Ekonomide "temlik" dönemi -1-

İnsanoğlunun alışveriş yapmaya başladığından bugüne var olan ekonomik bir kavram ve de olgudur temlik. Para denen meta henüz yokken vardı temlik. Bugün ise banka kredileri, tahlil ve bonolar, çek ve senetler, kredi kartları ve nakit ekonominin sözcük hazinesini doldurmaktadırlar. Bu dolduruş öyle bir hâl almıştır ki ne yazıktır ki ekonomiyi hazineden öte bir yığın ‘kâğıt’ çöplüğü konumuna getirmiştir. Peki, ama tüm bu argümanlar işlev dışı kalmış olsa ekonomik çarklar nasıl işleyecek? Ekonomide tüm düzen altüst olmaz mı? Olur olur, dahası ekonomi diye bir şey kalmaz. Yahu kardeşim, ezberlemişiz üç beş terim, hayır olmaz, olmaz da olmaz.

Gelişme, ilerleme istem ve de çabamız olmayacak mı hiç? Tüm kapıları kapatıp, bana ne? Benim keyfim yerinde, deyip, uçurumuma gidiyoruz? Battık da inatla ısrar mı ediyoruz? Yoksa hâlen umursamıyormuyuz?

Efendim neymiş dünya ekonomik krizdeymiş. Olmamasına şaşarım. Bu kafayla çok iyi konumdayız. Bana kalırsa bugün ekmek bulabiliyor ise insanlık, ninelerimizin, annelerimizin eli havada, ağzı duada olmalarındandır. İsterseniz yanlış anlayın yahut basmasın kafanız.

Her neyse, şunu soracağım; yukarıda belirtmiş olduğum, günümüzde piyasalarda geçerli olan ve her biri birer kâğıt parçasından ibaret olan unsurlar mı? Yoksa yeryüzünü şekillendiren ‘toprak’ ve bu toprak üzerindeki mülkleri ekonomide işler hale getiren, temlik mi?

Ne hazindir ki çarşıda pazarda, devasa işletmelerde sözü edilince adeta Türkçe literatüre yeni eklenmiş ve de henüz kamuoyuna deklere edilmemişcesine algılamakta güçlük çektiğimiz bu kavram yani temlik nedir? Buyurun, kaynakça izahatları ile hep birlikte göz atalım.

1. Mülk olarak verme.
2. Bir hakkın diğer bir kimseye geçirilmesi

Temlik kelimesinin ingilizcesi
law alienation, transferral (of a property or right); conveyance (of a property). –– etmek /y/ to alienate (a property or right); /y, a/ to transfer (a property or right) to (someone); /y, a/ to convey (a property) to (someone).
Köken: Arapça

Temlik ne demek? (Ticari terimler kategorisi)
(Alienation, assignement) Arapça kökenli bir kelime, mülk olarak verme demektir. Hukuki bir kavram olarak, bir malın mülkiyetini başka birinin mülkiyetine geçirmek, mülkiyetin devri anlamında kullanılır. Bununla ilgili olarak, bir kimsenin mal varlığında bir azalma, buna karşılık başka bir kimsenin mal varlığında artma doğuran işlemlere de "temliki tasarruf" adı verilir. Bunlar örneğin satış gibi, mülkiyetin el değiştirmesini gerektiren işlemlerdir.

Devretmek. Alacakların ya da borçların devredilmesi.

Bir hakkın başka birine geçirilmesi.

ing. Assignment

türk dil kurumu sözlüğüne göre:

is. (temli:ki) esk. 1. mülk olarak verme. 2. huk. bir hakkın diğer bir kimseye geçirilmesi.

Borçlar kanunu 162. maddeye göre alacaklının borcu borçlunun bilgisi ve rızası olmaksızın, 3. bir şahıs veya kuruma devredebileceği şeklinde tanımlanmış alacağın devri işlemidir. Temlik işlemi ülkemizde genellikle bankalardan varlık yönetim şirketlerine aktarılan kredi, kredi kartı gibi icra işlemleri başlamış borçlardan kaynaklanmaktadır.

"Sözlükte" bir şeyi birine mülk olarak vermek, birini kral, melik yapmak" anlamlarına gelen temlik, fıkıhta sözlük anlamına uygun olarak, malın birine mülk olarak verilmesini ifade etmektedir. Bu anlamdaki temlik, zekât olarak verilecek malda şart koşulmuştur. Bu nedenle alacağın ıskatı bir temlik olmadığı için zekât vermek olarak kabul edilmemiştir.

Temlik ıvazlı ve ıvazsız olmak üzere ikiye ayrılır. Ivazlı temlik, alışverişte olduğu gibi bir bedel karşılığı verilen maldır. İvazsız temlik ise, zekât, sadaka, hibe gibi tasarruflardır. Bunun dışında, temlik kavramı mecaz olarak, erkeğin boşama hakkını eşine vermesi için de kullanılmaktadır. "

Alacağın temliki, hukuki bir işleme dayalı olarak bir alacağın bütün hak ve vecibeleri ile birlikte alacaklıdan (temlik eden, devir eden) başka bir kişiye (temellük eden, temlik alan, temlik edilen, devir alan) devir edilmesi. Değişik amaçlarla yapılan temlik, genellikle tediyenin sağlanması (borcun ödenmesi) için yapılmaktadır.

Rızai Temlik

Alacağı temlik eden ile temlik alan arasındaki bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleşen bir temlik yöntemidir.

Kanuni Temlik

Alacağın, belli olayların gerçekleşmesi üzerine kanundan ötürü bir başkasına geçmesidir. Ölüm olayının gerçekleşmesi halinde ölen kimseye (murise) ait alacakların kanundan ötürü mirasçılara geçmesi gibi. Burada alacaklar, rızai temlikteki gibi bir hukuki muamele ile değil, kanun gereği olarak kendiliğinden devredilmiş olmaktadır.

Kanuni temlikte alacaklının rızasına dahi gerek olmadığı gibi, ayrıca bir hukuki işlem yapılmasına dahi gerek bulunmamaktadır.

Kazai Temlik

Alacağın bir mahkeme hükmüyle temlik edilmesidir. Örneğin mirasçılar mirasın taksiminde anlaşamadıkları için mahkemeye başvurarak taksimin hakim tarafından yapılmasını talep ettikleri taktirde hakim, bu talep üzerine payları taksim edip mirasçılara tahsis eder. İşte hakimin tahsis ettiği bu paylar içinde bulunan alacaklar mirasçıya mahkeme hükmüyle devredilmiş olur.

Kanuni temlikte olduğu gibi kazai temlikte de alacaklının rızasına dahi gerek olmadığı gibi, ayrıca bir hukuki işlem yapılmasına dahi gerek bulunmamaktadır.

-1-

 Kaynaklar:                                               

http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/neslihan/006/

http://gulsenyerli.wordpress.com/2012/10/24/alacagin-temliki/

http://www.ongoren.av.tr/library/Library0908.aspx

http://www.mazarsdenge.com.tr/printerFriendly.php?contentId=135

http://temlik.nedir.com/#ixzz2jJTwCy9f

Vikipedi Sözlük

http://www.diyanet.gov.tr/…aroku.asp?id=1873&harf=t

https://eksisozluk.com/temlik--434983

http://www.hukuki.net/showthread.php?70052-Borclar-Hukuku-Alacagin-Temliki

http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2012-1/2012-1-6.pdf