Eğitim zinciri

Bu yazımı 19 Şubat 2013 günü kaybettiğimiz sevgili İngilizce Öğretmeni can dostumuz, grubumuz Gazi Eğitim Enstitüsü 69 mezunlarından, rahmetli Nurullah Yaşlı’nın anısına yazıyorum.

“Slaytyerim.com”da, Sn.Hüsnü Çeşmeci’nin hazırladığı “Çocuk ve Eğitim” başlıklı çok beğendiği sunumu Nurullah vefatından önce “Siz ne dersiniz?” diyerek bizlere iletmek istemiş.  Ancak ömrü yetmeyince,  oğlu grubumuza bu detaylı sunumu iletti. Sunumu  izledim. Eğitimci olarak, bu güzel detaylı sunumun önemli  bölümlerini bu yazımda ( Hüsnü Çeşmeci’nin de izniyle) sizlerle  paylaşmak istedim. Böylece Sevgili Nurullah’ın da isteğini yerine getirmiş olacağım.

Eğitim bir bütündür. Çocuğun eğitimi bir zincir gibidir. Anne karnında başlar, ailede, okul ve arkadaş çevresiyle, toplumda devam eder. Ölünceye kadar sürer. Teknolojinin gelişmesine paralel zaman zaman  güncellenmesi gerekir.

Özetle, ne diyor Hüsnü Çeşmeci –görüşlerine katıldığım - sunumunda?

“Bir zincir en zayıf halkasından kopar”.  Zinciringörev yapabilmesi için tüm halkalar işlevini doğru yerine getirmelidir. Aksi halde zincir o halkadan kopar, işlevsiz kalır.

Eğitim  zincirin “halkaları” nelerdir?                                        

1.grup : İnsan . Aile, toplum (çevre-arkadaş), öğretmen, öğrenci.

2.grup : Eğitim politikası, okul, kitap ve medya.”

Aile Halkası:

Çocuk ailesinde aldığı eğitimle özgüvenli olmayı,  kendini değerli hissetmeli, manevi değerlerini öğrenmelidir.  Ailede eğitim çocuğa sorumluluk duygusu kazandırarak, onu hayata hazırlar. Bu eğitimde makul sınırlar konmalıdır.

Her isteği yerine getirilen çocuk sınır konmazsa, doyumsuz, saygısız ve sorumsuz olur. Özgüveni olmaz. Her zaman   başkalarından yardım bekler.

Pek çok anne-baba yetişkin çocuklarından değişik gerekçelerle memnun değilken, “Nerede hata yaptığını” sorgulamıyor, bulacağı cevapla “yüzleşmeyi” göze alamıyor.

Çocuğunuza yapabileceğiniz en büyük iyilik, onu evin dışındaki kötülüklere/zorluklara karşı donanımlı hale getirmektir. “O daha çocuk” diyerek eğitimi ertelemeyin. Yarın çok geç olabilir. Onun çok çabuk büyüdüğünü göreceksiniz. 

Yanına gelen çocuğuna, “Ayağımın altında dolaşma! İşim var. Git dersine çalış.” diyen anne ile; çocuğuna Ben televizyon bakıyorum. Git, yat!” diyen babanın “eğitim adına” verdikleri ne ki?Sonuç:Eğitimde aile halkası zayıf kalıyor.

Toplum Halkası:

Çocuk evde öğrenemediklerini arkadaşlarından ve toplumdan öğrenir. Eğitimde zincirin toplum halkası çocuğu olumsuz yönlendirebilir.

Sonuç: “Eğitimde toplum halkası kirli görünüyor”.

Öğretmen Halkası:

 Günümüzde toplum öğretmeni kitabi bilgi aktaran(taşıyıcı), not veren(eleyici) kişi olarak görmektedir. Toplum onun “model olması” beklentisi içinde de değil.

Oysa  öğretmen söz ve davranışıyla örnek olması gereken kişidir. O, geleceğin (iyinin-kötünün) mimarıdır. Eğitimde öğretmenlerden olağanüstü şeyler beklemiyoruz; son derece olağan şeyleri, olağanüstü güzel yapmalarını istiyoruz.           

Genç nesli yarılara hazırlamakla yükümlü öğretmenler öğrencilere “evrensel değerleri”, “demokrasiyi”, insan haklarını” ve “ maneviyatı”  öğretmeli, onlara hedefler koymalıdır. Eğitimin sihirli anahtarı “Bilinçli Sevgi” dir.

Öğretmen diğer halkaların zayıf yanlarını takviye ederek, eğitimde en önemli rolü üstlenebilir. Ailenin çocuk eğitimindeki yetersizliği ve doğurduğu boşluk, istenirse öğretmen tarafından doldurulabilir. 

Çevrenin çocuk üzerindeki olumsuz etkisi, öğretmenin örnek davranışlarıyla azaltılabilir. “Eğitimde öğretmen halkası motive edilmelidir.”

Öğrenci Halkası:

 Eskiden öğretmenlere “muallim” denirdi. Öğrenmek  için “talebe olmak” gerekir. Ahlâklı, özgüven sahibi, gerekli bilgiye ulaşmış yetişkin insan olmanın yolu ”talebe olabilmek”(talep etmek) ile mümkündür. Genelde bugün bunun tam tersi olmaktadır.

Öğrenci öğrenmek için değil, sınıf geçmek adına okula gidip geliyor. “Diploma odaklı eğitim” değil, “Bilgi odaklı eğitim” olmalı. Yarış atı misali; üniversiteyi kazanabilen ve bitirebilen öğrenci eline aldığı diplomanın “işsizlik sertifikası” olduğunu anladığında ise, iş işten geçmişti.

Üniversite sınavını kazanamayanlar ise, ailesi ve ülkesi için “birer potansiyel tüketici”dir. Çünkü onlar 18 yaşında ve “test kutucuğu” doldurmaktan başka hiçbir becerileri olmayanlardır. Maddi ve psikolojik sorunlar onları beklemektedir.

Tüm suçu öğrenciye yüklemek doğru mu? Elbette hayır. Bir çocuğun yaptığı  yanlış ve doğrularda; ailenin, çevrenin ve okulun etkisi büyüktür.

“Eğitimde öğrenci halkası problemlidir.”   

Okul Halkası :

Okul işlevini doğru yaparsa, bundan kişi ve toplum kazançlı çıkar. Eğitim görevlisinin mazereti olmaz. Dört duvar sınıf değildir. Eğitimde denge için, ailelerin ”Okul içi Eğitime” katılımı şarttır. Velinin okulun içine girmesi, eğitimi sorgulayıcı hale getirir. Çağdaş eğitim anlayışı budur. Öğrencinin eline diploma vermek, eğitim değildir. “Eğitimde okul halkası sorgulanmalıdır.”

Diğer halkalara gelince; günümüzde “eğitim politikası” bilgiye dayalı üretim yapabilen insan yetiştiriyor.

Önemli bir halka da “ Kitap halkası”. Bizim toplum okumuyor. Seyrediyor. Bir toplumun ilerlemesi “kaliteliyi” bulup okuma/anlama kapasitesine ve toplum içindeki yüzdesine bağlıdır.

Medya Halkası : Televizyon kanallarımızın birkaçının  haricindeki kanallar genelde magazin ağırlıklı (eğlendirici/uyutucu)yayın yapıyor. İnsanımız gazete de okumuyor.

İnternet ile bilgiye ulaşmak çok kolaylaştı. Ancak internetteki her bilginin doğru olduğu da söylenemez. İnternet iki tarafı keskin bir bıçak gibi.

İnsan duyguları ile yaşamak ister. Bu duyguların disipline edilmesi eğitimin temel hedefidir. Yetenek düşmanı eğitim ve sınav sisteminin sonuçları gençlerin %90’ını üniversite kapısı önünde sorunlarıyla baş başa bırakmak; üniversiteden mezun olanları işsizler ordusuna eklemek; çocuklarımızı israf etmekten başka nedir ki?

Bilgi paylaşıldıkça değer kazanır. Hüsnü Çeşmeci’ye teşekkürler.

Sevgili Nurullah sunumu biz de beğendik. Ruhun şad olsun.

            Sevgi ve saygılarımla.            01.03.2013

            Ali İhsan ÖZÇAKIR

            MEB. Bakanlık Başmüfettişi (E)

e-mail:aliihsanozcakir@hotmail.com