Gavat vatandaş

MEŞRU SAVUNMA

1- Kavram

Meşru müdafa ( yasal savunma),  Yasa’ya göre, kendisine veya başkasına ait bir hakka yönelmiş haksız bir saldırıyı derhal uzaklaştırma zorunluluğu ile işlenen suçlardan dolayı faile ceza verilmez( TCK m.25/1).

Haksız bir saldırıdan korunmak için yapılan hareketlerin suç oluşturması durumunda eylemin hukuka aykırı sayılmayacağı bazı koşullarla kabul edilmiştir.

Yasal savunma, her toplumda ve her dönemde hukuka uygun sayılan bir hal olmuştur. Yasal savunmanın, hukuki temeli, insanın kendisini koruma içgüdüsüdür. Kişinin kendini savunmasını hukuk kurallarıyla yasaklamak olası değildir. 1. Ancak, yasal savunmanın hukuki temeli konusunda değişik görüşlerde ileri sürülmüştür. Örneğin, manevi cebir görüşüne göre, saldırıyla karşı karşıya kalan kişi manevi bir baskı altındadır. Kusurlu hareket etmiş sayılmaz. Çünkü, kişi bu durumda kusur yeteneğine sahip değildir. Doğal hak görüşüne göre, yasal savunma doğal bir haktır, insanın kendini koruma hakkı vardır. İnsanlar toplum yaşamına geçerken bu haklarından toplum lehine vazgeçmişlerdir. Ancak, toplumun kendilerini koruyamadığı durumda bu hakkı geri almış olurlar. Saikin meşruluğu görüşüne göre ise yasal savunma halinde kalan kişi sadece kendini savunmak saikiyle hareket eder. Bu ise meşru bir saiktir. Bu nedenle, ceza verilmesi doğru olmaz. Hakların çatışmas görüşüne göre, iki hak çatıştığında devlet üstün olanını korumak zorundadır. Yasal savunmada üstün olan hak saldırıya uğrayan haktır. Bu nedenle, saldırıya karşı kendini savunan cezalandırılmaz. Toplumsal yararın yokluğu görüşüne göre ise yasal savunmanın hukuki temeli, toplumsal zararın bulunmamasıdır. Yasal savunma halinde işlenen eylem, toplumun çıkarları ile çatışmamakta, saldırıya uğrayanın hakkı saldırganın hakkında daha üstün olmaktadır2.

Kanunun bu yorumunda belirttiği gibi kişiyi koruması gereken toplum erkinin birde saldırgan olduğu durumda,  vatandaşın bir devlet valisine, kendisine karşı yapılmış olan saldırı nisbetinde karşılık vermek gibi kukuki bir hakkı doğmaktadır. Haddini bilmez, seviyesiz bir çıkışa karşı vatandaşın kendini koruma hakkını kullanmamış olmasına bir yandan şükredelim ve devleti temsil eden kişilerin bu durumu yaratmayacak  seviyede olmasını temenni edelim.