GERİDE KALANLAR ( 6 )

MARDİN YÖRESİNDE   BAYRAMLAR 

        VE BAZI  GELENEKLER: 

Mardin ve yöresinde bayramlar bir başka kutlanır. Bayram öncesi evlerde bir hayli hazırlıklar yapılır Evler baştanbaşa badana edilir, genel bir temizlik yapılır. Bayram için çocuklara giysiler, çeşitli hediyeler alınır. Sosyal ve toplumsal yaşantımızda özellikle Mardin ve çevresinde yaşanan bayramların kendine özgü ayrı bir yeri vardır. Bayram namazından sonra bayramlaşma yapılır, büyükler, hastalar ziyaret edilir, büyüklerin elleri öpülür, küçüklere çeşitli armağanlar verilir. Bayram sabahı veya bayram akşamından önce mezarlıklar ziyaret edilir, mezarlıklarda Kur’an-ı Kerim okunur, özellikle bilenler tarafından yasin okunur. Burada çocuklara şeker, lokum dağıtılır. Geride Kalanlar / Abdülkadir Güler 20 Köylerde Bayram Yemeği: Köylerde genel olarak bütün evlerde bayram yemeği yapılır.

Yemekler, Mardin mutfağına uygun özel yemeklerdir.

Güneydoğu'da Mardin Mutfağı bir hayli zengindir. 

Bayram gezmesi sırasında ziyarete gelenlere ikram edilir. Yemeklerden sonra çay, isteyene kahve, ikram edilir. Tabi şeker kolonya da verilir. Bu bayram yemekleri çok külfetli ve ağır olarak yapılır. Yemeklerden sonra acı kahve (mırra) ikram edilir. Köylerde yine herkes yemek yaptığı gibi bir de köyün ileri gelenleri, Makul, ağa, muhtar v. s. köyün ileri gelenleri gibi kişiler özel bir yemek şöleni hazırlıyorlar. Bu yemeğe tüm köy halkı ile birlikte komşu köylerden de davet edilenler olur. Bu yemek sırasında küskünler varsa barıştırılır.

Barış için bu fırsat değerlendirilir. Kimi zaman bu yemekler bir barış ve kardeşlik ortamı içinde hazırlanır. Bayram günlerinde kimliği, etnik kökeni, dili, dini, inancı ne olursa olsun hepsi sevgi ve saygı diyalogu içinde hoşgörü ile karşılanır. Köylerde ve şehirlerde bayramlaşma mutlaka yapılır, Köyde olsun, şehirde olsun hastalar ziyaret edilir, büyüklerin, yaşlıların hal ve hatırları sorulur. Hastalar ziyaret edilir, şehit  ve ölü evi ziyaret edilir, tarziyede bulunur, vefat edenlerin ruhlarına fatiha veya kur’an’dan bir süre okunur. Köylük yerde bayramlaşma devam ederken eğlenceler düzenlenir, cirit oynanılır, davul - zurna eşliğinde birlikte halay çekilir. Dargınlar ve küskünler varsa  barıştırılır. Bayram üç gün devam eder.....

       MARDİN  YÖRESİNDE   KİRVELİK  OLAYI: 

Mardin’de ve yöresinde kirvelik olayı başlı başına bir toplumsal olaydır. Genel de çocuklar sünnet edilirken bu kirvelik olayı meydana gelir. Bu kirvelik olayı uzun zamandan beri iyice yerleşmiş kökleşen bir gelenekten ibarettir. Bu kirvelik olmayı akrabalıktan daha da kıymetlidir. Bu aslında psikolojik bir gereksinmeden ileri ileridir. İnsanlar doğuştan bu yana kendini koruma, eş seçme, arkadaş edinme ve kısacası menfaati uğruna dost edinme kavramı bağlamında kirvelik müessesesi meydana gelmiştir. Kirve olan kişi düğünlerde ve sünnet düğünlerinde fazlasıyla katkıda ve yardımda Bulunur. Kirve seçilen kişi önce bir aile içinde tartışılır ve sesçimi daha sonra yapılır.

Karşılıklı davet ve ikramlar devam eder. Evlenme günlerinde,

Sünnet törenlerinde hatta kan davalarında veya

kız kaçırma olaylarında kirvelere büyük görevler düşer.

Kirvelik müessesi  bundan dolayı büyük bir önem  kazanılır. 

1-Kirve kirvenin can kardeşidir.

2-Kirve kirvenin evini bilir (korur).

3-Kirveden damat olmaz,

4-Kara günde bizim kirve akçedir.

5-Kirvesi olanın akrabası çok olur.

6-Kirve akrabadan ötedir. (4)

7- Kirve  ailesi içinde  kız alıp verilmez, çünkü bunlar kardeş  sayılır. ( 1 )

NOT: Bu konuşma, 18  Nisan 2008 yılında Ankara’da Amerika Kültür

Salonunda   "Mardin’i Tanıtma Sempozyumunda" benim tarafımdan

bu konuda  bir bildiri halinde sunulmuştur…

Bu konuya ayrıca devam edilecektir saygıdeğer okurlarım. 

Zaman ayırıp yazmı okuduğunuz içijn   cümlenize   teşekkürler.

Selam ve saygılarımla efendim.

1  Geniş bilgi: 

 MARDİN FOLKLORU / İnceleme ve Araştırma - Abdülkadir GÜLER, Marev Vakfı

Yayınrları-/   Ankara  1998  

      Abdülkadir GÜLER 

      04  Ekim  2020-  SÖKE