- Kategori
- Tarih
Fatih Sultan Mehmet, Annesi, Kadınları ve Kızı
Sitti Hatun'un düğün resmi Rum bir ressam tarafından yapılmıştır.
Fatih Sultan Mehmet ile ilgili yazımın devamı niteliğinde bir yazı yazmak istedim. Hayatındaki kadınların kimliği ile ilgili yaptığım araştırmayı sizler ile paylaşacağım.
Fatih Sultan Mehmed’in Annesi Hüma Hatun:
2.Murad’ın karısı ve Fatih Sultan Mehmed’in annesi olarak bilinir. Babinger, Fatih’in annesinin adının hiçbir yerde ve kitabede geçmediğini bildirir. Hüma, Stella, Esther gibi isimler anne adı olarak sayılmıştır.
Çağdaş Osmanlı kaynakları anne konusunda hiçbir detay yazmazlar. 16.yüzyıl kaynakları Fatih’in annesinin bir Fransız prenses olduğu üzerine gitmekle birlikte aynı masal 2. Beyazid içinde söylenmiştir.
Asrımızın tarihçileri Fatih’in annesinin İsfendiyaroğlu İbrahim Bey’in kızı Hatice Halime Hatun (2. Murad’ın ilk karısı) olduğu üzerinde ısrarla durmaktadırlar. ( İ. Hami Danişment-Osmanlı Tarihi Kronolojisi/ 1., 202, Ali Himmet Bekri- Büyük Türk Hükümdarı İstanbul Fatihi Sultan Mehmed Han ve adaleti / 1953, 13-15, Ali Rıza Sağman/ Fatih’in anası, resimli Tarih Mecmuası 4.,2312-1953)
Fatih’in annesinin yabancı olduğunu çağdaş Bizans kaynakları yazmaktadır ( Dukas/ çev.6.Mırmıroğlu-1956-140). Bu görüşü Topkapı Sarayı Vakfiyesi de doğrulamaktadır. Topkapı Sarayında bulunan vakfiye tarihsizdir ayrıca isim de yazılmamıştır. Vakfiyenin başında Fatih’in tuğrası , sağ alt köşede kazasker Ali Bin Yusuf el-Fenari’nin sol alt köşede Anadolu kazaskeri Ali Bin Şeyh Ahmet bin şeyh Mehmed’in imzaları bulunmaktadır.
Vakfiyede anne tanımında “ Bint-i Abdullah” kaydı vardır ki bu da kadının devşirme olduğunun ispatıdır. Peçevi de bunu kabul eder. Peçevi, Fatih’in annesinin korsanlar tarafından kaçırıldığını, 2. Murad’ın haremine alındığını, önce Müslümanlığı kabul etmediğini, hamile kalınca da Müslüman olduğunu yazmaktadır. ( Ahmet Refik/ Kadınlar Saltanatı-1., 26)
Fatih Sultan Mehmet’in annesi 1449 yılında Bursa’da hayatını kaybetti. 2. Murad’ın türbesinden 100 metre kadar öteye bir bahçe içine gömüldü. Fatih daha sonra üzerine türbe yaptırmıştır. Türbe kitabesinde Fatih Sultan Mehmed tarafından yaptırıldığı ve Fatih’in annesi olduğu yazı ile tespit edilmiştir. Türbenin kitabesi ve vakfiyede adı yazılmamıştır.
Hatuniye Türbesi diye adlandırılan bu türbenin bulunduğu mahalle “Hüma Hatun” mahallesi diye bilinmektedir. Türbede yatan kadının isminin de “Hüma” olduğu halk arasında yayılmıştır. 15.yüzyılda Hüma Hatun adında bir başka kadın bulunmamaktadır. Bursa Sicilleri bu ismi doğrulamaktadır.
Fatih Sultan Mehmed’in kadınları
Gülbahar Hatun
Bazı tarihçiler güzel, bazı tarihçiler ise akıllı kadın diye söz ederler. Gülbahar Hatun’un Arnavut olduğunu Babinger yazar ve sonraları Türklerin iki efsane uydurarak soyunu Fransız Hanedanlığına dayandırdıklarını ekler. 1468 yılında “Gülbahar Hatun bint-i Abdullah” olarak adı geçmektedir. Bint-i Abdullah onun devşirme olduğunun nişanıdır. Fatih’in haremine 1446 yılında girmiş, 2 sene sonra da oğlu Bayezid’i doğurmuştur. Hem Hanım Sultan hem de Valide Sultan olmuştur. Oğlu 9 yaşındayken Amasya’ya Sancakbeyi olarak atanınca onunla beraber Amasya’ya gitmiştir. Bunu bir sürgün olarak almayalım bu bir gelenekti ve anneler çocukları ile sancaklarına giderlerdi. Hürrem Sultan hariç… Gevher Sultan’ın da Gülbahar Hatundan olduğu yazılmıştır. Oğlu tahta geçince onun ile birlikte İstanbul’a gelmiştir. Gülbahar Hatun, 1492 de İstanbul’da ölmüştür. Fatih Cami’nin avlusuna gömülmüştür. Yanında 2 saraylı kadın ile Gevher Han Sultan yatmaktadır. Oğlu 2. Bayezid’e yazdığı kayıt altında 2 tane mektubu bulunmaktadır. Türbesine, Tokat ve Bozöyük’te bazı yerler vakfedilmiştir.
Gülşah Hatun
Fatih, Manisa’da sancakbeyi iken 1449 yılında haremine aldığı söylenmektedir. Bu evlilikten bir sene sonra Şehzade Mustafa doğmuştur. Sağlığında Bursa’daki türbesini yaptırmıştır. Dimetoka’nın Sığırcalu Köyünü türbenin hafız ve cüzhanlarına vakfetmiştir. Tapu ve diğer kayıtları ise “Gülşah Hatun Mader-i Sultan Mustafa” diye geçmektedir. 1487 yılında ölmüştür. Türbesine gömülmüştür.
Sitti Hatun
Fatih’in 2.hanımıdır. 2. Murad, 2. Kosova zaferi’ni kazandıktan sonra Karamanoğullarının yapabileceği bir ihaneti önlemek için Dulkadiroğlu Süleyman Bey ile akrabalık kurmak için bu kararı vermiştir. Bu düşüncesini Vezir-i Azam Halil Paşa da onaylamıştır. Bu karar sonrası Amasya Bey’i Hızır Ağa’nın eşi Elbistan’a görücü olarak gitti. Görücü kadın, Süleyman Bey’in 3 kızından en büuüğü olan Sitti Mükerreme Hatun’u beğendi. 2. Murad da Sitti Hatun’u Mehmed’e almaya karar verdi. Hızır Ağa’nın hanımı ve bir kadın heyeti ile beraber Saruca Paşa eşliğinde kızı almaya gittiler. Elbistan’dan mükemmel bir çeyizle çıkan gelin Beyliğin ileri gelenlerinin eşliğinde Bursa’ya kadar geldi. Bursa’da Osmanlı Beyleri, kadılar, alimler, fakıhlar, şeyhler gelin karşılaması yaptılar. Gelin oradan Edirne’ye uğurlandı. 2. Murad düğünün göşterişli ve albenili olması emrini verdi. Anadolu Beylerini ve komşuları düğüne davet ettiler. Mehmet ve Sitti Hatun tam 3 ay süren bir düğün ile evlendiler ve daha sonrasında Manisa’ya gittiler (1449)
2. Mehmed padişah olunca da Sitti Hatun da Edirne’ye gitti ve ölene dek Edirne’de yaşadı. Kocasının izniyle burada büyük bir saray yaptıran ve inzivaya çekilen Sitti Hatun, eşinin ölümü ile 2. Beyazid’in iznini ve yardımını alarak Edirne’deki camiyi yaptırdı. Caminin apımından 2 sene sonra da burada vefat etti. Camisinin mihrabı önüne gömüldü. Sitti Hatun inzivaya çekildiğine göre Fatih onu pek de mutlu etmemiş. Sitti Hatun’un biri tahtırevan diğeri de erkek kardeşlerinden biri ile yapılmış 2 resmi bulunmaktadır. Çocuğu olmadığı sanılıyor.
Çiçek Hatun
Çiçek Hatun’un devşirme olduğu rivayet edilir. Sırp, Venedik, Fransız veya Rum olduğu söylenir. Ali adında bir de erkek kardeşi vardır. Fatih’in haremine 1457 veya 1458 yıllarında dahil olmuş 1459 da Cem’i doğurmuştur. Fatih Sultan Mehmed’in öldüğü sırada oğlu Cem’in yanında bulunuyordu. Cem, ağabeyi 2. Beyazid’e yenilince annesi, karısı ve çocuklarını alıp Kahire’ye yerleşti. (1481) cem’in esirliği boyunca Kahire’de yaşayan Çiçek Hatun’un yaşamı da pek çileliydi. 1498 yılında orada öldü.
Helene
Moro Despotu Demetrus’un kızıdır. 1442 yılında doğduğu söylenmektedir. Fatih, moro seferinden dönerken güzelliği ile ünlü Helene’yi de haremine gönderdi. Fakat Fatih, Helene’nin kendini zehirlemesinden korktuğu için evlenmedi. Bunu Miller, Yunan kaynaklarına göre yorumlamıştır.
Fatih Sultan Mehmet’in Kızı
Gevherhan Sultan
Fatih ve Gülbahar Hatun’un kızıdır. Uzun Hasan’ın oğlu Uğurlu Mahmed Bey ile evlenmiştir. Fatih, damadını Sivas Beylerbeyi tayin etmiştir. Kocası ile yaşamak için Gevherhan Sultan Sivas’a gitti. Kocası İran’a çağrılıp, öldürülünce İstanbul’a döndü. Daha sonra ki hayatını hayır işlerine adadı. Bu evlilikten Göde Ahmet doğdu. İstanbul’da öldü ve annesi Gülbahar Hatun’un türbesine gömüldü. Göde Ahmet daha sonra 2. Bayezid’in kızı Aynışah Sultan ile evlendi ve Akkoyunlu hükümdarı oldu.
http://blog.milliyet.com.tr/eceer
https://facebook.com/pages/Ece-Er