Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

17 Temmuz '06

 
Kategori
Emlak
 

Ev kiralamak mı, gece klübüne damsız girmek mi zor?

Ev kiralamak mı, gece klübüne damsız girmek mi zor?
 

Başlık biraz absürd oldu ama konunun özünü anlattı denilebilir. 7. paragrafta da direkt bağlantı bulacaksınız. Son 8 sene içinde 3 ev değiştirdim ve 1 de dükkan kiraladım. Bir tanesi hariç tamamı emlakçılar aracılığıyla oldu. Emlakçılık, hizmet sektörüne dahil bir meslek grubudur. Buna rağmen son yıllarda bu mesleğin az sayıda insan tarafından layıkıyla yapıldığını örneklerle yaşadım ve yaşıyorum. Aslında memlekette işini doğru yapan ya da yapmaya çalışan çok az insan varken, bu meslek grubunda beklentiyi yüksek tutmak haksızlık olur ama ben biraz haksızlık edeceğim.

Öncelikle emlakçının, alıcı/kiracı ile mal sahibi arasında kontak noktası olduğu bir gerçektir. Bu noktadan hareketle, alıcı/kiracının her türlü önerisi emlakçı tarafından mal sahibine iletilmelidir. Ancak benim yaşadığım örneklerde, emlakçının daha ziyade mal sahibine giden yolu tıkayan insanlar olduğunu söyleyebilirim. (bir iki istisna hariç) Örnek vermek gerekirse, aylık kirası 1100 YTLlik bir evi beğendim ve doğal olarak bir pazarlık marjı olacağını düşünerek 1000 YTL teklif ettim. Emlakçı arkadaş ise, evin zaten 1200 YTLden bu fiyata indiğini, ev sahibinin başka bir indirim düşünmediğini söyleyerek konuyu kendince noktaladı. Halbuki kira, malsahibinin kiracı adayını tanımasıyla edindiği intibaya da bağlı bir faktördür. Burada benim aklıma gelen bir şey var: Eğer ben, 1100'den 1000 YTLye düşerek cebimde kalmasını sağladığım senelik kiranın hiç olmazsa yarısını emlakçıya teklif etsem, aceba tutum aynı olur muydu? Tabi bu sadece bir fantazi ama hissiyatım, bunun bir tarz haline geldiğini söylüyor. Yani bir evi beğendiyseniz ve hasbel kader de bunu emlakçıya hissettirdiyseniz, sizden komisyonun üstünde birşeyler yapmanız beklenebilir. Dedim ya, bu sadece bir hissiyat. Yaşamış olduğum bir örnek yok.

İkinci bir konu, "herşeyde anlaşırsak siz komisyonunuzda nasıl bir indirim yaparsınız?" sorusuna aldığımız cevap ise hiçbir zaman somut olmuyor. Komisyon uygulamasını, müşterisiyle paylaşan emlakçı çok az. Kanun değişmediyse, senelik kiranın %12si + KDV diye biliyorum ama emlak franchiselardan birisi, bu konuda senelik kiranın %10'u + KDV olarak uyguluyor ve bunu takdire şayan bir şekilde net olarak ifade ediyor. Bazı emlakçılar (çok nadir) bir aylık kira bedelini yeterli bulurken (bence bu ideal tarifedir), bazıları bu rakama ya da biraz üzerine ancak pazarlık sonrası geliyor.

Bir de ev görmeden önce imzalatılan, adres kısmı boş bırakılan formlar var. Burada amaç, eğer gördüğünüz evi beğenmediğiniz halde o civardan başka bir evi, başka bir emlakçıdan ya da sahibinden kiralarsanız, hak iddia edebiliyor olmak mı aceba diye düşünüyor insan..Aslında böyle imzaların alınması/verilmesi son derece sakıncalı çünkü başka amaçlarla da kullanılabilir. Şahsen ben örneğini yaşamadım. Yine de ev görmek isteyince, bu imzayı mecburen atıyorum ama içim de huzursuz oluyor.

Bir örnek de şöyle: Telefonda aldığım bilgiye istinaden ev görmek için emlakçıya gittim. Ev için, "yerler laminat parke" dendiği halde eski marleyler olduğunu gördüm. Emlakçıya nedenini sorduğumda, "siz evi tutun, biz laminat parke yaptıracağız" cevabını alarak dumura uğradım. Burada da alsat/yapsatçı türü bir emlakçı sözkonusu ve işin ilginci, evi düzeltmek için ihtiyacı olan finansmanı da benden aldığı komisyonla sağlayacak. Tabi yaptıracağı işçilik veya işin bitirilme süresinin ne kadar olacağına dair soruların cevabını hiç merak etmeden oradan ayrıldım kaçaraktan..

Son olarak aklıma gelen yeni bir modelden bahsetmek istiyorum: Kirası 1100YTL olan bir yere, eğer birikmiş paranız varsa 900YTLden hesaplanmak kaydıyla senelik kirayı peşin vermeyi önerebilirsiniz. Sonuçta sizin cebinizden çıkan toplam kira, bir sene için 13.200 YTL yerine 10.800 YTL olur. Ev sahibi, biraz daha az paraya tamah ederek bir sene boyunca "kiram ödenecek mi?" endişesinden kurtulur. Ayrıca güncel faiz oranıyla (sanırım %15 brüt) 10.800 YTL, brüt 12.420 YTLye ulaşır ki bu da aylık olarak sadece 65 YTL daha az bir para demektir. Neticede bunun daha sağlıklı bir matematik hesabı yapılır ve ortada bir yerde buluşulabilir. Önemli olan, kiracının birikmiş parası olması ve mal sahibinin de biraz daha az paraya tamah etmesi şartlarının sağlanabilmesidir.

Bu modeli bu sıralar bir iki emlakçıya da önerdim ama yine de ev sahiplerine bu önerimin ulaştırıldığını sanmıyorum. Çünkü biraz şaşkınlık da yaşandı. Hatta 2 sene sonunda çıkma taahhüdü veriyorum dediğim halde (inşallah kendi evime kavuşacağım) önerim sıradışı olduğundan olsa gerek, çok ilgi görmedi. Yine de buna ilgi gösterecek mal sahipleri olacağını düşünüyorum. Ama asıl ilgi göstermesi gerekenin emlakçı olduğunu da bilmek gerek çünkü asıl pazarlık emlakçıyla yapılıyor. Bir gece klübüne damsız girmek isterken koruma görevlilerini aşmak nasıl zorsa, emlakçıları aşarak mal sahibine ulaşmak da öyle zor. Tabi bu durum, sadece kiralanacak evde oturmayan ve dolayısıyla ortalarda göremediğiniz, telefonuna ulaşmanızın mümkün olmadığı ev sahipleri için geçerli.

Lütfen emlak komisyonculuğu yapan kimse alınmasın, ben yaşadığım örneklerden edindiğim izlenimleri aktardım. Birçok sektörde olduğu gibi, bu sektörde de kurallar net olmalı, uygulamalar kurallara göre yapılmalıdır. Sanırım franchise emlakçılar, bu işi biraz daha profesyonel hale getireceklerdir. Tabi franchise verirken ki kriterlerini sıkı tutar ve sonrasındaki kontrollerini uygularlarsa...

Emlakçılara eleştiri getirmişken, malsahiplerine de bir mesaj göndermek boyun borcu olduğundan ödemek lazım:

Ey ev sahipleri...Evinize uygun gördüğünüz kira bedelinden düşmek istemediğiniz (emlakçıların yalancısıyım) örnek:100 YTL yi 12 ay ile çarpın: 1200 YTL etsin ve bir kenara koyun. Şimdi evinizi kiralayamadığınız sürecin 2 ay olduğunu varsayın ve bu süreçte kazanamadığınız parayı hesap edin (aylık kira 1100 iken 1000e düşülseydi 2000YTL eder). İndirim yapıp evi kiralasaydınız 1200 YTL kaybınız olacaktı ama evinizi 2 ay boyunca kiralayamazsanız kaybınız 2000 YTL. Tabi bunların hepsi senaryo ve rakamlar/süreçler değiştirilebilir. Emlakçılarınızdan da bu tür danışmanlıklar bekleyin ve hesabınızı iyi yapın...

Bütün alanın satanın kiralayanın aracılık edenin gönlüne göre olsun...

 
Toplam blog
: 66
: 2742
Kayıt tarihi
: 09.06.06
 
 

MBA değil ama HBA (Herşeyi Bilen Adam) yapmış birisiyim. Hemen her konuda fikrim var ama hiç fikr..