Farklılıklarımız zenginliğimiz midir?

İnsanları övmek, yüceltmek, onore etmek ve taltif etmek (hoş davranarak, iyilik yaparak gönül alma, nişan ya da madalya verme, aylık artırma gibi şeylerle ödüllendirme.) yerine, yapılanları ve insanları sürekli eleştirmek, yermek gibi toplumsal bir rahatsızlığımız var. Toplum olarak, sevgi, hoşgörü, sağduyu, barış kavramlarını kaybediyoruz hissine kapılıyorum.

Mikro anlamda değerlendirme ile MB alanında birçok blogerla bile aynı ideolojik perspektifle dünyaya bakmadığımı da belirtmek istiyorum. Söylemem gerekir ki toplumsal olarak, ideolojilerimiz, inançlarımız ve diğer tüm bireysel farklılıklarımız bizi ayrıştırmamalı aksine ortak faydada, paydada birleştirmeli, birlik ve beraberliğimize katkı sunmalı önermesi teorinin heyecanını yansıtıyor.

Farklı renkler, görüşler, farklı bakış açıları bizi monotonluktan kurtaran renklerdir. Ruhumuzun dışa yansımasına renk katar. Farklılıklarımız doğaldır ve yaşamı anlamlı, zengin kılarlar. Bir toplumu, karşılaştığı zorluklar karşısında dirençli ve üstün kılan, o toplumu oluşturan bireyler arasındaki dayanışma ve birlik ruhudur. Bu dayanışma ve birlik ruhunu hayata geçirmenin en önemli adımı ise, toplum içerisinde var olan her fikrin, her kesimden insanın hoşgörüyle birbirine saygı duymasıdır.

Farklılıklar asla çatışmanın zemini olmamalı, birbirimizi tamamlayan zenginlik olarak algılanmalı saygı esas alınmalıdır. Uygarlığın hoşgörü ve saygı üzerine kurulmuş bir kale olduğu gerçeği ile saygı ise kişiye, farklı inançlara, görüşlere, yaşayış biçimine duyulan saygıdır. Herkesin hayat tarzına, düşüncesine, inancına, farklılığına ve varlığına saygı göstererek insanlık onurunu yüceltmek, korumak ve kollamak zorunluluğu vardır.  Bu bir anlamda laiklik ilkesinin varlığını hatırlatır bize.

Demokrasi, bir anlamda, farklılıklara saygı göstererek, demokratik yollarla Ülke kaynaklarından pay alma, faydalanma, talep etme çabalarıdır da aslında. Kişisel haklara saygı, ifade özgürlüğü, yasalar önünde eşitlik, hukukun üstünlüğü, çoğunluğun yönetimi, serbest ve düzenli seçmeler olan demokrasi, insanlığı geliştirmiş, ilkel yönetimlerden kurtarmış, insan merkezli yönetim anlayışıyla insanların mutlu olmasını sağlamıştır.

Farklılıklarımızı ayrıştırma, çatıştırma niyeti ve çabası içerisinde olanları unutmadan, “Farklılıklar ve benzerliklerimiz zenginliğimizdir.” sözü hamaset koksa da temelde “farklılıklarımız ve benzerliklerimiz saf zenginliğimiz değil yer altı zenginliğimize benzerler”. Yani, farklılık zenginliklerimizi yer üstüne çıkarılmadıkça, sağlıklı işlenmedikçe, insanlığa uygun bir şekilde üretilmedikçe toplum adına faydalı olacağını beklemek safdillik olur.

Farklılıklarımız olmazsa, fikirlerimiz de olmaz. Çatışmaları ortadan kaldırmanın yolu zihinlerimizi sterilize ederek, korkulardan, ön yargılardan, stereotiplerden kurtulmaktan geçer.

Efesli felsefeci Heraklitüs’ün “Karşıtlar yararlıdır, en iyi uyum farklılıklardan çıkar.” sözünü hatırlatmak istiyorum.

Çin'in Liderlerinden Mao’nun, “yüz çiçek açsın, bin fikir yarışsın” sözlerini, yaşadığımız topluma uyarlamaktan başka çaremiz gözükmüyor. İnsanlık tarihi boyunca farklı olmaya çalıştık ve bizi biz yapan da tarihsellikten gelen bu farklılaşmamızdır. Ancak; farklılıklarımıza saygı göstermezsek, çatışmalarımızla barışamazsak eğer; Batılı toplumların birçoğu gibi barış, özgürlük içerisinde, mutlu ve refah yaşamak yerine, bölgemizdeki toplumlar gibi birbirimizi yemeye, boğazlamaya devam edeceğimizi söylemek kehanet değildir.

Ünlü Alman felsefeci Hegel’in diyalektik çelişkilerle ortaya çıkarmaya çalıştığı; “Zıtlar birbirinden doğar ve üstün bir birlik içinde birleşirler.” formülünü farklılıklarımıza uyarlarsak eğer farklılığımız tez olsa, karşıtlığımız ise anti tez, sentezimiz ise barış içerisinde yaşamak olmalıdır.

Nizamettin Biber