Ekonomi haberlerinden bir şey anlama(ma)k

Gelişmiş ülkelerde gazete okuyucusu sayısının çokluğundan dem vuran medya profesyonelleri, ülkemizde gazete okunma oranlarının düşüklüğünü eleştirirler çoğu kez.

“İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır” derken ne de güzel mesaj vermiş atalarımız. Bu yazıda medya profesyonellerine ve ekonomi muhabirlerine minik bir iğne batırmak amaç...

Gerçek bir gazete okuru aldığı gazetenin hakkını vermek ister. Bulmacasından tutun da ilanlarına kadar değerlendirir gazeteyi. Verdiği paranın karşılığını sonuna kadar alır. Daha doğrusu sonuna kadar almaya çalışır...Çünkü mevzu ekonomi haberlerine gelince işler değişir. Uzmanlık alanı “ekonomi” olmayanlar için bu haberlerden bir şeyler anlamak mümkün değildir çoğu kez. Okur bunu kabullenmiştir adeta. Ekonomi “uzmanlık” işidir!

Ekonomi muhabirleri yazdıkları yerin “gazete” olduğunu unuturlar adeta. Bu nedenle hakemli bir dergide yazılmış akademik makale tadı verir yazılan haberler. Oysa Gazete haberinin bir niteliği de en çok sayıda insana ulaşmak değil midir?

Tuhaf bir kabulleniş söz konusudur okurda. Ekonomi haberinin boğucu terimlerini mutat kabul edip diğer sayfaları karıştırırlar. Pozitivist bilimlerin “en doğru”, “en nesnel” ve “en sayısal” olma iddiasından fazlasıyla nasibini almıştır ekonomi yazıları.

Stopajlar, valörlü işlemler, cari açıklar, konkordatolar... Anlamını çoğumuzun bilmediği onlarca sözcük haberler boyunca akar gider...

Olayın bir de bu sözcüklere Türkçe karşılık bulmakla yükümlü Türk Dil Kurumu boyutu var ki, onu hiç sormayınız. Çünkü kurumun internet sitesinde yayınlanan “Güncel Türkçe Sözlük” bölümünde dillere pelesenk olan “cari açık”ın bile tanımı yok... Bu durumu bir tesadüf olarak mı kabul edelim, yoksa “cari açık” tamlamasını duyunca tüyleri diken diken olanların bilinçli talebi mi diyelim? Bahsi geçen sözlükte “cari hesap”, “cari para”, “cari kur”, “cari masraf” gibi tamlamaların tanımlarının yapılmış olduğunu söyleyip yorumu size bırakmak en iyisi.

Aynı sözlükte “stopaj” sözcüğü ise şu şekilde tanımlanmış:

“Ücretlerde, serbest meslek gelirlerinde ve sonraki yıllara devredilen taahhüt işlerinde ödemeler sırasında bu ödemelerin belirli bir kısmı ödemeyi yapanlarca tutulduktan sonra kişiler adına vergi dairelerine yatırılan miktar.”(1)

Okurken insan son nefesini teslim edecekmiş gibi hissediyor.

Sağlık haberlerinde kızamık, grip gibi hastalıkların Latince adlarıyla haber yapıldığını görüyor musunuz? Peki hayvanlar ailemi ile ilgili haberlerde bir balık türü olarak “Bunocephalus coracoideus” tan söz edildiğini...

Bu serzenişin tek nedeni, gazetemi ekonomi sayfalarının da hakkını vererek okuma isteği...

(1)Kaynak: http://www.tdk.gov.tr/TDKSOZLUK/SOZBUL.ASP?kelime=stopaj