Fanatizmli

Fanatizm, “aşırılık”, “dışlayıcılık” ve “bağnazlık” anlamlar?na gelir. Herhangi bir görüş, ideolo gönülden bağlanmak ve bağlandığına kayıtsız şartsız teslimiyettir. Fanatik bir insanda akıl tamamen devre dışıdır.

Fanatik, muhakeme etmez, güdülerinin dürtüleriyle hareket eder, dogmatiktir. Kendi teorilerinin, kendi ideolojisinin, kendi çözümlerinin doğru olduğunda ısrar eder, cehalet yanlısıdır, kendi çözümlerini çürüten argümanları, olguları veya sonuçları görmezden gelir. Fanatik, herhangi bir görüş, ideoloji, takım veya kurumu hiç bir sorgulamaya tabi tutmadan körü körüne tutar, destekler, bağlanır ve bu konuda yap?lacak bütün uyarılara kulak tıkar, gerekli görüldüğünde, o görüş veya durum için aşırı tepki verir ve hatta çoğu zaman şiddete başvurur.

Fanatik insanlar, çevresindeki doğru değerleri görmemekte, bunun yerine sadece kendi bildiği şekilde hareket etmektedir. Fanatiklik, çoğu zaman yönetenler tarafından desteklenmektedir. Ülkemizde ise fanatiklik; daha yoğun olarak spor ve siyaset alanında gözlemlenmektedir. İnsanlar arası ilişkileri bozan Fanatizm, şiddet, kavga, dargınlık, hatta yaralama, öldürme gibi kötü sonuçları ile toplumsal barışı tehdit etmektedir.

Fanatizm de şekil özden daha önemli ve ön plandadır. Fanatiklerin inandıkları düşüncenin özünü bilmediklerinden ve sadece şekil tarafı ile yetindiklerinden inandıkları fikre zarar da verirler. Fanatik, tuttuğu takım, siyasal partiyi kendi onuru, kendi benliği ile özdeşleştirir ve takımı yenildiğinde, partisi kazanamadığında, kendi benliği, onuru zarar görmüş gibi tepkiler gösterir. Bu nedenle de onurunu kurtarmak için taşkınlıklar yapabilir, karşı takımın oyuncularına, taraftarlarına, siyası rakiplerine saldırabilirler.

Fanatik, inandığı bağlandığı fikrin özünü bilmediği için fikirleri ile karşı görüşteki insanları ikna edemeyeceğini bildiğinden tartışmaya girmek yerine fikrini şiddete başvurarak savunmaya çalışır. “Ne yazık ki, fanatik düşünceli insanlar bazen maçlardan sonra eşyalara, araçlara, diğer takım taraftarlarına bazen konu ile ilgisi olmayan masum insanlara zarar verebilmekte, çevrelerindeki diğer insanlar için de çekilmez hal almaktadırlar.

Fanatizm sanıldığı gibi sadece spor taraftarlığında değil, hayatın her alanında rastlanan bir düşünce ve davranış sorunudur. Onun için dünya ya siyah ya da beyazdır, gri yoktur. Fanatiğin benimsediği görüş o düşüncenin aslından farklı da olsa bile, kendi benimsediği şekliyle doğrudur. Onlar için karşı görüşün hiç haklı olduğu bir nokta yoktur. Fanatik, otoriterdir, gücü elinde bulundurduğunda kendi doğrularını emri altındakilere her türlü baskıya şiddete başvurmayı göze alarak, zorla benimsetmeye çalışır, bu konuda acımasızdır.

Uzmanlar, Fanatizmin artık bir sağlık sorunu olarak değerlendiriyor. İnsanlar arası ilişkileri bozmakta, şiddet, kavga,  dargınlık, hatta yaralama, öldürme gibi kötü sonuçları ile toplumsal barışı tehdit etmekte, aynı zamanda ötekileştiren ve dışlayan bir durumu içermektedir. Ötekileştirmekte esasen kibirden beslenen bir hastal?kt?r. Ötekileştirenler sadece kendini beğenen, tek doğrunun kendisi olduğunu iddia eden, fazla gelişmiş“egoist“ bir yaklaş?m?n ürünüdür.

Aslında, Fanatik olanların diğer fanatik insanların bu tutumundan şikayet etmekte, ancak kendi fanatik tutum ve davranışlarını da haklı görmektedirler. Bu çelişki nedeniyle fanatik iç dünyasında aslında huzursuzdur, rahatsızdır. Fanatizmden kurtulmanın yolu, kendimize yakın bulduğumuz,  benimsediğimiz düşüncelerin, fikirlerin özünü kavramaya çalışmaktır. İnandığımız düşüncelerin olumlu olumsuz yanları konusunda, doğru ve geniş bir fikir sahibi olmak amacıyla taraftar ya da karşı görüşleri sakin biçimde, ön yargılar ile peşinen reddetmeden dinlemek, okumak, öğrenmek ve bizim düşüncemizi paylaşmayan, farklı düşünceleri olan kişilerin de olabileceğini görmektir.

Doğruların herkes için aynı olmayabileceğini, insanların kendilerine özgü düşüncelerinin olabileceğini kabul etmek ve bu konuda insanlara anlayış göstermek, bizim hiç kimseden daha akıllı olmadığımızı ya da herkesin en az bizim kadar akıllı olabileceğini kabul etmek, doğruların zaman içinde değişebileceğini akıldan çıkarmamak, kendimizi karşımızdakilerin yerine koyarak düşüncelerini anlayışla karşılamak ve sevgidir.

Fanatizm hastalığının ilacı bilgi, saygı, anlayış ve sevgi göstererek tüm düşünceleri dinlemek, ancak karar verirken başkalarının beyniyle değil kendi beynini kullanarak karar vermektir.

Esasen fanatizm toplumsal bir hastal?k ve bu hastal?ğ? hemen her alanda görmek mümkün, sporun sadece futbol olarak algılandığı, dinamik ve genç bir nüfusa sahip olan ülkemizde fanatizm bu alanda çok yoğun görünmektedir.
Gençlerin “taraftar“ yerine “fanatik“ olmalar?, dahası bu konuda şiddete başvurmalar?, ülkemizde fanatizmin ciddi bir toplumsal sorun halinde olduğu gerçeği ortadadır. Ayrıca, ülkemizde en çok satanlar aras?nda yer alan bir spor gazetesinin ad?nın “fanatik“ olması ise düşündürücüdür.

Yığınları, kitleleri fanatizme özendirerek, yönetmek iktidarların kullandıkları önemli yöntemlerdendir. İspanyol diktatör General Francisconun “yüz binlik beşik” olarak nitelendirdiği yerler, “stadyum”lardı. Franco, Baskıcı rejiminden bunalan halkını, futbolla oyalıyordu. Franco için futbol ve Fanatizm; kitleleri oyalayan, toplumu siyasi konularda tepkisizliğe iten, ülke gündemini saptıran bir afyondu.

Yalnızca, Franco gibi diktatörler tarafından yönetilen ülkelerde değil, günümüzde örneklerinin görülebileceği son derece modern rejimlere sahip ülkelerde bile futbol, fanatizm, toplumu pasifize etmek amacıyla halen kullanılmaktadır.
Fanatizmsiz bir ülkede yaşamak umidi ile.

Nizamettin BİBER
Uzman İnşaat Mühendisi