Erteleme Hastalığınız mı Var?

• Yapmam gerekenleri sürekli erteliyorum. Ailemi ihmal ediyorum. Birgün onlarla kahvaltı yapayım diyorum, yine erteliyorum.
• Yüksek lisans tezimi yazayım diyorum ama vakit bulamadığımdan sürekli erteliyorum.
• Okuyacağım kitapları rafa diziyorum. Ama bir türlü başlayamıyorum.
• Evdeki işlerimi sırasıyla kafamda planlıyorum. Ama sonra sadece birkaçını yapıp, erteliyorum.
• Okulu bitirdim. İş aramaya başlayacağım diyorum ama bir bakıyorum seneler geçmiş.
• Ehliyet almam gereken zamanı hep erteledim. Şimdi istesem de vakit bulamıyorum.
• Birini sevmeyi ve yuva kurmayı hep erteledim şimdi istesem de olmuyor. Yoruldum...
• Kitap yazmak için biriktirdiğim binlerce faaliyet var. Ama ertelemekten hepsi yarım kaldı...
• Yarım kalan sağlık sorunlarım var. Yaptırmam gereken tahlillerimi sürekli erteliyorum.

Bunlar üniversite öğrencisi, mühendis, öğretmen, yazar ve ev hanımlarından aldığım cevaplar. Hepimiz insanız. Kimi zaman sağlık kimi zaman sevdiklerimizi ihmal ediyor ve sürekli geri plana itiyoruz. Peki hiç sorguladık mı? Gerçekten vaktimiz mi yok? Yoksa gerçekten 24 saat yetmiyor mu? Benim de müptelası olduğum bu durumla bazen baş ediyorum fakat kimi zaman bende teslim oluyorum. Kendimden örnek verecek olursam ben üniversiteden mezun olalı beş yıl oldu. Bu beş yıl içinde birçok şey yaptım ama yüksek lisans yapmayı hep erteledim. Sonra çevreme baktım benimle aynı şekilde olan binlerce insan olduğunu fark ettim. Anlatmaya çalıştığım boş oturup ertelemek değil, yoğunluk içinde birçok şey yapıp sıralama olmadan gelişi güzel durmadan çalışmak ve istenen sonucu alamamak...

Nefisle mücadele etmek ve onları zamanı geldiğinde gerçekleştirmek tam bir akıl eylemidir. Hedefimize yönelik olarak kendimize olan güvenimizi ve inancımızı harekete geçirmek için ertelemekten vazgeçmek başarmanın ilk adımıdır. Böyle okunduğunda sıradan bir cümle. Ama aslında hayatınıza dönüp baktığınızda başarılı olduğunuz zamanlar ertelemeden yaptığınız şeylerdir. Aynı zamanda başarısız olduğunuz anlar da ertelemekten pişmanlık duyduğunuz şeylerdir.

Araştırmacılar ertelemenin nedenlerini şu şekilde sıralamışlar: Çeşitli sebeplerle bireyler tarafından bastırılmış öfkenin, toplumsal olarak kabul edilen bir davranışa bürünerek açığa çıkması, pekiştirmeyle öğrenilmiş bir davranış, birbiriyle ilişkili bilişsel ve davranışsal işlev bozukluğu, bireyin zamanı yönetmedeki yetersizliği, doğuştan ya da sonradan edinilen fiziksel ya da zihinsel süreçlerde ortaya çıkan yetersizlik, etkileşim ve iletişim eksikliği, amaç belirleyememe, amaçları netleştirememe, başarısızlık korkusu, risk alma, mükemmeliyetçilik, kontrol edilmeye karşı isyan, zahmetsiz sonuç almak ve işlerin zor ve karmaşık olması, idealist takıntılar, çok fazla çaba harcamadan basitçe bir işi yerine getirme isteği, güdülenmedeki eksiklik, yapılması gereken bir iş yerine daha keyif veren etkinlikler tercih edilmesi, yapılacak işle ilgili korkular, endişe ve kaygılar, düşük benlik saygısı, görevden kaçma, motivasyon eksikliği, depresyon, irrasyonel inançlar, ruhsal rahatsızlıklar, alışkanlıklar, mantıksız korkular, kendilik algısı, kendine yönelik eleştiriler, sorumluluk konusundaki yetersizlik, neyi, nasıl, niçin yapacağını bilememe, bir işe konsantre olmada güçlük çekme, dikkati yoğunlaştırmada yaşanan güçlükler, zihin, kalp ve çevrede ilgi dağıtıcı şeylerin olması, bireyin yaptığı işlerde sürekli başarısız olacağına yönelik olumsuz algısı, bir işi başarma konusunda korku ve endişe, bireyin kendine ve performansına ilişkin geliştirmiş gerçekçi olamayan beklentiler, hatalı bilişsel yüklemeler, gelecekteki kazançlar için hâlihazırdaki acılara katlanmayı tercih etmemek, insanın kendi kendisini aldatması, kişilerin yapmaları gerekenleri yapmakta hatalı davranmaları, beklenmedik durumlarla mücadele edememe, özgüven eksikliği.... Bu sebeplerin daha binlercesini sıralamışlar. Araştırma sonucunda bunların asıl sebebinin ailevi ve toplumsal nedenlere dayandığı otaya çıkarıyor.

Erteleme davranışına neden olan psikolojik ve çevresel faktörlerin etkisini önlemek için bireyin kendini yönetme becerileri, karakter ve kişiliğini destekleyebilecek planlar yapılabilir.

Ben ise kendimi şu şekilde yönetiyorum. Önceden kafamda yapmam gereken on madde sıralarken şimdi sadece yapabileceğim kadar madde ekliyor ve ertelememeye çalışıyorum. Eğer ben bunlardan çok daha fazlasıyım diyorsanız. Mutlaka bir psikologdan yardım almalısınız. Yoksa hayatınıza, işinize, projelerinize ve en önemlisi sevdiklerinize geç kalırsınız.

Sevdiklerinizi ertelememeniz dileği ile...