşamak dileğiyle. İYİ SENELER...