Faiz oranı türevleri

Faiz oranı türevlerine odaklanırken geniş bir bakış açısıyla faiz oranı riski kavramına değinmek gerekmektedir. Ardında ikincil risk kaynağı olarakta faiz oranı enstürmanlarının ayrılmaz bir parçası olan -credit riskten bahsetmek faiz oranı türevlerini anlatmayı inşa ederken yararlı olacaktır. Özel sektör borçlanma araçlarından olan özel sektör bonolarında kredi riskini temerrüt riski (default risk); borçlunun borcunu ödeme kabiliyetini, kredibilitesini yitirdiği risk olarak görürüz. Dış borçlanma aracı olarak kullanılan başka ülkelerin hazine bonoları ve devlet tahvillerinde ise credit risk kendini egemenlik , hükümranlık riski (sovereign risk) olarak gösterir. Her iki risk türüde kredi riskinin geri ödeyememe ve faiz oranınıda geriye ödeyememe riskini barındırır. Kredi türevleri değişik şekillerde doğup varlık bulabilmektedirler. Fakat kredi temerrüt swapı (credit default swap, toplam getirili swap (total return swaps) ve kredi temerrütüne bağlı tahviller (credit linked notes) olarak üç ana türe odaklanmak konuyu dağıtmadan vermek adına daha sağlıklıdır.

Kredi temerrüt swapında (credit default swap); swapın taraflarından olan koruma satıcı ön ödeme ücreti yada devamlı bir prim karşılığı riski üzerine alır ve koruma satın alanı bu işlemde kesinleşmiş bir kredinin hemen öncesinde korumak üzere kabul eder. Çünkü korumayı satın alan anlaşmanın temeli olan varlığı elinde tuttuğundan, kredi riski temerrüt swapı varlıktaki kredi riskini mesela; özel kesim bonosu için temerrüt riski , Pazar riskinden örneğin; şirket bonosunun faiz oranı riski, izole eder.

Toplam getiri swaplerinde ise durum kredi riski swaplerinin yanında, swapi satın alan varlığın üstündeki tüm riskleri transfer eder. Kredi temerrüt swapinde seçilen bir risk belli bir ücret yada sürekli devam eden bir prim karşılığı hedge edilirken, toplam getiri swapinde tüm risk unsurları swapi satın alan tarafından satan tarafa risksiz faiz oranı kadar bir getiriyi garanti ederek ve kalan getirileri riski satın alan yani swapi satan tarafa transfer edilmektedir. Kredi temerrüt swapi için riskler Pazar ve temerrüt riskleridir.

Kredi temerrütüne bağlı tahviller, özel sektör bono ve tahvilleri şeklini andıran banka tarafından şekillendirilen ve belirli bir şirket yada devlet tahvili gibi davranan borçlanma belgeleridir. Bu davranış risksiz bonoların yada tahvillerin alınıp kredi temerrüt opsiyonlarının satılmasıyla yapılır. Bu piyasanın başarısı özel sektör tahvil ve bonolarının likit olmaması, en azından hisse senedi piyasasına göre ve çoğu firma ve finansal kurumların türev sözleşmeler yapamamalarına yada bilanço dışı aktarımlarla ilgili olmalarındandır.

Faiz oranı swaplerinde ise risk kendini faiz oranı riski, erken sonlandırma, karşı taraf riski ve operasyonel risk olarak gösterir.