Felsefe yapma

Felsefe nedir sorusunun yanıtının aranması bile felsefedir. Her şey insanoğlunun kendine “niçin” sorusunu sormasıyla başlıyor. Hasan Ali Yücel, niçin sorusunu soran ve sorunun yanıtını bulmazsa da bunu zihninde arayan kişinin ilk filozof olduğunu söylüyor. Yeryüzündeki ilk filozofun ise kim olduğu bilinmiyor. Kim bilir, ateşi ya da tekerleği bulan ilk filozoftu…

Öykü olması ile gerçek olması arasında olası bir anekdotu paylaşmak istiyorum. Profesör, bir yıllık zorlu eğitimin sonunda büyük sınavda öğrencilerine tek bir soru sormuş: neden?

Öğrenciler, bu soruya sayfalar dolusu yanıt vermelerine rağmen 100 üzerinden 100 puan alan tek öğrenci olmuş.

Tam puan alan öğrencinin yanıtı: çünkü imiş.

İnsanlık tarihinin ilk filozofu kesin olarak bilinmiyor ama bilinen o ki Anadolu topraklarında bugünkü Milet’te yaşayan Thales, ilk filozof olarak kabul ediliyor. Thales, “dünya neden yaratılmıştır.” sorusuna yanıt aramıştır. İnsanlar, o dönemde Thalesin niçin yıldızlara baktığını pek anlayamazlardı ama bir keresinde dalgınlıkla kuyuya düştüğünde Trakyalı köle bir kadının kendisine; “sen göktekileri bilmek isterken, ayaklarının altındakileri görmüyorsun.” diyerek çıkıştığını gülerek anlatılır. Mevsim kış olmasına rağmen Thales, Astronomi’deki yeteneklerini kullanarak, o yılın zeytin hasatının çok olacağını öngörmüş, Milet ve Kinos’da zeytin ezicilerini çok uzuca kiralamış. Hasat mevsimi geldiğinde birçok zeytin üreticisinin bu ezicilere ihtiyacı doğduğundan Thales, daha yüksek bir fiyata bunları geri kiralamış ve hatırı sayılır miktarda para kazanmış. Bu durum karşısında halk, felsefecilerin eğer isterlerse çok kolay zengin olabileceklerine inanmış.

Mitler, efsaneler, masallar ve hikayeleri bir yana bırakırsak, dünyanın cevherinde ne olduğunu düşünmeye başlayıp, olayları ve doğayı irdeleyince doğal olarak ortaya çeşitli, türlü türlü görüşler çıkıyor. O zaman ise ortaya, gündeme yeni bir soru çıkıyor “nereden biliyorsun” işte zurnanın zırt dediği yer tam burası, pirincin taşının da burada ayıklanması gerekiyor.

İşte, insanoğlu böylece düşünmeye, düşüncesini geliştirmeye; bulmaya, keşfetmeye, icat etmeye başlıyor.

İnsanoğlunun felsefe yapmaya başlamasından bugüne kadar 2.500 yıl geçmiş. Düşünmeyenler üretmemeye de başlıyor. “Neden Silikon vadimiz yok? Bizim de olsun!”, “Neden teknolojiyi üretemiyoruz?”, “Niye bizim ünlü bilim adamlarımız yok?”, “Bizim neyimiz eksik arkadaş?” gibi deli sorular insanın aklına geliyor.

Sahi; insanlık tarihinde  kaç Türk felsefeci ismi söyleyebiliriz?, Felsefesiz bir eğitimin bireylerde düşünme üretmesi ve gelişmesini bekleyebilir miyiz?

Yoksa siz bana içinizden çaktırmadan felsefe yapma mı diyorsunuz!

Nizamettin Biber