Ek "-ki" ve Bağlaç "ki"nin Yazımı

Ek “-ki” ve “ Bağlaç Olan “ki”nin Yazımı

.Ek “-ki” nin yazımı

“-ki” eki iki değişik işlevde kullanılır :

1.İlgi zamiri “-ki”: Bir adın yerini tutar ve adın kiminle, neyle ilgili olduğunu belirtir.

Salonun ışıkları sönmüş, odanınki yanıyor.( “-ki”” ışıkları ”yerine kullanılmıştır.)

bahçenin duvarı —.> bahçeninki,

sınıfın penceresi —.> sınıfınki

2.Sıfat yapım eki “-ki”: Sonuna geldiği sözcüğün anlamını değiştirir:

Bir adla sıfat tamlaması kurar:

Akşamki film güzeldi.Bahçedeki çocuklar oynuyorlar.

”Evdeki buzağı öküz olmaz.”(atasözü)

“-ki” eki,ünlü uyumlarına uymaz: akşamki, sabahki, odanınki, salonunki, çocuğunki; duvardaki (resim), dolaptaki (yiyecek)…

“Oysa Kuyucaklı Yusuf’taki gerçekçilik ile romantizm, birbirinden sanıldığı kadar bağımsız değildir”

(Berna Moran, 20.Yüzyıl Edebiyatından Seçmeler, Derleyen, Atilla Birkiye)

• Kimi sözcüklerde, ince yuvarlak ünlülerden sonra gelen “-ki” küçük ünlü uyumuna uyar: bugünkü, dünkü, öbürkü

“Ki” bağlacının yazımı

1.Bağlaç “ki”sözcük olduğu için ayrı yazılır;ünlüler uyumundan etkilenmez:

“Özgürlük sevgisi bu,

İnsan kapılmayagörsün bir kez;

Bir urba ki eskimez,

Bir düş ki gerçekten daha doğru.”

(Oktay Rıfat, Elleri Var Özgürlüğün)

2.Ki”bağlacı kimi sözcüklerle birleşip kalıplaşmıştır. Bu “ki”ler ünlü uyumlarına uymaz:

belki, halbuki, oysaki, sanki, mademki…

“Mademki Bayram da suya kurban vermişti karısını"…

(Ayşe Kulin, Köprü)

Hüseyin BAŞDOĞAN, 1942'de Malatya- Arapgir'de doğdu.Arapgir Ortaokulunu, Diyarbakır Öğretmen Okul..