- Kategori
- Genel Sağlık
Fıtık Nedir?
Fıtık, bir organ veya organ bölümünün içinde bulunduğu boşluk duvarının zayıflama gösteren kısmından dışarıya doğru çıkıntı oluşturması veya duvarı yırtarak dışarıya çıkmasıdır.
Latince ve İngilizce ‘hernia’ denir. Değişik fıtık çeşitleri vardır. Mesela karın duvarından gelişen fıtıklara abdominal fıtık (abdominal hernia) denirken; diyafragmadaki zayıf kısımdan mide, safra kesesi gibi karın organlarının bir bölümünün göğüs boşluğuna doğru fıtık şeklinde kabartı oluşturmasına diyafragma fıtığı (diaphragmatic hernia) adı verilir.
Beldeki omur kemikleri arasında bulunan ve disk adı verilen özel yapıların iç kısmındaki ‘nükleus pulpozus’ denen yumuşak bölümün dışarıda bulunan daha sert yapıdaki -analus fibrozus- kısmından dışarıya doğru taşmasına bel fıtığı (discal hernia, herniated disc, lumbar disc herniation) adı verilir.
Bel Fıtığı Hastalığı
Bel fıtığı önemli bir hastalıktır. Belimizde 5 adet omur kemiği vardır. Bu kemikler arasında da disk adı verilen kıkırdaklar bulunur.
Disk, özel bir bağ dokusu organıdır ve omurganın dayanıklılığına, hareketliliğine ve zorlamalara karşı dirençli olmasına, omurgaya uygulanan şok şeklindeki darbelerin emilmesine ve kuvvetin çevre dokulara dengeli bir şekilde dağılmasına hizmet eder.
Bel fıtığı, beldeki omur kemikleri arasında bulunan ve adeta bir amortisör gibi görev yapan bu disklerin fıtıklaşması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Disklerin iç kısmında ‘nükleus pulpozus’ denen jöle kıvamında yumuşak bir bölüm, bunun dışında ‘anulus fibrozus’ ismi verilen daha sert bir fibröz tabaka, omur kemiklerine bakan yüzlerde ise her iki tarafta son-plak olarak adlandırılan kıkırdak yapılar vardır.
Dıştaki tabakanın anatomik bütünlüğünün bozularak içerideki yumuşak kısmın dışarıya doğru taşmasına fıtıklaşma denir. Fıtıklaşan yani dışarıya doğru taşan disk, omurilik kanalı (spinal kanal) içinden veya kendisinin arka-yan tarafından geçmekte olan sinirleri sıkıştırır ve hastalık böylelikle kendisini belli eder.
Ayrıca fıtıklaşmış diskten ortama salınan bazı kimyasal maddeler de sinir köklerini etkileyerek ağrıya neden olurlar.
Boyun Fıtığı Hastalığı
Omurgamızın boyun kısmı 7 adet omur kemiğinden oluşur. Bunlardan birinci ve ikinci omur kemikleri arası hariç diğer omur kemikleri arasında disk adını verdiğimiz çok özel anatomik yapılar bulunur.
Boyun fıtığı, boynumuzdaki omur kemikleri arasında yer alan bu kıkırdak yapıların omurilik kanalına doğru taşması, fıtıklaşması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Boyun fıtığı teşekkül ettikten sonra omurilik kanalının içinden geçen omuriliğe ve/veya omurilikten çıkan sinirlere bası yaparak kendini belli eder.
Doç. Dr. Ahmet Yıldızhan
Nöroşirürji Uzmanı