Ermeni Komşularımız: Yarım Yaşanmış Bir Komşuluk

Biraz da Onların kendi kimliklerini çok belirgin kılmama arzularına saygı duyarak, isimlerini ( o da bizim bildiğimiz şekilde) sadece baş harfleri ile vermek istedim. Gerçi, Onlar bu dünyadan göçeli 20 yıla yakın zaman oldu. Tanıştığım ortamdaki bu sırrın, yine bu ortamda sır kalması için bu yolu seçtim. İstanbul’da olduğunu tahmin ettiğim mezarlarını bir gün bulur da ziyaret edebilirim diye, belki verilen bilgilere rastlayıp benimle temas kuracak olursa da memnun olurum. Çünkü, Onları tam da iyi tanımamamın acısını yaşıyorum.

Çocukluğumun ilk beş yılı, Ankara’nın Etlik semtinde geçti. Etlik’te şu an olduğu gibi Keçiören’in bir parçası. Keçiörende şu an olduğundan daha fazlası ile bu ilk çocukluk yıllarımda Ermeniler yaşıyordu. Bunların önemli kısmı ya Ankara’da yeni yerleşimlere taşındılar, ya da yurtdışına gittiler. Şu an dahi, telefon kataloğundan girip, Agop, Rober, Pier gibi isimlere Etlik-Keçiören bölgesinde rastlayabiliyorsunuz. Ne var ki, bir Elazığlı, bir Malatyalı, bir Amasyalı gibi çocukluğumda Margrit teyzelerim, Agop amcalarım olmadı, ya da hatırlamıyorum; ancak bunun tadına varmak isterdim.

Babamın memuriyeti nedeni ile geldiğimiz Edremit’te ilk , orta ve lise eğitimimi aldım. Orada da islamdan başka bir dine mensup yerleşik bir kişi ile karşılaşmadım. Belki de vardı da, başka isimler altında yaşamaktaydılar. Başka dinlere mensup arkadaşlarım, ilk olarak yüksek eğitim amacıyla bulunduğum İstanbul’da oldu. Başka dinleri tanımak fırsatım oldu böylece, bunun vizyonumu aydınlatıcı zevkine vardım.

1982 yılında, İstanbul’daki eğitim hayatım başladı. Edremit’e sömester ve yaz tatili gibi dönemlerde gelmekte idim. Ayrıca, Edremit’in o zaman mahallesi olan Akçay’da yazlık evimiz vardı. Akçay’daki evimize geldiğimde, yanımızdaki evi yaz-kış kiralamış bulunan komşularımızla ilk kez karşılaştım. G. amca ( başındaki üç harfi atıp, T. amca da diyorduk) ve S. Teyze… Doğrusu, bu isimlerin gerçek isimler mi, takma isimler mi olduğunu bilemiyorum. G. amca’nın 1915 Boğazlıyan doğumlu, bir zamanlar İstanbul’da Halit Narin’in tekstil firmasında çalıştığını ve daha sonra gittiği Almanya’dan emekli olduğunu kendisinden öğrendim. S.teyze’nin hayat hikayesini dinlemedim. İstanbul’dan ve yurtdışından gelen ziyaretçileri, S.teyze’nin şarap yapması vb. işaretlerle Ermeni olduklarını anladım. Tahmin ederim, çoğu komşu da biliyordu ve bilmemezlikten geliyordu. Ancak, öğle bir dönemdi ki yurtdışındaki dışişleri bakanlık mensuplarımıza yapılan saldırılar ile, bizim tatlı bir parçamız olan Ermeni vatandaşlarımız da sıkıntılı günler yaşamakta idiler ve toplumsal baskıdan korktukları için düşük bir profil çizmekte idiler; özellikle Edremit-Akçay gibi çok kültürlülüğe alışmamış yerlerde…Bu nedenle, ben de, kendimi Onlara komşularımız G.amca ve S.teyze olarak ilişkilendirdim. İşte yıllar sonra, üzüntümün kaynağı: Onları sahip oldukları kültür üzerinden tanıyamamak. Onlar, bizim bayramlarımızı bizle kutluyorlardı, ben ise Onlara kendi bayramlarında eşlik edemedim. Onlarla, paskalyayı ve diğer günleri paylaşmadım ya da paylaşamadım. Kilise adetlerini Onlardan dinleyemedim. Bu nedenle, Onları yarım tanıdım.

Daha sonra Akçay’da başka bir yere taşındılar, temasımız azaldı. Yurtdışında bulunduğumuz sırada da, ikisinin de hayattan ayrıldıklarını öğrendim. İşte benim G.amca ve S. Teyze ile tam tadına varamadığım, yarım yaşanmış komşuluk ilişkim. Öğrendiğim kadarı ile, cenazeler, İstanbul’a gönderilmiş. Acaba şu an nerede ebedi hayatlarındalar, belki Şişli Ermeni mezarlığı, belki başka bir mezarlık… Bu yarım kalmış komşuluktan yaşadığım pişmanlığımı azaltır diye, bir gün mezarlarını ziyaret etmek ister, Onlara bir şeyler demek isterdim.

Sizlerin de böyle yarım yaşanmış komşuluklarınız var mı acaba?