Erkekte Kısırlık

Spermaların üretilmesi için şart olan erbezleri kimi erkeklerde doğuştan olmayabilir (anorkizm), ya da anne karnındayken karın boşluğunda bulunan erbezleri skrotuma inmemiştir (kriptorkizm). Eğer erbezlerinin karın boşluğunda olduğu ergenlik çağından evvel farkedilirse, uygun tedavi ile skrotuma inmesi sağlanabilir. Bu durumda organ ergenlikle birlikte normal işlevini yapmaya başlayacaktır. Lâkin, farkedilememişse, erbezlerinin sperm yapma yeteneği, ileri yaşlarda skrotuma indirilse dahi geliştirilemez.


Erbezleri zamanında yerine inmesine rağmen yine de işlevsel bozukluklar gösterebilir. Örneğin, erbezleri sperma üretemez durumdadır (azoospermi), üretilen sperma miktarı çok azdır (oligospermi), ya da bozuk sperma sayısının toplam sperma sayısına oranı çok yüksektir. Bozuk sperma oranının yüzde 50 olduğu (normali yüzde 20) durumlarda erkek kural olarak kısır kabul edilir ama bozuk sperma sayısını azaltıcı tedavilerle olumlu sonuçlar da alınabilir.


Bir başka aksaklık ise, oran ve sayı açısından normal olan spermaların genel olarak zayıf olmaları sebebiyle, dölyatağında kısa sürede ölmeleridir. Bu durumda, spermaları güçlendirici tedavinin yanısıra, yumurtlama anı tespit edilerek o süre içerisinde cinsel birleşme yapılması gebeliğin oluşmasına yardımcı olabilir. Buna ilave olarak, bu cinsel birleşme esnasında kadının da orgazm olması, spermaların yumurtaya ulaşma süresini 5 dakika gibi kısa bir süreye indireceğinden döllenme şansını daha da arttırır.


Spermaların tümüyle normal olması durumunda da, döllenme noktasına kadar izleyeceği yolda daha pek çok aksaklık ortaya çıkabilir. Örneğin, spermaları prostat bezine ulaştıran meni kanalları çift taraflı olarak tıkalı veya bütünüyle eksik olabilir. Salgılarıyla meniyi bütünleyen seminal vesikül ve prostat gibi bezlerin olmaması ya da işlev göremez durumda bulunmaları, spermaların hareketsiz kalmalarına sebep olur. Bu da spermaların yumurtayı dölleme yeteneğini tamamıyle ortadan kaldırır.


Meninin normal oluşması durumunda da bazı aksaklıklar olabilir. Boşaltma esnasında meni idrar yoluna yönelecek yerde idrar torbasına boşalabilir, ya da kas ritminin ters olmasından ötürü gerisin geriye erbezlerine yönelebilir.


Erken boşalma kısırlık sebebi olabilir. Cinsel hazzın ortaya çıkışı ile boşalma arasında bir süre bulunmalıdır. Bu süre epididimlerde bulunan 500 milyon spermanın meni kanalları yoluyla prostata ulaşması için gereklidir. Erken boşalma durumunda spermalar henüz prostat bezi yakınına ulaşmamış olacaklarından meni içerisindeki sperma sayısı oldukça az olacaktır. Sperma sayısı boşalma erkenleştikçe azalır ve azalma kısırlık yaratacak dereceye ulaşabildiğinden kısırlık sebebi sayılır.


Doğrudan kısırlığa yol açan nedenlerin dışında, dolaylı etkileriyle kısırlık yapan pek çok neden vardır...

Salgı bezi bozuklukları... Erbezlerine sperma üretme uyarısını veren hormonları salgılayan hipofiz, tiroid ve böbreküstü bezlerindeki bozukluklar.


Ateşli hastalıklar ve enfeksiyonlar... Kızamık, difteri, su çiçeği, mikrobik sarılık, zatürre ve grip gibi hastalıklar dolaylı etkileriyle sperma oluşumunu durdurabilirler. Ayrıca tifo, kabakulak, sıtma, verem gibi hastalıklar erbezlerinin iltihaplanmasına sebep olabilir ve kalıcı tahribat yapabilirler.


Varikosel... Erbezlerini besleyen kan damarlarında varis oluşması, erbezlerinin hassas ısı regülasyonunu bozarak sperma üretimini azaltır. Erbezleri normal işlev yapabilmek için ortalama vücut ısısından 2.2 derece daha soğuk olmalıdır.


Alerjik tepkiler... Aşı ve serum yapılması ya da herhangi bir alerji yapıcı madde, sperma üretiminin azalmasına sebep olabilir.


Duygusal şoklar... Ani üzüntü, korku ve benzeri duyguların yarattığı sarsıntı sperma üretimini geçici olarak durdurabilir. Aynı şekilde, ani darbe ve çarpmaların yarattığı sarsıntı geçici kısırlığa yol açabilir.


Yaşlılık... Erkeklerde tohum hücrelerinin üretimi kadınlarda olduğu gibi birden durmaz. Yaşın ilerlemesiyle beraber erbezlerinin faaliyeti diğer bütün organlarda olduğu gibi yavaşlar. Belirli bir noktadan sonra, hem sperma sayısı, hem de canlılıkları yumurtayı döllemek adına yetersiz hale gelir. Lâkin bu hayli değişken bir yetenektir. Kimi erkekler 55 yaşlarında dölleme yeteneklerini kaybederken, kimi erkekler 80-85 yaşlarına kadar bu yeteneklerini sürdürebilirler.


Aşırı ısı... Çevre ısısının erbezlerinin regülasyon sınırı dışına çıkması durumunda varikoselde olduğu gibi sperma üretimi azalacaktır.


Şeker hastalığı... Pankreasın bütünüyle çalışmaz duruma geldiği gençlik şekeri adı verilen şeker hastalığında, kandaki şeker miktarının ayarlanması çok güçtür. Bu dalgalanma pek çok organda kalıcı tahribat yaparken, erbezlerinde de sperma üretimini durdurur.


İlâçlar... Başka bir hastalığı tedavi maksadıyla kullanılan ilâçlar sperma üretimini durdurabilir. Tedavinin sona ermesiyle üretim de normale dönecektir.


Yarım felçler... Vücudun belden aşağısını etkileyen felçler cinsel organları kumanda eden sinirleri etkiler ve bu sebeple kısırlığa yol açar.


Radyasyon... Yüksek dozda Röntgen, gamma ve diğer çok yüksek titreşimli elektromanyetik dalgalara hedef olan erbezlerindeki kılcal seminifer kanallarda yapısal bozulmalar ortaya çıkar.


Beslenme bozuklukları... Protein ve bilhassa A, C ve E vitaminlerinin kronik eksiklikleri sperm üretimini olumsuz yönde etkileyerek kısırlığa sebep olabilir.


Zararlı alışkanlıklar... Aşırı alkol, sigara, esrar, eroin ile diğer uyuşturucu ve uyarıcı maddeler kısırlığa yol açabilir.


Cinsel organlar yakınında yapılan ameliyatlar... Bilhassa kasık fıtığını düzeltmek üzere yapılan ameliyatlar esnasında erbezlerini besleyen damarların ve meni kanallarının sıkışmamasına dikkat edilmelidir.


Kronik böbrek yetmezliği... Bu hastalık sperma üretiminin bütünüyle durmasına dahi neden olabilmektedir.



Önemli >>> Bu blog da diğer tüm sağlık bloglarım gibi sadece bilgilendirme amaçlıdır!.. Sağlıklı bir yaşam dileğim ve saygılarımla.