Elif Şafak'tan Mesajlarınız Var!

“Esma derki uzun hikaye diye bir şey yok.” “Bir anlatmak istediğimiz hikayeler var, bir de anlatmak istemediklerimiz.” 

Elif Şafak son romanı “İskender”de, küçük kahramanı Yunus’a böyle söyletiyor. Kendisi ise çok şey anlatmak istemiş “İskender” romanı ile. Ama bana göre her şeyden az az anlatıp havada bırakmış. Okurken adeta sipariş edilmiş izlenimi bıraktı bende. Sanki birileri, bu romanının içinde Kürt kadını, Doğu Anadolu halkının yaşamı, kültür çatışması, göçmen sorunu mutlaka olsun; bu alt temalar etrafında da tabii ki artık Elif Şafak romanlarının olmazsa olmazı tasavvuf felsefesi işlensin demiş gibi geldi. Bir de sanki bu kitap siparişinin piyasaya çıkması gereken zaman da belliymiş ve o zamana yetiştirilmesi için alel acele yazılmış düşüncesi uyandırdı. Tabii bu sipariş edilmiş roman meselesi tamamen benim senaryom. Ama roman o kadar azıcık ondan, azıcık bundan şeklinde, pek çok mesajı bir arada verme kaygısı ile yazılmış ve bu mesajlar o kadar çok havada ve “basmakalıp” kalmış ki, açıkçası Elif Şafak beni hayal kırıklığına uğrattı. 

“İskender” adlı romanda beni en çok rahatsız eden, çok daha farklı anlatılabileceğini düşündüğüm mesajlar ise tasavvuf felsefesi ile ilgili olanlardı. İlk çocukluk dönemi edebiyatında dahi, verilmek istenen mesajların doğrudan ifadesinin çocuğun anlayışına haksızlık olacağı, bu nedenle hissettirilmesinin daha etkili olacağı görüşü hakimdir. Yetişkinler için yazılmış bir kitapta “İskender” cezaevine girdiğinde, yanına gönderilen Zişan’ın sinir bozucu bir sakinlik ve dünya dışı bir yaklaşımla İskender’e tasavvuf felsefesini doğrudan mesajlarla öğretmeye çalışması çok itici geldi. 

Öte yandan bu roman, Elif Şafak’ın önceki romanları ile karşılaştırılınca bariz bir şekilde anneliğinin izlerini görmek mümkün. Artık romanlarında çocuklarla, onların dünyası, olayları algılama şekilleri ve duyguları ile de ilgileniyor. 

Gerek kitabın sunuluş şekli, gerek içeriği ve mesajları açısından çok fazla ticari bulduğum “İskender” romanının, edebi açıdan hayal kırıklığı olarak nitelendirilebileceği kanısındayım.