Gebelik döneminde beslenme

Gebelik tüm aile fertlerini etkileyen önemli bir süreçtir. Bu dönemde herkese büyük sorumluluklar düşer. Anneye düşen en önemli görevlerden birisi de beslenmesine özen göstermesidir. Aksi taktirde hem bebeğin gelişim sürecinde hem de annenin gebelik dönemi ve sonraki yaşantısında önemli sorunlar ortaya çıkabilir.

Bu dönemde beslenmede nelere dikkat edilmesi gerekir?

- Önemli olan her besin grubunda yeterli ve dengeli olacak şekilde ve çeşitlilik sağlayarak beslenmektir.

- Sebze / meyve grubundan günlük 4-5 porsiyon kadar tüketilmelidir. Aynı zamanda mevsiminde olan meyve ve sebzelerden tüketmek önemlidir. Sebze ve meyveler taze veya dondurulmuş olarak tüketilebilir. Ana öğünlerde sebze yemeği veya salata, ara öğünlerde meyve veya taze sebze tüketerek bu grubun günlük ihtiyacını karşılayabiliriz.

- Et, yumurta, kurubaklagil grubu iyi bir protein kaynağı olmasının yanı sıra aynı zamanda B12 vitamini, çinko, demir ve daha birçok vitamin ve mineral içerir. Balık; önemli bir omega-3 kaynağıdır. Kalp sağlığı ve bebeğin gelişimi açısından çok değerlidir. Bu nedenle haftada 2 kez balık tüketilmelidir. Haftanın diğer günleri diğer et grubu besinler tüketilebilir. Etlere uygulanan pişirme yöntemi kesinlikle kızartma veya kavurma olmamalı, haşlama, ızgara, buharda pişirme yöntemlerinden biri kullanılmalıdır.  Kurubaklagiller bitkisel protein ve demir gibi önemi besin öğelerini içerir, bu nedenle haftada 1 gün mutlaka tüketilmelidir.

- Tahıl grubu (ekmek, makarna, bulgur…) karbonhidrat, bitkisel protein, posa, demir, kalsiyum ve B grubu vitaminleri içerir. Önemli olan bu gruptan tam tahıllı olanların yeterli ölçüde kullanımıdır (pirinç yerine bulgur, beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmek gibi…).

-Süt ve süt ürünleri hem iyi bir kalsiyum kaynağıdır hem de protein, D vitamini, A vitamini ve B12 vitamini içerir. Gün içinde 3 bardak kadar süt-yoğurt ve 1-2 kibrit kutusu kadar (60g) peynir az yağlı olacak şekilde tüketilebilir. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta pastörize edilmemiş süt ürünleri ve güvenilir olmayan peynir kullanımıdır.

Bu dönemde nelerden uzak durmalıyım?

Sucuk, sosis, salam gibi yüksek katkı maddesi ve koruyucu madde içeren et ürünleri, çiğ köfte, az pişmiş etler ve yağlı etler ve et ürünleri sakıncalıdır. Çiğ etten bulaşan parazitler (toxoplazma) özürlü bebek doğumları ile ilişkili bulunmuştur.
Ton balığı bu dönemde tüketilmemelidir. Çünkü içerdiği civa miktarı bebeğe zarar verecek oranda olabilir. Haftada en fazla bir kutu (net 140g) olacak şekilde tüketilebilir.
Yüksek a vitamini alımı veya preparat olarak kullanımı bebeğe zarar verebilir. Kullanılan vitamin takviyeleri veya balık yağlarının a vitamini içeriklerine dikkat edilmelidir.
Gebelik öncesi ve sırasında gereğinden fazla kilo alımı hem bebeği hem de anneyi riske sokmaktadır. Bu sebeple şeker ve yağ içeriği yüksek olan hamur işi ve fast food tarzı yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Fazla kilolu olan anne adayları gebelik öncesi fazla kilolarını verdikten sonra hamilelik planlamalıdır.
Alkolden kaçınılmalıdır. Haftada 1 kez ve 1 kadehten fazla alınmamalıdır.
Bu dönemde hangi vitaminleri almalıyım?

Gebelik düşünen bir anne adayının bebeği beyin ve omurilik gelişimine katkıda bulunacak folik asit kullanması yerinde olur. Günlük 400 mg folik asit yeterlidir.  Aynı zamanda yiyeceklerle de folik asit alımı desteklenebilir. Bu yiyecekler; ceviz, badem, mercimek, kuru fasulye, esmer ekmek, esmer pirinç, ıspanak, marul, lahana gibi yeşil yapraklı sebzelerdir.

Hamilelik öncesi demir eksikliği anemisi olan anne adayları mutlaka tedavi görmelidir. En önemli demir kaynakları karaciğer, kırmızı et,tavuk, balık, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, kuru yemişler, pekmez, kurubaklagillerdir. Kırmızı et haftada 2 kez tüketilmelidir. Demir kaynakları C vitamini ile beraber alındığında demirin vücutta kullanılabilirliği artar. Bunun için Et yemeğinin yanında salata, kahvaltıda yumurtanın yanında söğüş sebze ve portakalsuyu tüketilebilir. Ancak demir kaynaklarının yanında kafein, koyu demli çay, kahve tüketmemeye, yine kepek ekmeği yerine tam buğday, yulaf gibi ekmekleri tüketmeye özen gösterilmelidir.

Hamilelik döneminde annenin kalsiyum kaynaklarının yeterli seviyede olması gerekir. Aksi halde bebek yeterli kalsiyum alamadığı dönemde anne kaynaklarını da kullanır ve böylece annede de kalsiyum yetersizliği görülür. Bu nedenle gebelik öncesi kalsiyum depolarının dolu olması önemlidir. Günlük kalsiyum ihtiyacı yetişkinlerde 1000mg kadardır. Bunu karşılayabilmek için günde 2-3 porsiyon süt, yoğurt, peynir, koyu yeşil yapraklı sebze tüketilmelidir. Gereksinimin arttığı durumlarda doktor kontrolünde kalsiyum takviyesi alınabilir.