Emeğe yollar kapalı

Bugün BİR MAYIS.

Benim yaş kuşağım için BAHAR BAYRAMI, İŞÇİ BAYRAMI.

Acı ve tatlı kareler ile dolu bir gün. Okul ile gittiğimiz pikniklerden TAKSİM OLAYLARINA ve günümüzde TAKSİM YASAKLARINA uzanan bir gün.

Çok yazılacak ve söylenecektir bugün için bugün. Ama gelin biz değişik ufuklara yol açalım: İşçi, Bir Mayıs kavramlarını ansiklopedik olarak ele alalım ve irdeleyelim.

İŞÇİ herhangi bir işte ücret karşılığı çalışan kimse. İşçi kavramını belirleyen üç temel öğe:

Emek, ücret ve bağımlı olarak çalışmadır. 25 Ağustos 1971 tarihli 1475 sayılı İş Kanunu ‘ ‘nun 1. Maddesi işçi kavramını oldukça dar tutmuştur. Ancak 7 Mayıs 1983 tarihli ve 2821 sayılı Sendikalar Kanunu kavramı biraz daha genişletmiştir.

Üç temel öğeye bakacak olursak: EMEK, ÜCRET, BAĞIMLILIK.

İşte yıllarca bu bağımlılık sözü emeği hiçe saymaya çalışmış; bağımlılığı kendi elinde erk olarak gören ücret vermeyi üstünlük sayan despot Kaflara EMEĞİ küçümsemeye; alın terinin ücretsel ve insani haklarını vermemeye ya da kırpmaya çalışmıştır. Ve önceleri beden işçiliği ile para kazanan; derdi eve ekmek götürmek olan, bilgi donanımı az kesim bunu kabul ederken insanın gelişiminin sonucu olarak işçiler de sormaya başladı bazı soruları. Tabi ki bu da BİRİLERİNİN hoşuna gitmedi.

BİR MAYISLARA gelirsek: Bir Mayıs Ortaçağ ve günümüzde Avrupa’ da geleneksel ilkbahar kutlamalarının yapıldığı gün, bütün dünya işçilerinin birlik, dayanışma ve mücadelesini simgeleyen bayram günü. Bu kutlamaların dinler öncesi tarım ayinlerinden doğduğu sanılmaktadır. Bir anlamda toprak; toprağı işlemek ve verim bayramı; ancak zamanla içi boşaltılmış; sadece halk şenlikleri biçimini almıştır.

Derdi eve ekmek götürenlerin uyanışında kalmıştık. Bağımlılığı ve ücret vermeyi EMEKTEN üstün görenler için saat sınırı yok iken; sekiz saatlik işgünü için greve gitti 1 Mayıs 1886 yılında Amerikan İşçi Federasyonu (AFL). Bu grevin odağı haline gelen Chicago’ da polis göstericilere ateş açtı ve kanlı olaylara neden oldu. Tutuklanan sekiz işçiden dördü idam edildi, dördü ağır hapis cezasına çarptırıldı. AFL 1888 yılında yaptığı toplantıda sekiz saatlik işgünü hakkı verilene kadar her yıl 1 MAYIS tarihinde gösteri yapılmasını kararlaştırdı. 2. Enternasyonal’in Paris’ te toplanan 1. Kongresi bu kararı uluslararası düzeyde uygulamayı benimsedi. 14-21 Temmuz 1889) Ve 1MAYIS işçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini aldı. Günümüzde bir çok ülkede tatil olan günü işçiler büyük kitle gösterileri ile kutlar; siyasal bir eylem biçim olduğu göz ardı edilemez.

Türkiye’ de ilk kutlama 1908-12 arası ilk kentlerde oldu. 1921 yılında işgal altındaki İstanbul’ da yasaklamalara karşın Şirket- i Hayriye tersane ve tramvay işçileri büyük gösteriler yaptılar. 1922 de Sosyalist Partiler çeşitli yürüyüşler yaptılar. Çeşitli zamanlarda, çeşitli illerde organizasyonlar oldu; yasaklar getirildi, kanlar aktı… Hapis cezaları verildi…

Taksim olayları yaşandı… Adı ‘ BAHAR VE ÇİÇEK BAYRAMI’’ oldu… derken günümüze gelindi.

Ancak bu tarihler ve isimler arasında dikkatimi çeken bir tanesi var: 1923 yılında 1 Mayıs İstanbul’ da Umum Amele Birliği ile Türkiye İşçi ve Sosyalist Çiftçi Fırkası’ nın öncülük ettiği İşçi Teşkilatları Heyet_i Müttehidesi’nin düzenlediği iki ayrı törenle kutlandı. 1925 te bu tören yasaklandı. Bu tören niçin mi önemli. Çünkü AMELE BİRLİĞİ İLE ÇİFTÇİYİ yan yana getiren bir ilk idi bu belki de. Ve Bahar Bayramı yorumum da dedim ki toprak, toprağı işlemek kutlanıyordu bir anlamda . Kısacası yine EMEK…

Ve ne acıdır ki günümüz TÜRKİYE YÖNETİMİNCE toprak ve tarım da geriletilmiş durumda; işçi hakları da DAHA DOĞRUSU EMEK HAKLARI DA yok sayılmakta.

Bu hepimizi şu noktaya getirir:

Kim olduğunuz ve ne iş yaptığınız ÖNEMLİ DEĞİL ; statünüzün işçi olup olmaması da ; EMEĞE İNANIYORSANIZ; EMEKTEN YANAYSANIZ; EVİNİZİN EKMEĞİNİ ÇALIŞARAK, ALIN TERİ DÖKEREK NAMUSUNUZ İLE KAZANIYORSANIZ GÜN BUGÜNDÜR.

Anlamak , anlatmak gerek; sormak gerek EMEKTEN KORKMAK NİYE; YOLLARA BARİKAT NİYE; BU MEYDANLARI DA İŞÇİLER YAPMADI MI; TÜRKİYE VE DÜNYA TARIMCININ, İŞÇİNİNİN EMEĞİN ALINTERİ İLE YARATILMADI MI?

MEYDANLAR KİMİN; HEPİMİZİN DEĞİL Mİ?

VE BU YAZILARIN SAHİBİ İLK GENÇLİK YILLARINDA BAHAR İÇİN BEYAZ GİYERKEN HER 1 MAYIS’ TA; ARTIK İŞÇİLER İÇİN EMEK İÇİN BEYAZ GİYECEK SORULAN SORULARLA…

DAYANIŞMAMIZ KUTLU OLSUN…

Kaynak: Ana Britannica 5. ve 17. ciltler