FUTBOL ve YORUM

TÜRK FUTBOLUNUN AKSİYOMLARI

(MASKELİ BALO)

 

KURAMSAL ÇERÇEVE

 

Bu düşünürler, bilimsel etkinlik kuramsal bir etkinliktir; kuramsal etkinlik olguları belirler savlarıyla, kuram yüklü gözlem ve deneyi savunurlar ve kuramlara bir sözlük işlevi yüklerler. Hatta kuram sadece önce gelmekle kalmaz, gözlem ve deneyin yapısını da belirler.

 

Aslına bakılırsa, bir araştırmacı ya da bilim adamının araştırmasını yaparken veya soruşturmasını yürütürken her zaman peşin hüküm, kavram ve varsayımlarla yüklü olduğunu hiç aklından çıkarmaması gerekir, çünkü bunlar bilimde kaçınılmaz olarak kılavuzluklarına muhtaç olduğumuz şeylerdir.

 

Bilimsel kuramlar dünyaya bakmanın yollarıdır ve kabul görmüş kuramlar kanı ve beklentilerimizi etkiler; dolayısıyla deneyimlerimiz de bundan etkilenir. Bilimsel çalışma için araştırmacıya, hangi verileri toplayacağını ve bunları nasıl yorumlayacağını gösteren kabul edilmiş kuramlar öbeğine ihtiyaç vardır.

 

Olağan bilim uygulamasında bilim adamı bir tür temizlik işi yapar; zaten olağan bilimi de bu işlemler oluşturur. İster tarihsel açıdan ister çağdaş laboratuarda olsun yakından incelendiğinde bu çaba, doğayı paradigmanın sağladığı önceden hazırlanmış ve hiç de esnek olmayan bir kutunun içine zorla yerleştirmeye benzer.

 

KAVRAMSIZ ALGILAR KÖRDÜR, ALGISIZ KAVRAMLAR BOŞTUR.

İMMANUEL KANT

 

A) ERMAN TOROĞLU GİBİ NİSPETEN OBJEKTİF YAZARLARIN YORUMLARINI YÖNLENDİREN AKSİYOMLAR.

1. En çok para kazandıran üç takım (FB, GS, BJK) ligin sonuna kadar potada kalacak şekilde hakemler, VAR, vs aracılığıyla ayarlamalar yapılıyor. (Katılıyorum)

2. Bu takımlar lehine, diğer takımlar aleyhine yapılan hatalar hasıraltı ediliyor. (Katılıyorum ama eksik).

3. İyi oynayan takımın lehine yapılan hatalar önemsizdir. (Katılmıyorum)

4. Kötü oynayan takımın lehine yapılan hatalar skandaldır. (Yorum yok)

5. Futbolda iyi oynayan (haklı olarak) kazanır, kötü oynayan (haklı olarak) kaybeder. (Katılmıyorum)

6. Fatih Terim, Ali Koç gibi isimlere yönelik alerji; kıskançlık, çekememezlik, vs.

 

B) TÜRK YORUMCULARININ AKSİYOMLARI

1. Skor her şeyden önemlidir.

1.1 Kazanan haklıdır, kazanmayı hak etmiştir, iyi oynamıştır, vs.

1.2 Kaybeden haksızdır, kaybetmeyi hak etmiştir, kötü oynamıştır, vs.

2. Futbol maçı boks maçı gibidir.

2.1 Kazanan hakkıyla kazanmıştır.

2.2 Kaybeden hakkıyla kaybetmiştir.

2.3 İyi oynayan lehine, kötü oynayan aleyhine yapılan hatalar sonucu etkilemez.

 

C) TÜRK FUTBOLUNUN AKSİYOMLARI.

1. En çok para kazandıran üç takım (FB, GS, BJK) ligin sonuna kadar potada kalacak şekilde hakemler, VAR, vs aracılığıyla ayarlamalar yapılır.

1.1. Bu takımlar lehine, diğer takımlar aleyhine yapılan hatalar hasıraltı edilir.

2. Büyük takımların şampiyonluk araları fazla uzun tutulamaz.

3. (Genelde) Her senenin baştan belirlenen bir şampiyonu vardır.

3.1 Federasyon bu takımı destekler.

3.2 Hakemler bu takımı bilirler, maçlarda ona göre düdük çalarlar.

3.3 Siyasetin güçlü isimlerinin desteği alınır.

3.4 Bu takım lehine, diğer takımlar ve şampiyon adayları aleyhine hatalar yapılır. (1)

3.5 Bu takım lehine yapılan hatalar hasıraltı edilir, aleyhine hatalar abartılır.

3.6 Diğer şampiyon adayları lehine yapılan hatalar abartılır, aleyhine hatalar hasıraltı edilir.

4. Türk Yorumcularının aksiyomları (B)

5. Erman Toroğlu gibi Nispeten Objektif Yorumcuların Aksiyomları (A).

 

D) GERÇEKLER

 

1. Futbol maçı boks maçından farklıdır.

1.1 İyi oynayan değil nizami olarak daha çok gol atan takım maçı kazanır.

2. İyi oynayan genelde kazanır ama her zaman da kazanamaz.

3. İyi oynayan güçlü takımlar her zaman şampiyon olamayabilir.

3.1 En iyi oynayan en güçlü takım bile haksız maçlar kazanabilir, haksız şampiyonluklar elde edebilir.

4. Kötü oynayan takım aleyhine yapılan hatalar sonucu etkileyebilir.

4.1 Kötü oynayan takım puan(lar) alacağı maçı aleyhine yapılan hata(lar) nedeniyle kaybedebilir, berabere bitirebilir.

5. Kötü oynayan takım lehine yapılan hatalar sonucu etkilemeyebilir.

5.1 Kötü oynayan takım, lehine yapılan hatalar nedeniyle değil şansıyla maçı kazanabilir ya da berabere bitirebilir.

 

 

 

KURAM, AKSİYOMLAR ve YORUM BAĞLANTISI

 

“Olağan bilim uygulamasında bilim adamı bir tür temizlik işi yapar; zaten olağan bilimi de bu işlemler oluşturur. İster tarihsel açıdan ister çağdaş laboratuarda olsun yakından incelendiğinde bu çaba, doğayı paradigmanın sağladığı önceden hazırlanmış ve hiç de esnek olmayan bir kutunun içine zorla yerleştirmeye benzer.”

 

Futbol yorumcularımızın paradigmaları (aksiyomları, husumetleri, kıskançlıkları, çekememezlikleri) onların olguları ayıklaması, temizliğe tutmasını yönlendiren saiklerdir ve doğayı(olguları, maçları) içlerine yerleştirdikleri kutuların yapısal bileşenlerini oluşturur.

 

X takımı, faullü golle, verilmeyen penaltıyla, vs bile maç kazanmış olsa da bunlar olağan bilim faaliyeti(Türk futbol yorumculuğu) içinde temizliğe tutulur, elenir, önemsiz kılınır, maçın kazanılması (olgu/doğa), iyi oynayan kazanır, kazanmayı hak etmiştir aksiyomunun da içinde bulunduğu aksiyomların iskeletini oluşturduğu kutunun içine yerleştirilir.

 

Aynı şekilde, Y takımının maçı verilmeyen bir penaltıyla kazanması hatta kaybetmekten kurtulması yine olağan bilimin (yorumculuk faaliyetinin) temizlik işlemine tutulur, ya hiç bahsedilmez ya da önemsenmez ve yine iyi oynayan kazanmayı hak etmiştir, kazanması normaldir aksiyomunun ana çatısını oluşturduğu kutunun içine yerleştirilir.

 

Bu temizlik ve kutuya yerleştirme işlemini bazı yorumcular kendi kişisel ajandaları (kıskançlık, husumet, alerji, çekememezlik) nedeniyle, bazıları tuttukları takımın çıkarları için, bazıları futbol dünyasını yöneten endüstriyel ilişkilerin etkisiyle, bazıları da yorumcuların ve Türk futbolunun aksiyomlarının içselleştirdikleri alt kümeleri nedeniyle yapar.

 

 

ÖRNEKLER

https://www.sabah.com.tr/yazarlar/spor/toroglu/2019/08/31/bunlar-bizi-aptal-yerine-koyuyor

 

“Kardeşim siz de adalet falan istiyorsunuz ama sonra da ‘Bu işten fazla para kazanamıyoruz. Başakşehir'in tek başına G.Saray ile şampiyonluğa oynaması zevkli olmuyor. Bu işin sonuna kadar F.Bahçe, Beşiktaş, G.Saray ve Trabzonspor olursa biz de bu işten para kazanırız’ mantalitesi varsa eğer; o zaman söyleyin dört büyükler bir tarafta oynasın, diğerleri öbür tarafta...”

 

““Nasıl olsa görüntüler yok, vermiyorlar! Kamuoyu da bunları öğrenemez. Yolda soranlara ancak böyle cevap verebiliriz.”.

 

1. Federasyon başkanlığına X kulübünün eski bir yöneticisinin ya da X kulübüne yakın bir ismin seçilmesi.

2. Hakem Kurulu Başkanlığına X kulübüne yakın bir ismin atanması.

2.1 Önceki sezonda X takımı lehine hata yapan hakemlerin biçilmesi, X takımı aleyhine ve Y takımı lehine hata yapan hakemlere dokunulmaması.

3. X kulübü yöneticilerinin siyasetin önde gelen isimlerini kulüp etkinliklerine davet etmesi.

4. Y takımının ilk maçlarda arka arkaya eksik kalması, kayıplar yaşaması:

4.1 X takımının maçlarında ne olduğunun bilinmemesi, kurcalanmaması, gündem olmaması.

5. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/spor/toroglu/2019/10/21/ikinci-golde-emrenin-hareketi-fauldu

 

“Emre, rakibine önce vurup yere düşürüyor sonra topu al-ı yor ve Muriqi'e golü attırıyor. Yani pozisyonun başlangıcı net faul. Ama VAR bu arada ofsayt çizgisine baktı. Faule niye bakmadı, anlamak mümkün değil. Oyunun sonunda Gustavo'nun ceza sahası önünde Denizlisporlu Mustafa Yumlu'ya yaptığı hareket kesinlikle faul. Penaltı tartışmaları yapılıyor ama pozisyon dışarıda. Hakem burada faulü vermedi.”

 

“Fenerbahçeli oyuncuların top tekniği Denizlispor'dan daha iyi olduğu için F.Bahçe maçı kazandı.”

 

B takımının maçındaki hatada dünyayı ayağa kaldıran yazarın sonucu etkileyen (boks değil futbol) hatalar karşısındaki yorumuna bakın. A takımı daha iyi olduğu için kazanmış. Hakem hatalarının hiçbir etkisi yok. Bu kadar çifte standart ya kötü niyetle olur ya da yorumu yönlendiren ön kabullerle, önyargılarla, kalıplarla.

 

6. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/spor/toroglu/2019/10/28/istifadan-kurtardi

https://www.sabah.com.tr/yazarlar/spor/cakar/2019/10/28/what-can-i-do-sometimes

 

“Hakem Mete Kalkavan'a gelirsek... Biraz hata yaptı ama genelde iyi bir maç yönetti diyebiliriz fakat Galatasaray'ın çektiği bir şutta Vida'nın elle müdahalesi var gibi görünüyor. Biraz hata yaptı ama genelde iyi bir maç yönetti diyebiliriz fakat Galatasaray'ın çektiği bir şutta Vida'nın elle müdahalesi var gibi görünüyor. Kasıt var mı, yok mu bilemiyorum.”

 

7. https://www.haberturk.com/ridvan-dilmen-den-besiktas-galatasaray-derbisi-yorumu-2534824-spor/16

 

“"Maç 2-1'ken, Konyaspor hücumda ve bana göre Gustavo penaltı yapıyor. Dönüyor ve maç 3-1 oluyor."

 

8. Sezon başında takımların iyi veya kötü performansı takımın sezon sonundaki başarısında önemli bir etken. Sezon başında üst üste başarısız sonuçlar alan bir takımda, iyi bir takımı bile olsa kaos başlıyor, her kafadan bir ses çıkıyor, oyuncuların, yöneticilerin, teknik direktörün morali bozuluyor, hata üstüne hata yapmaya başlıyorlar.

 

8.1 Sezon başında, içinde, ortalarında sürekli kollanarak kaosla ve sezon boyu başarısızlıkla sonuçlanabilecek zor zamanları hasarsız atlatan takımlar ise, iyi bir takımı da varsa sezon ortasından itibaren giderek kendi gücüyle kazanmaya başlıyor, sezon sonunda başarılı olabiliyor.