Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

21 Şubat '08

 
Kategori
Kitap
 

Elif’in Öküzü

Elif’in Öküzü
 

Tavsiye üzerine edindiğim bu kitap sürprizlerle dolu, eğlencelik , şaşırtıcı, aynı zamanda bilgilendirici. Dilimize yerleşen kelimelerin kaynaklarını ve gerçek anlamlarını araştıran ve espriyle de karışık sunan bir çalışma. Aferin deyimi, Zerdüşt dininin 3000 yıllık metinlerinde "seni kutsuyorum" anlamına geliyormuş.

Elif

Alfabeyi 3000 yıl önce Fenikeliler icat etmiş, daha önce kullandıkları 25 simgenin ilk sesini alıp alfabeyi oluşturmuşlar. Öküz anlamına gelen aleph, a olmuş, ev anlamına gelen bet b, cirit sopası anlamına gelen gmel g, kapı anlamına gelen dalt d olmuş. İbrani alfabesinin ilk 4 harfi aleph, bet, gimel, dalet.

Fenikeliler in icadını önce İbraniler, M.Ö. 700 den itibaren de Yunanlılar taklit etmişler.

Hz. Muhammed den 300 yıl önce ortaya çıkan Arap alfabesi, bugünkü Süryanice nin atası olan Aramice den esinlenmiş. Arami alfabeside Fenike den geliyormuş. Arapça harf isimlerinin elif, ba, cim, dal olması da bundanmış (*).

Anadolu

Anatole, Yunanca doğu , yukarı kalkmak, “güneşin kalkışı” anlamına geliyormuş. Ana , İngilizce deki up gibi yukarı doğru hareket bildiren bir edat imiş Yunanca da.

Banal

Ban, feodal Ortaçağ hukukunun temel kavramlarından biri imiş. Asıl anlamı ”ferman” , özellikle bir feodal beyin hüküm yetkisi ve hüküm alanı anlamında kullanılıyor. O çağda surlarla çevrili kentler, derebeyi ban’ının dışında kalmışlar. "derbeyi ban’ına tabi olan” Fransızca <ı>banal sözcüğü “kentli olmayan" demekle eş anlamlı olmuş. İşte dilimize yerleşen “ay şekerim çok banal” , yani çok köylüce demek de buradan kaynaklanıyormuş.

Biberon-bira

Latince <ı>bibere içmek anlamına geliyormuş<ı>. Bu kelimeler, buradan türemiş.

Cami-Cuma-cima

Arapça kökte CM, toplanma bir araya gelme anlamında imiş. Cami de buradan türemiş. İslamda özel olan cuma da bu kökden, cemaatin toplantı günü olarak türemiş. Öte yandan cima ise –bir kadınla erkeğin aşna fişne amacıyla cemiyet eylemesi- demekmiş. Bunları birbirine karıştırmak çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir.

Karı

Eski Türkçe de karımak yaşlanmak, ihtiyarlamak anlamına geliyormuş. Bu fiiilden sıfat olarak karı türemiş. Yani “karıcığım” demek, aslında “ihtiyarcığım” demek oluyor.

Kerata

Eski Yunanca da <ı>keraton boynuz anlamına geliyormuş. Ayakkabı çekeceği anlamında kullandığımız kerata buradan geliyormuş. İngilizce de de “shoe horn”, yani ayakkabı boynuzu. Yunanca <ı>keratas ise boynuzlu anlamında kullanılıyormuş. Karısı tarafından aldatılan erkeklere de <ı>keratas deniyormuş. Türkçe de yaramaz insanlara kerata denmesi de bununla alakalı olsa gerek.

İrtica

Osmanlıca irtica sözcüğü, 31 Mart 1909 olaylarından sonra basın tarafından icad edilmiş. 1913’te Enver in darbesine kadar da gündemden düşmemiş. Cumhuriyet döneminde irtica muhabbetinin başlangıç tarihi ise tam olarak 1923’ün Ocak ayı imiş. Anlaşılan başlamış ve hep gündemimizde olmuş. İrtica Arapça “geri dönme” anlamına gelen rücu masdarının sekizinci babda türevi imiş.

Yazımı özellikle bu kelime ile bitirmek istedim. Elif le başladığımız medeni hayatımız ileriye yaşanmalı, her alanda ileriye, yeniliklere, aydınlığa, aşama kaydetmeye, uluslar liginde örnek gösterileceğimiz başarılara akmalıdır. Anlamı kendinde menkul “geriye gidiş” i çağrıştıran adımlar Türk ulusunun ligi olmamalı, elifimiz irticaya dönüşmemelidir.




(*) Elif in Öküzü, Sevan Nişanyan, Kasım 2004, Adam Yayınları.

 
Toplam blog
: 144
: 1429
Kayıt tarihi
: 12.09.07
 
 

ODTÜ İşletme mezunuyum, felsefe bölümünde master eğitimi aldım, uzun yıllar bankacılık ve finansm..