Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

26 Haziran '12

 
Kategori
Tarih
 

Fergani

Fergani
 

Ebu el-Abbas Ahmed bin Muhammed bin Kesir el-Fergani
Dokuzuncu yüzyılda yetişmiş ekliptik meyli ilk defa tespit eden büyük Müslüman astronomi ve matematik âlimi.
Fergani, Güneş’in de kendine göre hareketli olduğunu, ilim tarihinde ilk defa keşfeden âlimdir.
Batı'da Alfraganus olarak da bilinen İranlı Müslüman astronom ve 9.yüzyılda yetişmiş en ünlü astronomlardan biridir.
Fergana'da bulunan ünlü bir Türk ailesine mensuptur.
Ay'daki Alfraganus kraterinin ismi O'na ithafen verilmiştir.
Fergani, halife el-Memun'dan başlayarak, el-Mütevekkil zamanına kadar El Cezire(Mezopotamya)'de yaptığı araştırmalar, yazdığı eserler ve bulduğu ölçüm aletleriyle zamanın önde gelen âlimleri arasında yer aldı.
Dante'nin ünlü eseri İlahi Komedya'daki evren görüşü Fergani'den alınmadır.
Bizlere çok güzel şeyler sunulmuştur. O kadar güzeldirler ve o kadar alıştıklarımızdırlar ki bizim deriz, böyle deriz. Orada işte deriz!
İnceler miyiz, sorgular mıyız? Hayır. Biz kabul etmişizdir. Neden işimize öyle geldiğinden!
Dünya nedir, ay, güneş, astronomi, ilim, bilim v.s bize ikram edilmiştir.
Bizlerde bir şeyler yaparız! Ne mi yaparız? Ahkâm keseriz, beğenmeyiz, burun bükeriz!
İyide be vicdansız o nasıl olmuştur, siz bu bilgilere nasıl ulaştınız. Güneş orada seni ısıtırken, dünyayı aydınlatırken, canlıların yaşamısına sağlarken neler yapıyor biliyor muyuz?
Yok bilmiyoruz!
Peki, ay’dan mah cemal bilgimiz haricinde bilgimiz varmı? Yok!
Ne yaparız biz?
Ohooo.
Güzel yaz gecelerinde gökyüzünü izleriz. Yıldızların göz kırpışlarına bakarız. Denize vuran aksından oluşan yakamozları izler bazen şiirler bile yazarız. Bazen gitarın tellerini coşturan biri ile şarkılar söyleriz.
Öylemi ne güzel...
Tabiki bu da olmalı. Olmalı da!
Sizlere bir soru. Üstelik bu zamanda bir soru.
Sizce güneş hareketlimidir?
Haydi, birlikte düşünelim.
Gördüğümüz yıldızlar hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz, mesela gezegenlerin hacim ve büyüklükleri birbirlerine uzaklıkları ne kadardır?
Bir nehir ne hızla akıyordur?
Güneş yarı çapı ne kadardır?
Ve – Ve – ve…
Daha saymakla bitmeyecek bilinmeyenler!
Ben bunları niye sıraladım? Ben biliyormuyum, bilmiyordum öğrendim.
Sizlerde öğrenmek isterseniz!
Bazen hazırlanmış bir yemeğin tadına bile bakmadan tabağı ileri iteleriz ya. Eşimiz, anamız, kızımız, bacımız yapmıştır. Ah – Ah ne çok yorulmuştur. En kıymetlisini vermiştir, zamanını ve emeğini. Bir tek isteği sizin onu beğenmeniz ya da afiyetle yemeniz. Burun bükmeniz ise hiç değil.
Belki tuhaf bir benzetme oldu ama benim içimden öyle geldi.
Bilim adamları ömürlerini adamışlar, uğraşmışlar didinmişler. Bizlere kalan okumak… Onların yaptıkları zaten yazılı tek yapacağımız onları okumak, okumak ve bilgilenmek isteyenlere de aktarmak. Bunun için illa gök bilimci ya da astronomi uzmanı olmak gerekmiyor. Bilginin her türüne açığız ve açız…
İran’da yaşayan bir Türk ailesine mensup olan batıda Algraganus olarak bilinen Fergani’yi okuyun. Neler öğreneceksiniz neler?
Fergani’nin 9.yüzyıl başlarında dünyaya geldiği, 861 yılında hayatta olduğu ve bundan kısa bir süre sora vefat ettiği kabul edilmektedir.
İlim tahsilini zamanın kültür merkezi olan Fergana'da yaptı. Sonra, Bağdat'a gitti. Kısa sürede kendisini tanıtan Fergani,cinselik ve matematik alanında kendisini kabul ettirdi.
Abbasi halifeleri Memun,Mutasım,el-Vasık ve el-Mütevekkil devirlerinde önemli ilmi araştırmalar yaptı ve birçok eser yazdı.
Halife Mütevekkil, konusunda söz sahibi olan Fergani'yi 861 yılında Nil kıyısındaki ölçümleri yapabilmek için, Ravda adasında bulunan nilometrenin inşasını yönetmesi ve yapılan ölçüm işlerine nezaret etmesi için Mısır'a gönderdi.
Fergani, Kur-an'ın ve aklın prensiplerine uygun olmayan astronomiyi ilk defa tenkid edenler arasında yer aldı.
Gök cisimlerinin,Batlamyus ve izindekilerinin iddia ettiği gibi bazı akıl dışı ruhi cisimler olduğunu kabul etmedi.
Onların, akli, kati,homosentrik ve eksantrik daireler şeklinde hareketlere sahip olduklarını ispatladı.
Kâinatın ve gezegenlerin hacim ve büyüklükleri ile birbirine uzaklıklarını inceledi.
Yaptığı hesaplamalar,Kopernik'e kadar Batı astronomisinde değişmez ölçüler olarak kabul edilerek asırlarca kullanıldı.
Fergani, Güneş’in yarıçapının uzunluğunun 3250 Arap mili olduğunu söyledi.
Bu da 6.410.000 metre ve 3990 İngiliz miline eşittir.
Fergani, Güneş’in de kendine göre hareketli olduğunu, ilim tarihinde ilk defa keşfeden âlimdir.
Kendi devrine kadar gök cisimlerinin hareketi biliniyordu.
Ancak, Güneş’in de bir yörügesinin bulunduğunu kendi etrafında batıdan doğuya doğru döndüğünü ilk defa keşfeden âlim Fergani’dir.
Ayrıca 41 yıl devam eden astronomi incelemelerinde enlem(paralel)ler arasındaki mesafeyi hesapladı.
Fergani, Güneş tutulmasını önceden tespit eden bir usul de buldu.
Bu usulle, 842 yılında bir Güneş tutulması olacağını önceden tespit etti ve o gün bu konuda rasatlarda bulunup incelemeler yaptı.
Dünya'nın yuvarlak olduğu konusunda yeni deliller gösterdi.
Fergani, 856 yılında Kahire'ye gitmiş ve Usturlab Yapımı Üzerine adlı bir eser yayınlamıştır.
Astronominin Unsurları(Elements of Astronomy)
Astronominin Unsurları(Elements of Astronomy),
Fergani'nin astronomi üzerine yazdığı en önemli eserlerinden biridir.
Bu eser, astronomi alanında 13.yüzyıl bilim adamı Sacrobosco'nun kaleme aldığı Yer Küresi adlı astronomi kitabına kadar bir el kitabı olarak kullanılmıştır.
Sacrobosco, kendi kitabını yazarken bu eserden faydalanmıştır.
Fergani, fizik ve mekanik alanlarında da çalışmalarda bulunmuştur. Çizimini kendi hazırladığı ve yapımına nezaret ettiği Nil nehri sularının hızını ve seviyesini ölçen Mikyas ül-Cedid adında bir alet yapmıştır.
Fergani, astronomi ve mekanikten başka matematik ve matematiki coğrafya alanlarında çalışmalar yapmıştır.
O'nun astronomi, matematik, coğrafya ve mekanik sahasındaki çalışmaları bu ilim dallarının gelişmesine önemli ölçüde yardımcı oldu.
Onların temellerini güçlendirdi ve yeni gelişmelere yol açtı.
Daha sonraki devirlerde aynı konularla ilgilenen âlimler, Fergani’nin eserlerinden istifade ettiler.
Fergani’nin tesirleri o devirdeki bütün Türkistanlı âlimlerin üzerinde görülmektedir.
Fergani’nin tesiri, Avrupalı bilginler üzerinde de görülmektedir.
Latince'ye tercüme edilen eserleri, asırlarca Avrupa üniversitelerinde okutuldu.
Hazırladığı zicler,Fransız matematikçisi D.Alembert ve Laplance’nin en çok faydalandığı eserler arasında yer aldı.
Fergani´nin astronomi ile ilgile eserlerinden altısı günümüze kadar ulaşabilmiştir.
Bu eserlerin en önemlisi Cevamiu İlm-in Nücum vel-Hareket-is-Semaviyye’dir.
Gök cisimlerinin hareketiyle ilgili bir astronomi kitabı olan bu eserin yazma nüshası Oxfort, Paris, Kahire ve Amerika´da Pirinceton Üniversitesi Kütüphanesinde bulunmaktadır.

Nazan Şara Şatana

Ebu el-Abbas Ahmed bin Muhammed bin Kesir el-Fergani

Dokuzuncu yüzyılda yetişmiş ekliptik meyli ilk defa tespit eden büyük Müslüman astronomi ve matematik âlimi.

Fergani, Güneş’in de kendine göre hareketli olduğunu, ilim tarihinde ilk defa keşfeden âlimdir.

Batı'da Alfraganus olarak da bilinen İranlıMüslüman astronomve 9.yüzyılda yetişmiş en ünlü astronomlardan biridir.

Fergana'da bulunan ünlü bir Türk ailesine mensuptur.

Ay'daki Alfraganus kraterinin ismi O'na ithafen verilmiştir.

Fergani, halife el-Memun'dan başlayarak, el-Mütevekkil zamanına kadar El Cezire(Mezopotamya)'de yaptığı araştırmalar, yazdığı eserler ve bulduğu ölçüm aletleriyle zamanın önde gelen âlimleri arasında yer aldı.

Dante'nin ünlü eseri İlahi Komedya'daki evren görüşü Fergani'den alınmadır.

Bizlere çok güzel şeyler sunulmuştur. O kadar güzeldirler ve o kadar alıştıklarımızdırlar ki bizim deriz, böyle deriz. Orada işte deriz!

İnceler miyiz, sorgular mıyız? Hayır. Biz kabul etmişizdir. Neden işimize öyle geldiğinden!

Dünya nedir, ay, güneş, astronomi, ilim, bilim v.s bize ikram edilmiştir.

Bizlerde bir şeyler yaparız! Ne mi yaparız? Ahkâm keseriz, beğenmeyiz, burun bükeriz!

İyide be vicdansız o nasıl olmuştur, siz bu bilgilere nasıl ulaştınız. Güneş orada seni ısıtırken, dünyayı aydınlatırken, canlıların yaşamısına sağlarken neler yapıyor biliyor muyuz?

Yok bilmiyoruz!

Peki, ay’dan mah cemal bilgimiz haricinde bilgimiz varmı? Yok!

Ne yaparız biz?

Ohooo.

Güzel yaz gecelerinde gökyüzünü izleriz. Yıldızların göz kırpışlarına bakarız. Denize vuran aksından oluşan yakamozları izler bazen şiirler bile yazarız. Bazen gitarın tellerini coşturan biri ile şarkılar söyleriz.

Öylemi ne güzel...

Tabiki bu da olmalı. Olmalı da!

Sizlere bir soru. Üstelik bu zamanda bir soru.

Sizce güneş hareketlimidir?

Haydi, birlikte düşünelim.

Gördüğümüz yıldızlar hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz, mesela gezegenlerin hacim ve büyüklükleri birbirlerine uzaklıkları ne kadardır?

Bir nehir ne hızla akıyordur?

Güneş yarı çapı ne kadardır?

Ve – Ve – ve…

Daha saymakla bitmeyecek bilinmeyenler!

Ben bunları niye sıraladım? Ben biliyormuyum, bilmiyordum öğrendim.

Sizlerde öğrenmek isterseniz!

Bazen hazırlanmış bir yemeğin tadına bile bakmadan tabağı ileri iteleriz ya. Eşimiz, anamız, kızımız, bacımız yapmıştır. Ah – Ah ne çok yorulmuştur. En kıymetlisini vermiştir, zamanını ve emeğini. Bir tek isteği sizin onu beğenmeniz ya da afiyetle yemeniz. Burun bükmeniz ise hiç değil.

Belki tuhaf bir benzetme oldu ama benim içimden öyle geldi.

Bilim adamları ömürlerini adamışlar, uğraşmışlar didinmişler. Bizlere kalan okumak… Onların yaptıkları zaten yazılı tek yapacağımız onları okumak, okumak ve bilgilenmek isteyenlere de aktarmak. Bunun için illa gök bilimci ya da astronomi uzmanı olmak gerekmiyor. Bilginin her türüne açığız ve açız…

İran’da yaşayan bir Türk ailesine mensup olan batıda Algraganus olarak bilinen Fergani’yi okuyun. Neler öğreneceksiniz neler?

Fergani’nin 9.yüzyıl başlarında dünyaya geldiği, 861yılında hayatta olduğu ve bundan kısa bir süre sora vefat ettiği kabul edilmektedir.

İlim tahsilini zamanın kültür merkezi olan Fergana'da yaptı. Sonra, Bağdat'a gitti. Kısa sürede kendisini tanıtan Fergani,cinselikve matematikalanında kendisini kabul ettirdi.

AbbasihalifeleriMemun,Mutasım,el-Vasıkve el-Mütevekkildevirlerinde önemli ilmi araştırmalar yaptı ve birçok eser yazdı.

Halife Mütevekkil, konusunda söz sahibi olan Fergani'yi 861 yılında Nilkıyısındaki ölçümleri yapabilmek için, Ravda adasında bulunan nilometrenininşasını yönetmesi ve yapılan ölçüm işlerine nezaret etmesi için Mısır'a gönderdi.

Fergani, Kur-an'ın ve aklın prensiplerine uygun olmayan astronomiyi ilk defa tenkid edenler arasında yer aldı.

Gök cisimlerinin,Batlamyusve izindekilerinin iddia ettiği gibi bazı akıl dışı ruhi cisimler olduğunu kabul etmedi.

Onların, akli, kati,homosentrikve eksantrikdaireler şeklinde hareketlere sahip olduklarını ispatladı.

Kâinatın ve gezegenlerin hacim ve büyüklükleri ile birbirine uzaklıklarını inceledi.

Yaptığı hesaplamalar,Kopernik'e kadar Batı astronomisinde değişmez ölçüler olarak kabul edilerek asırlarca kullanıldı.

Fergani, Güneş’in yarıçapının uzunluğunun 3250 Arap miliolduğunu söyledi.

Bu da 6.410.000 metre ve 3990 İngiliz milineeşittir.

Fergani, Güneş’in de kendine göre hareketli olduğunu, ilim tarihinde ilk defa keşfeden âlimdir.

Kendi devrine kadar gök cisimlerinin hareketi biliniyordu.

Ancak, Güneş’in de bir yörügesinin bulunduğunu kendi etrafında batıdan doğuya doğru döndüğünü ilk defa keşfeden âlim Fergani’dir.

Ayrıca 41 yıl devam eden astronomi incelemelerinde enlem(paralel)ler arasındaki mesafeyi hesapladı.

Fergani, Güneş tutulmasını önceden tespit eden bir usul de buldu.

Bu usulle, 842yılında bir Güneş tutulması olacağını önceden tespit etti ve o gün bu konuda rasatlarda bulunup incelemeler yaptı.

Dünya'nın yuvarlak olduğu konusunda yeni deliller gösterdi.

Fergani, 856yılında Kahire'ye gitmiş ve UsturlabYapımı Üzerineadlı bir eser yayınlamıştır.

Astronominin Unsurları(Elements of Astronomy)

Astronominin Unsurları(Elements of Astronomy),

Fergani'nin astronomi üzerine yazdığı en önemli eserlerinden biridir.

Bu eser, astronomi alanında 13.yüzyıl bilim adamı Sacrobosco'nun kaleme aldığı Yer Küresi adlı astronomi kitabına kadar bir el kitabı olarak kullanılmıştır.

Sacrobosco, kendi kitabını yazarken bu eserden faydalanmıştır.

Fergani, fizikve mekanikalanlarında da çalışmalarda bulunmuştur. Çizimini kendi hazırladığı ve yapımına nezaret ettiği Nil nehri sularının hızını ve seviyesini ölçen Mikyas ül-Cedid adında bir alet yapmıştır.

Fergani, astronomi ve mekanikten başka matematik ve matematiki coğrafyaalanlarında çalışmalar yapmıştır.

O'nun astronomi, matematik, coğrafya ve mekanik sahasındaki çalışmaları bu ilim dallarının gelişmesine önemli ölçüde yardımcı oldu.

Onların temellerini güçlendirdi ve yeni gelişmelere yol açtı.

Daha sonraki devirlerde aynı konularla ilgilenen âlimler, Fergani’nin eserlerinden istifade ettiler.

Fergani’nin tesirleri o devirdeki bütün Türkistanlıâlimlerin üzerinde görülmektedir.

Fergani’nin tesiri, Avrupalı bilginler üzerinde de görülmektedir.

Latince'ye tercüme edilen eserleri, asırlarca Avrupa üniversitelerinde okutuldu.

Hazırladığı zicler,Fransızmatematikçisi D.Alembertve Laplance’nin en çok faydalandığı eserler arasında yer aldı.

Fergani´nin astronomi ile ilgile eserlerinden altısı günümüze kadar ulaşabilmiştir.

Bu eserlerin en önemlisi Cevamiu İlm-in Nücum vel-Hareket-is-Semaviyye’dir.

Gök cisimlerinin hareketiyle ilgili bir astronomi kitabı olan bu eserin yazma nüshası Oxfort, Paris, Kahire ve Amerika´da Pirinceton Üniversitesi Kütüphanesinde bulunmaktadır. http://www.elektromania.net/images/spacer.gif


http://www.elektromania.net/images/spacer.gif

Nazan Şara Şatana

http://www.facebook.com/#!/profile.php?id=100002892442552
https://twitter.com/#!/nazansarasatana
 

 
Toplam blog
: 1731
: 4678
Kayıt tarihi
: 09.12.10
 
 

Turizmci; Genel müdür Yazar ; Romanlar, senaryolar müzikkaller... Sinema filmleri, TV filmleri.....