Düşmanın Yolu: İkinci Şansa Layık Görülmeyenlerin Yolu

 DÜŞMANIN YOLU” FİLMİ:  İKİNCİ ŞANSA LAYIK GÖRÜLMEYENLERİN YOLU

 “Dust of Life”(1995) filmiyle Yabancı Dilde En İyi Film Oscar Adayı olmuş  “Days of Glory”(2006)  ve “Hors-la-loi” filmleriyle Cannes’da altın Palmiye için yarışmış Cezayirli yönetmen Rachid Bouchareb son filmi Düşmanın Yolu / Two Men in Town’la Mevsim Film Festivali’ne konuk oldu. Jose Giovanni’ nin 1973 tarihli Alain Delon ve Jean Gabin’li aynı adlı eserinden serbest bir uyarlama olan film yaşadığı Meksika sınırındaki kasabanın şerif yardımcısını öldürerek 18 yılını hapiste geçirmiş William Garnett’in şartlı tahliye sonrası yaşadıklarını konu alıyor. Forest Whitaker’ın hayat verdiği baş role, geçtiğimiz günlerde Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde Yaşam Boyu Onur Ödülü verilen Ellen Burstyn ve Harvey Keitel gibi ustaların eşlik ettiği film geçtiğimiz sene Berlinale’de Altın Ayı için yarışmıştı.          

William Garnett, evlatlık bir çocuk olarak ailevi problemler yaşamış, 11 yaşından beri çeşitli suçlara karışmış ancak Müslüman olup geçmiş hayatına sünger çekerek yeni bir hayat kurma çabasındaki eski bir hükümlüdür. Brenda Blethyn’in canlandırdığı şartlı tahliye hükümlülerinin yeni hayata adaptasyonu için çalışan sosyal hizmet uzmanı Emily Smith, Garnett’ in şerif yardımcısını öldürdüğü kasabada yaşamasına kararını verir. Garnett için kısıtlamalar bununla da bitmez, akşam 9 sabah 6 arası kamuya açık alanlarda bulunamaması, devletin uygun gördüğü adreslerde yaşaması gibi yasaklarla da karşı karşıyadır. Ancak kahramanımız, temiz bir sayfa açmaya kararlıdır. Önce kendine bir iş bulur, motosiklet satın alır,  hesap açtırdığı bankada çalışan Teresa’dan (Dolores Heredia) bir randevu koparmayı başarır. Amacı sade bir hayat kurup Teresa’yla evlenmektir. Fakat, yardımcısını öldürmüş adamdan intikamını almayı kafasına koymuş Şerif (Harvey Keitel) ve eski iş ortağı 

Oyunculuklarda, Oscarlı oyuncu, Forest Whitaker karakterin öfke kontrol problemini ve çıkışsızlığını aktarmada son derece başarılı. Sosyal hizmetler uzmanı rolünde Emily Smith, insanlara elinden geldiğince faydalı olmaya çalışan ancak onlarla duygusal mesafesini de korumaya çalışan sosyal hizmet uzmanı rolünde gayet dengeli bir performans sunuyor. Onun filmde devlet kademelerinde pek nadir rastlanan vicdanı temsil ettiğini söyleyebiliriz. Şerif rolünde usta oyuncu Harvey Keitel gayet tatminkar. Meksika sınırındaki bir kasabada “beyaz Amerikan” küçük burjuva değerlerini, milliyetçiliği, aileyi ve kanunu temsil ediyor.  Kaçak göçmen probleminin yaşandığı kasabada suçu önlemek için Dirty Harry' yi hatırlatır biçimde kendi yöntemlerini geliştiriyor. Ancak yöntemleri pek de hukuki ve insancıl değil, amacı suç işlenmeden suçluyu “enselemek”.  Adalet onun için bir anlamda da intikam demek olduğundan yardımcısının intikamı adına Garnett’i aşağılamak ve kasabadan kovmak için elinden geleni yapıyor. Tüm bu özelliklerine rağmen Rachid Bouchareb senaryoda ustalığını konuşturmuş ve karakterinin tek yönlü kalmasına izin vermemiş. 

 Hikaye, suç ve ceza konusuna odaklanıyor : Cezasını çekse de bir kez suç işlemiş kişinin damgalanarak hep toplum dışına itilmesini problem edinmiş . Senaryo, usta işi ; yer yer kimi yan karakterlere de odaklanarak son derece akıcı ilerliyor. Hikaye, Garnett, Şerif ve Emily ana ekseninden aktarılıyor. Ancak bu iş film parçalara bölünmeden usta işi geçişlerle kotarılıyor. Emily ve Şerif arasındaki çatışma filme, Garnett karakterinin gel-gitlerine ek olarak entelektüel sorunsalı vurgular nitelikte. Birçok göçmenin yaşadığı küçük bir sınır kasabasında kapalı yaşam döngüsünün,ayrışmanın, milliyetçilik ve küçük burjuva değerlerin ilişkisi ve acımasızlığının altı başarıyla çiziliyor. Üç karakterin de motivasyonu senaryodaki detaylarla aktarılıyor ve hepsinin de kendi içlerinde oluşturduğu davranış kalıplarıyla empati kurmamıza yardım ediyor.

Son tahlilde “Kasabada İki Adam” (maalesef  Düşmanın Yolu çevirisi literatürümüze geçecek kötü isimlendirmelerden biri daha) usta işi senaryosu, akıcı kurgusu, Forest Whitaker ve Brenda Blethyn’ in öne çıkan performansları ve rahat izlenebilirliğiyle hem “festival  filmleri”nden  hazzetmeyen seyirci için hem de sinefiller için son derece iyi bir seyirlik. 

Künye:

  Senaryo:Rachid Bouchareb (adaptasyon), Daniel Boulanger (senaryo)

  Oyuncular : Forest Whitaker, Harvey Keitel, Brenda Blethyn, Ellen Burstyn