Gatsby, Luhrmann ve Jay- Z

F. Scott Fitzgerald’ın ünlü romanı “Muhteşem Gatsby” Amerikan Rüyası’nın yarattığı zenginlik ve debdebenin ardındaki yalnızlığı mükemmel yansıtır. Amerika’da yirmili yıllarda patlayan ekonominin yarattığı zenginlik insanların başını döndürür. Kimin nasıl para kazandığından çok nasıl yaşadığı önemlidir. Yeni zenginlerin görgüsüzce sergiledikleri parlak yaşam tarzı onların kimlik arayışlarının bir ayansıması olur. İki dünya savaşı arasındaki bu bireyci, kuralsız, inançsız dönem “Kayıp Kuşak” veya ”Caz Çağı” olarak adlandırılır. Otuzlu yılların başında gelen büyük buhran bu müsrif dönemin bir sonu olur. Roman Fitzgerald ve eşi Zelda’nın da bizzat yaşadıklarından yola çıkarak bu şaşalı hayatın gerisinde Gatsby’nin yaşadığı derin kimlik bunalımını anlatır. 1974’de Robert Redford’un canlandırdığı Gatsby rolünü bu kez Leonardo DiCaprio üstlenmiş. Redford’un karizmatik duruşuna karşın DiCaprio özgüven sorunu yaşayan tereddütlü bir karakter olarak yorumluyor. Aileden zenginleri temsil eden Tom Buchanan karakterini ise Joel Edgarton oldukça karikatürize etmiş.

Psikolojik derinlikten çok görselliğin ön plana çıktığı bir Gatsby yorumu var karşımızda. Luhrmann parlak, masalsı, hızlı kurgulu kabaretist anlatımını bir kez daha tekrarlıyor. Avustralyalı yönetmen Baz Luhrmann klasik eserlere yaptığı modern rötüşlerle dikkat çeken bir yönetmen. “Teatralleştirilmiş sinemasal biçim” olarak adlandırdığı üslubunun mekan, müzik ve kurgudaki özgünlüğünü, çok bilinen klasik eserlere uyguladı. İlk uzun metrajı “Aşk ve Dans-Strickly Ballroom” dan sonra ”Romeo+Juliet”(1996), “Kırmızı Değirmen-Moulin Rouge”(2001) de  müzik ve dramı modern bir yorumla birleştirdi. “Romeo+Juliet” de, Shakespeare tiradlarını Los Angeles sokaklarında çete elemanlarına konuşturdu. Bu ölümsüz eseri modern bir yorumla tekrar yaratırken en önemli farklılıklardan birisini müzikte Garbage , The Cardigans, Buthole Surfers, Thom Yorke gibi punk, rock , elektronik arası seyreden grup ve müzisyenlere vererek gerçekleştirdi.  Ayni devrimci yaklaşımı “Moulin Rouge” un klasik müzikal yapısını bozarak yaptı. Aralarında Marc Bolan’dan “Children of Revolution”, Queen’den ”The Show Must Go On”, Sting’den “Roxanne”, “Nirvana’dan “Smeels Like Teen Spirit” gibi parçaların olduğu birçok popüler rock parçasını yeniden yorumlayarak efsane kabarede yaşanan yazar Christian ve dansçı Satine aşkını anlattı. Kırmızı tonu ve her türlü kitch unsuru görsellikte kasıtlı olarak abartan Luhrmann seyirciyi sinemasal inandırıcılıktan uzak tutarak bir kabare müzikali seyrettiğine inandırmak ister. Çok bilinen klasiklere yönelişinin altında “çok iyi bildiğiniz bu eserleri bir de benden izleyin” cesaretini gösterir. Görsellik çok kullandığı zoom çekimler gibi seyirciyi içine çeken hipnotik bir alana dönüşür. Luhrmann’ın 1920’lerde geçen  “Muhteşem Gatsby” nin o dönem için isyankar sayılan caz müziğiyle olan bağını kopartıp bu günün isyankarı Jay- Z’nin caz, hip-hop arası yorumladığı şarkılarına bağlaması asla şaşırtıcı değil. Orijinal eserin de caz ile olan bağı o yıllarda bu müziğin yeni ve isyankar olmasından kaynaklanıyordu. Caz da Hip-Hop gibi Afro-Amerikalıların kendilerini bir ifade biçimi. U2, Bryan Ferry, Lana Del Ray, Emeli Sandé şarkılarının Jay-Z yorumları mükemmel  şahsen film sonrası dinlemeyi sürdürüyorum .

Filmin anlatıcısı komşu Nick Carraway (Tobby Maguire) yazar Fitzgerald gibi her şeyi yazıyor. Anlatıcının varlığı seyirci ve öykü arasında bir duygu aralığı yaratması, görselliğin ön planda olması Gatsby ve Daisy arasındaki aşkı yeterince aktaramıyor seyirciye. Temposu, masalsı atmosferi, canlı renkleriyle farklı bir film “Muhteşem Gatsby”. 

MUHTEŞEM GATSBY-THE GREAT GATSBY

YÖNETMEN: BAZ LUHRMANN

OYUNCULAR: LEONARDO DICAPRIO, CARREY MULLIGAN, TOBBY MAGUIRE, JOEL EDGERTON .