Gen kilitleri

Evrim teorisinde mutasyon ve doğal / yapay seçilimden başka, türlerin farklılaşmasına sebep olan üçüncü bir etken daha vardır, o da gen kilitleridir. Gen kilitleri genleri kontrol ederler. Onların açık ve kapalı durumda olmalarını sağlarlar. Gen kilitleri de proteinlerdir. Ancak atomlar düzeyinde oluşan farklılıklar, bir genin aktif iken kapanmasına, pasif iken de açılmasına sebep olabilir. Gen kilitlerindeki değişimlerin ana sebebi yine genler olmakla birlikte, esas olarak gen kilitleri, genin kendisi değildir.

Genin açık veya kapalı olması, birkaç atom düzeyinde az bir farklılıkla tür üzerinde büyük değişikliklere sebep olur.

Peşinden gelen doğal seçilim mekanizması ile, ortama göre bu türün hayatta kalıp kalmayacağı belli olur.

Örnek olarak, bir gen kilidi resimde görüldüğü gibi bir farenin sadece renginde değişiklik yapan geni açıp kapasa, bu farenin bulunduğu ortamda düşmanları tarafından fark edilip edilmemesini belirler. Yeni rengi ortama uygunsa fark edilmez, hayatta kalır, değilse, diyelim bir şahin tarafından fark edilir ve kapılır.

Örnek olarak, verem mikrobunda olacak küçük bir değişiklik, mikrobun hastalığı yayma konusunda aktif veya pasif olma durumunu belirler. Bunun fark edilmiş olması, hastalıkla mücadelede önemli bir aşama kaydedilmesine sebep olmuştur.

http://www.youtube.com/watch?v=3hpuu3maOhk

Videoda şu anlatılıyor: Verem mikrobunda ‘Cyclic AMP’ denen bir protein bulunur ve iki alt parçadan oluşur (Aynı protein birçok hastalık yayan bakteride de bulunur). Bu parçalar genetik köken olarak aynıdır, birbirinin simetriğidir. Küçük bir molekül de bu proteine, verem mikrobunun hayatta kalması için harekete geçmesini bildirir. Ancak iki büyük parçanın arasında küçük bir farklılık oluştuğunda molekül eyleme geçmez, mikrop yaşama ve hastalık yayma özelliğini kaybeder. Bu küçük farklılık proteinin üstünde oluşan küçük bir asimetrik durumdur ve genin tümüyle açık veya kapalı olmasına sebep olur. Bu bilginin öğrenilmesi, veremle ve onun gibi hastalık yayan bakterilerle mücadelede yararlı olmuştur.

Bilimden şaşmayın. Bilim yol göstericidir. Bir şeyin yarısını kabul edip diğer yarısını reddedemezsiniz. Bu bilgiyi kabul edip evrim yoktur demek, aynı kapıya çıkar. Bu ve bunun gibi bilgilere evrim teorisi sayesinde ulaşılmıştır.

İngilizce bilenler için:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26872/

http://www.youtube.com/watch?v=Bk6_iwZ0Z5g&NR=1&feature=endscreen