Ekonomide “Temlik” Dönemi -2-

-2-

ALACAĞIN TEMLİKİ

“Temlik” mülk olarak verme, bir hakkın diğer bir kişiye devredilmesidir. Alacağın temliki alacaklı ile üçüncü kişi arasında karşılıklı iradelerin uyuşması ile tek tarafa kazandırıcı, ivazlı ya da ivazsız yapılabilen, şekle bağlı, genel olarak borçlunun rızasının aranmadığı (istisnai durumlar hariç: kanun, sözleşme, işin niteliği) bir tasarruf işlemidir. Alacağın temlikinin yazılı yapılması gerekmekle birlikte “temlik verme sözü” şekle tabi değildir.

Şekil Şartı (yeni B.K. 184):

Alacağın temliki işlemi yazılı yapılmak zorundadır. Temlik senedinde bulunması gerekenler:

- Açık bir şekilde belirtilen alacak

- Temlik eden

- Açık bir şekilde temlik etme iradesi

- Temlik edenin imzası bulunmalıdır. Temlik edilenin imzası şekil şartından değildir.

Temlik tarihi, yeri, alacağın miktarı belirtilmesi şart olan unsurlar değildir. Bununla birlikte şekil şartından olmasa bile işlem tarihinin yazılmasında fayda vardır. Birden fazla yapılan temliklerde tarih sayesinde işlem sırası ve buna bağlı hak tespiti yapıldığı için önem taşımaktadır. Temlik senedinde tarih atılmamış ama notere onaylatılmışsa, buna ilişkin yatırılan harç makbuzundaki tarih temlik tarihi olarak kabul edilir. Alacağın temliki bir sözleşme olduğundan, temlik yeri sözleşme yeri olacağından herhangi bir ihtilaf halinde davanın açılacağı yer mahkemesi tayini konusunda, somut duruma göre, temlik yerini belirtmek  faydalı olabilir.

Temlik kanundan ya da mahkeme kararından kaynaklanıyorsa şekil şartı aranmadığı gibi alacaklının rızası da aranmaz ve üçüncü kişilere karşı  ileri sürülebilir. (yeni B.K.185).

Temlik Konusu:

- Tüm alacaklar temlik konusu olabilir; fakat ( Yeni B.K. 183. Maddesi) “kanun, sözleşme ve işin niteliğinin uygun olması gerektiği hususları gözetilerek. Bununla birlikte alacağın temliki bir hukuki işlem olduğundan genel hüküm gereğince temlik konusu alacak kamu düzenine, genel ahlaka, kişilik haklarına aykırı olamaz.

- Eğer alacak bölünebilir nitelikteyse kısmi temlik de yapılabilir.

- Bir alacağın temlike konu olabilmesi için temlik edenin tasarrufunda bulunması gerekir. Henüz var olmayan bir alacağın temliki mümkündür. Bu işlem temlik vaadi olarak kabul edilebilir.

Temliğin Hükümleri:

- Temlik eden alacağı devretme borcu altına girmiş olur.

- Temlik genel olarak borçlunun rızasının aranmadığı bir işlemdir. Fakat borçlunun iyiniyetle borcunu ödeyip borçtan kurtularak temlik alanın mağdur olmasının önüne geçmek için borçluya temlik işleminin haber verilmesi geremektedir. Aksi halde temlik alan borçluya alacağı için başvuramaz , borçlu iyiniyetle borcunu ifa etmiş , böylece borçtan kurtulmuş olur ve buna dair itirazını ileri sürebilir ( yeni B.K.186). Ayrıca eğer alacağın kime ait olduğuna dair çekişmeli bir durum varsa borçlu borcunu ifadan kaçınıp, mahkemeye başvurup belirlenen tevdi yerine borcunu yatırarak borçtan kurtulabilir ( yeni B.K. 187). Fakat çekişmeye dair mahkemeden henüz bağlayıcı bir sonuç çıkmamış ve  borç muaccel olmuşsa, her bir alacaklı borluyu ifaya zorlayabilir (yeni B.K. 187 devamı).

- Borçlunun önceki alacaklıya karşı savunmaları temlik edilene karşı da ileri sürebilir: Zamanaşımıdef’i, ibra…

- Borçlu takas isteyebilir(yeni B.K. 188). Şartları:

- Alacağın temliki ile alacağa bağlı fer’i haklar da geçer, buna faiz de dâhildir. Bir istisnası vardır: Kişiye özgü haklar geçmez. ( yeni B.K. 189)

- Alacağın temliki ile alacağa ilişkin bilgi ve belgeler temlik edilene verilmekle yükümlüdür. ( yeni B.K. 190)

Alacağın Temlikinde Garanti ve Kapsamı:

- İvazsız yani bir edim karşılığı yaplmayan veya kanun gereği olan temliklerde alacaklıya yükletilecek bir garanti yoktur.

-İvazlı yani bir edim karşılığı yapılan temlikler de temlik eden işlem sırasında alacağın ve borçlunun ödeme gücünün var olduğunu garanti etmiş olduğu kabul edilir ( yeni B.K.191). Garanti kapsamı şöyledir ( yeni B.K.193):

1. İfa ettiği karşı edimin faizi ile birlikte geri verilmesini.

2. Devrin sebep olduğu giderleri.

3. Borçluya karşı devraldığı alacağı elde etmek için yaptığı ve sonuçsuz girişimlerin yol açtığı giderleri.

4. Devreden kusursuzluğunu ispat etmedikçe uğradığı diğer zararlarını.

-Alacaklı borcuna karşılık bir alacağını temlik ediyorsa, söz konusu miktarın belirtilmesi gerekir. Şayet belirtilmemişse, temlik alan borçludan aldığı  ya da gerekli özeni gösterseydi alabileceği miktarı alacağından mahsup eder.

 -2-

 Kaynaklar:                                              

http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/neslihan/006/

http://gulsenyerli.wordpress.com/2012/10/24/alacagin-temliki/

http://www.ongoren.av.tr/library/Library0908.aspx

http://www.mazarsdenge.com.tr/printerFriendly.php?contentId=135

http://temlik.nedir.com/#ixzz2jJTwCy9f

Vikipedi Sözlük

http://www.diyanet.gov.tr/…aroku.asp?id=1873&harf=t

https://eksisozluk.com/temlik--434983

http://www.hukuki.net/showthread.php?70052-Borclar-Hukuku-Alacagin-Temliki

http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2012-1/2012-1-6.pdf